Atatürk'ün Ölümünün Alman Basınına Yansımaları

Alman İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşı’ndan yenilgiyle ayrılması Türk-Alman ilişkilerini birsüre duraklama dönemine sokmuştur. Almanlar, Versailles Barış Antlaşması’nın bağlayıcı hükümlerisebebiyle dünya siyasetinden uzaklaştırılmıştır. İlişkilerin tekrar başlamasıyla birlikte Alman basınıTürkiye’deki gelişmeleri yakından takip etmeye başlamıştır. Dönemin Alman basınında özellikleTürkiye’de yapılan yeniliklere geniş bir şekilde yer verildiği görülmektedir. Adolf Hitler’in iktidaragelmesiyle birlikte ise iki ülke arasında tekrar yükselişe geçen karşılıklı ilişkiler ve dönemin öne çıkangelişmeleri Alman basınında yer almaya devam etmiştir. Dolayısıyla dönemin Türkiye’de yaşanan enönemli gelişmelerinden bir de 10 Kasım 1938’de Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümüdür. Nitekim yurttabüyük bir üzüntü ile karşılanmasının yanı sıra dünyada da büyük bir yankı uyandırdığı yabancıgazete haberlerinde görülmektedir.Bu çalışma, Atatürk'ün vefatı sonrasında hayatı, askeri başarıları, devrimlerinin yanı sıra cenazetöreni ile ilgili Alman basınındaki haberleri incelemiştir. Yerel ve ulusal olmak üzere Almangazeteleri bu kapsamda taranarak ilgili haberler kullanılmıştır.Buna göre ilgili gazeteler şu şekilde sıralanır; Berliner İllustrierte, Berliner Lokal-Anzeiger, BerlinerTageblatt und Handels-Zeitung, Berliner Volks-Zeitung, Das 12 Uhr Blatt, Der Angriff, DeutscheAllgemeine Zeitung, Dresdner Neueste Nachrichten, Germania, Hamburger Fremdenblatt, KölnischeVolkszeitung, Kölnische Zeitung, Märkische Volks-Zeitung, Morgenpost, Münchner NeuesteNachrichten, National Zeitung, Neue Freie Presse, Neue Zürcher Zeitung, Pommersche Zeitung,Reichsoffizierblatt, Rheinische Landeszeitung, Türkische Post, Völkischer Beobachter veWeltdeutscher Beobachter.

Reflections of Atatürk’s Death on the German Newspapers

Turkish-German relations entered a period of stagnation for a while due to the defeat of the German Empire in World War I. The Germans were kept away from world politics because of the binding provisions of the Versailles Peace Treaty. After the relaunch of mutual relations the German press closely started to follow developments in Turkey. German press of that time gave much place to the current developments in Turkey. With Adolf Hitler coming to the power, mutual relations that rose again between the two countries and the outstanding events found itself reflection in the German press. In this respect, Mustafa Kemal Atatürk's death in November 10, 1938 was one of the most outstanding events in Turkey in this period. As a matter of fact, besides being welcomed with a great sadness in the country, it is seen in the news of foreign newspapers which has also caused a great echo in the world. This article examines the echo caused after Atatürk’s death in the German press by looking at the current news which was generally about Atatürk's life, his military successes, his revolutions, and basically his funeral. Therefore, in these article local and national German newspapers were scanned and related news was used. In this regard, related newspapers are listed as follows; Berliner İllustrierte, Berliner LokalAnzeiger, Berliner Tageblatt und Handels-Zeitung, Berliner Volks-Zeitung, Das 12 Uhr Blatt, Der Angriff, Deutsche Allgemeine Zeitung, Dresdner Neueste Nachrichten, Germania, Hamburger Fremdenblatt, Kölnische Volkszeitung, Kölnische Zeitung, Märkische Volks-Zeitung, Morgenpost, Münchner Neueste Nachrichten, National Zeitung, Neue Freie Presse, Neue Zürcher Zeitung, Pommersche Zeitung, Reichsoffizierblatt, Rheinische Landeszeitung, Türkische Post, Völkischer Beobachter and Weltdeutscher Beobachter.

PDF

___

Berlin Devlet Arşivi
Berlin Özgür Üniversitesi Arşivi
“Atatürk”, Pommersche Zeitung, 19.10.1938, s. 2.
“Atatürk”, Rheinische Landeszeitung, 18.10.1938, s. 3.
“Atatürks Krankheitsreport”, Türkische Post, 18.10.1938, s. 1.
“Beileid der Diplomaten”, Berliner Tageblatt und Handels-Zeitung, 11.11.1938, s. 2.
“Beileid des Führers”, Das 12 Uhr Blatt, 11.11.1938, s. 21.
“Beileidstelgramme von Göring, Ribbentrop und Bohle”, Morgenpost, 11.11.1938, s. 10.
“Das Beileid des Führers”, Neue Freie Presse, 11.11.1938, s. 3.
“Das Deutsche Beileid zum Tode Kemal Atatürks”, Deutsche Allgemeine Zeitung, 11.11.1938, s. 2.
“Das türkische Volk trauert um Kemal Atatürk”, Märkische Volks-Zeitung, 11.11.1938, s. 1.
“Der frühere Ministerpräsident Engster Mitarbeiter Atatürks”, Berliner İllustrierte, 11.11.1938, s. 1.
“Der Führer zum Tod Atatürks”, Berliner Lokal-Anzeiger, 11.11.1938, s. 6.
“Der Führer zum Tode Atatürks”, Berliner Tageblatt und Handels-Zeitung, 11.11.1938, s. 2.
“Der Führer zum Tode Atatürks”, Kölnische Zeitung, 12.11.1938, s. 4.
“Der Nachfolger Atatürks”, Kölnische Zeitung, 12.11.1938, s. 3.
“Der Schöpfer der türkischen Republik von Graf Storz”, Neue Zürcher Zeitung, 17.11.1938, s. 4.
“Der Tod des türkischen Staatspräsidenten”, Neue Freie Presse, 11.11.1938, s. 3.
“Des Führers Beileid zum Tode Kemal Atatürks”, Morgenpost, 11.11.1938, s. 10.
“Des Führers Beileid zum Tode Atatürks”, Völkischer Beobachter, 11.11.1938, s. 2. Deutsches Nachritenbüro, Berlin, No: 311, 10.11.1938, s. 44, 45.
“Die Leiche Kemal Atatürks in Ankara feierlich aufgebahrt”, Völkischer Beobachter, 21.11.1938, s. 3.
“Die Türkei betrauert Kemal Atatürk”, Morgenpost, 11.11.1938, s. 2.
“Die Türkei trauert um Atatürk”, Das 12 Uhr Blatt, 11.11.1938, s. 21.
“Die Türkei trauert um ihren Retter”, Berliner Volks-Zeitung, 11.11.1938, s. 1.
“Die Türkei trauert um ihren Schöpfer”, Hamburger Fremdenblatt, 11.11.1938, s. 1.
“Ein Volk trauert um seinen Retter”, Weltdeutscher Beobachter, 11.11.1938, s. 2.
“Heute Neuwahl des türkischen Staatspräsidenten”, Münchner Neueste Nachrichten, 11.11.1938, s. 1.
“İch werde nicht sterben”, Kölnische Volkszeitung, 27.10.1938, s. 4.
“Kamal Atatürk”, Dresdner Neueste Nachrichten, 10.11.1938, s. 3.
“Kemal Atatürk”, Reichsoffizierblatt, 25.11.1938, s. 2.
“Kemal Atatürk feierlich beigestzt, Ausländische Militär=Abordnungen an der Spitze des Trauerzuges”, Völkischer Beobachter, 22.11.1938, s. 2.
“Kemal Atatürk gestorben”, Völkischer Beobachter, 11.11.1938, s. 1, 7.
“Kemal Atatürks letzter Weg, Überführung des toten Staatspräsidenten von İstanbul nach Ankara”, Völkischer Beobachter, 20.11.1938, s. 2.
“Mustapha Kamal Atatürk Ein Volk trauert um seinen Retter”, National Zeitung, 11.11.1938, s. 1.
“Sorgen über die Krankheit Atatürks in der Türkei”, Kölnische Volkszeitung, 20.10.1938, s. 5.
“Tiefe Trauer in der Türkei”, Germania, 11.11.1938, s. 1, 2.
“Tiefe Trauer um Atatürk”, Der Angriff, 11.11.1938, s. 7.
“Vater der Türken”, Morgenpost, 11.11.1938, s. 2.
“Vater der Türken”, National Zeitung, 11.11.1938, s. 1.
VİERERBL Karl “Atatürk, Soldat und Staatsmann”, Völkischer Beobachter, 11.11.1938, s. 4.
ARAR, İsmail, Son Günlerinde Atatürk, Dr. Asım Arar’ın Hatıraları, Selek Yayınları, İstanbul, 1958.
Atatürk’ün Uşağı Cemal Granda Anlatıyor, Kristal Kitapları, Ankara, 2007.
ATAY, Falih Rıfkı, Atatürk’ün Bana Anlattıkları, Cumhuriyet Yayınları, İstanbul, 1998.
Belgelerle Atatürk, T. C. Milli Savunma Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1999.
BORAK, Sadi, Atatürk’ün Özel Mektupları, Kaynak Yayınları, 4. Baskı, İstanbul, 1998.
ÇALIK, Ramazan, “Atatürk’ün Ölümü Üzerine Alman Basınında Yer Alan Haberler”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt XVIII, Sayı 54, Kasım 2002, s. 875-902.
ÇOLAKOĞLU, Nuri M., Dünya Basınında Atatürk, Hürriyet Yayınları, İstanbul. KİNROSS, Lord, Atatürk Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Altın Kitapları, 12. Baskı, İstanbul, 1994.
KUTAY, Cemal, Atatürk’ün Son Günleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1981.
Mustafa Kemal Atatürk 1881-1981, Çev. G. AYTAÇ, Ö. KARADANA, M. KAHRAMAN, R. KIZILTAN, M. Y. SAĞLAM, M. ÜNLÜ, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1997.
SPERCO, Willy, Mustafa Kemal Atatürk 1881-1938, Çev. Zeki ÇELİKKOL, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2001.
ŞİMŞİR, Bilâl N., Atatürk’ün Hastalığı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1989.
ŞİMŞİR, Bilâl N., Atatürk ve Yabancı Devlet Başkanları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Cilt 1, Ankara, 1993.
ŞİMŞİR, Bilâl N., 10 Kasım Günlüğü, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2014.
TURAN, Şerafettin, Mustafa Kemal Atatürk Kendine Özgü Bir Yaşam ve Kişilik, Bilgi Yayınevi, Ankara, 2004.
UZUN, Hakan, “Liderine Ağlayan Bir Ulus: Atatürk’ün Ankara’daki Cenaze Töreni”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı 43, Bahar 2009, s. 531-553.
ÜNAYDIN, Ruşen Eşref, Atatürk’ün Hastalığı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1959.