Ufuk DEMİREL, Abdullah ÖZEL, İslim GÜLER, Kaan ERDEN

Farklı sıra aralığı ve tohumluk miktarlarının çörek otunda (Nigella sativa L.) verim ve bazı tarımsal karakterlere etkisi

Çörek otunda (Nigella sativa L.) uygun sıra aralığı ve tohumluk miktarının belirlendiği bu çalışma, 2000-01 ve 2001-02 kışlık ürün yetiştirme sezonlarında iki yıl süreyle, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi araştırma alanında, üç tekrarlamalı olarak, bölünmüş parseller deneme desenine göre yürütülmüştür. Denemede, iki farklı sıra aralığı (15 cm ve 30 cm) ve dört farklı tohumluk miktarı (1 kg da"1, 2 kg da'1, 3 kg da"1 ve 4 kg da"1) uygulanmıştır. Araştırmada, tohum verimi (140.63-248.23 kg da"1), uçucu yağ verimi (0.40-1.03 1 da"1), uçucu yağ oranı (%0.24-0.43 (v/w)), bin tohum ağırlığı (2.07-2.40 g), tohum sayısı (53.07-89.40 adet kapsül"1), dal sayısı (2.30-4.43 adet bitki-1), kapsül sayısı (2.27-15.97 adet bitki"1) ve bitki boyu (69.07-88.50 cm) saptanmıştır. En yüksek tohum verim değerleri 15 cm x 2 kg da"1 uygulamasında elde edilmiştir.

Effect of different row spacing and seeding rates on black cumin (Nigella sativa L.) yields and some agricultural characters

This.study was conducted to determine the optimal row spacing and seeding rate of black cumin (Nigella sativa L.) at the conditions of Harran Plain during 2000-2001 and 2001-2002 winter crop production periods in accordance with split plot design with 3 repetitions. Two different row spacing (15 cm, and 30 cm) and four seeding rate (1 kg da"1, 2 kg da"1, 3 kg da"1 and 4 kg da"1) were used. In the study, seed yield (140.63-248.23 kg da"1), essential oil yield (0.40-1.03 1 da"1), essential oil content (0.24-0.43% (v/w)), thousand seed weight (2.07-2.40 g), seed number (53.07-89.40 unit capsule"1), branch number (2.30-4.43 unit plant'1) capsule number (2.27-15.97 unit plani"1) and plant height (69.07-88.50 cm) were determined. Results obtained that the highest seed yield values were found on 15 cm x 2 kg da"1 treatment for black cumin, under the Harran Plain conditions.

PDF

___

Ahmed, N.U. ve Haque, K.R. 1986. Effect of row spacing and time of sowing on the yield of black cumin {Nigella sativa). Bang¬ladesh Journal of Agriculture, 11(1), 21-24.
Akgül, A.. 1993. Baharat Bilmi ve Teknolojisi. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları, No: 15, Ankara, sayfa 72-74.
Anonim. 2002. Şanlıurfa Meteoroloji Bölge Müdürlüğü Yıllık İklim Parametreleri, 2000, 2001 ve 2002 yılları, Şanlıurfa.
Ashraf, M, Ali, Q. ve Iqbal, Z. 2006. Effect of nitrogen application rate on the content and composition of oil, essential oil and minerals in black cumin (Nigella sativa L.) seeds. Journal of the Science of Food and Agriculture, 86(6), 871-876.
Baytop, T. 1999. Türkiyede Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün). Nobel Tıp Kitapevi, İstanbul, sayfa 189-190.
D'antuono, L.F., Moretti, A. ve Lovato, A.F.S. 2002. Seed yield, yield components, oil content and essential oil content and composition of Nigella sativa L. and N. Dames-cena L. Industrial Crops and Products, 15, 59-69.
Das, A.K., Sadhu, M.K. ve Som, M.G. 1991. Effect of N and P levels on growth and yield of black cumin {Nigella sativa Linn.). Horticultura Journal, 4(1), 41-47.
Das, A.K., Sadhu, M.K., Som, M.G. ve Bose, T.K. 1992. Effect of spacings on growth and yield of black cumin. Indian Cocoa, Arecanut and Spices Journal, 16(1), 17-18.
El Deen, E. ve Ahmed, T. 1997. Influence of plant distance and some phosphorus fertilization sources on black cumin (Nigella sativa L.) plants. Assiut Journal of Agricultural Sciences, 28(2), 39-56.
Ghorbanli, M., Babaie, A., Babakhanloo, P. ve Mirza, M., 1999. Effects of water stress on Nigella sativa L. growth and development, quantity and quality of essential oil, and amount of seed oil. Iranian Journal of Agricultural Sciences, 30(3), 585-593.
Ghosh, D., Roy, K. ve Malik, S.C. 1981. Effect of fertilizers and spacing on yield and other characters of black cumin (Nigella sativa L.). Indian-Agriculturist, 25(3), 191-197
Geren, H., Bayram, E. ve Ceylan, A. 1997. Çörekotu (Nigella sativa L.)'nda farklı ekim zamanları ve fosforlu gübre uygulamasının verim ve kaliteye etkisi. Türkiye 2. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül, Samsun, 376-380.
Hajar, A.S., Zidan, M.A. ve Al Zahrani, H.S. 1996. Effect of salinity stress on the germination, growth and some physiological activities of black cumin (Nigella sativa L.). Arab Gulf Journal of Scientific Research, 14(2), 445-454
İpek, A., Sarman, E.O., Gürbüz, B., Kaya, M.D. ve Arslan, N. 2005. Bazı çörek otu (Nigella sativa L.) populasyonlarmm Ankara koşullarına adaptasyonu üzerine bir araş tırma. Türkiye VI. Tarla bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya, 461-464.
Karaman, A. 1999. Çörekotu (Nigella damascena L.) 'nda Farklı Ekim Zamanlarının Tohum Verimi ve Kaliteye Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 48 sayfa.
Kızıl, S. ve Toncer, Ö. 2005. Effect of row spacing on seed yield, yield components, fatty oil and essential oil of Nigella sativa L. Crop Research (Hisar), 30(1), 107-112.
Mozaffari, F.S., Ghorbanli, M., Babai, A. ve Sepehr, M.F. 2000. The effect of water stress on the seed oil of Nigella sativa L. Journal of Essential Oil Research, 12(1), 36-38
Nickavar, B., Mojab, F., Javidni, K. ve Amoli, M.A.R. 2003. Chemical composition of the fixed and volatile oils of Nigella sativa L. from Iran. Zeitschrift fur Naturforschung, 58(9-10), 629-631.
Özel, A. ve Demirbilek, T. 2000. Harran Ovası kuru koşullarında bazı tek yıllık baharat bitkilerinin verim ve bazı agronomik özelliklerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(3-4), 21-32.
Özel, A., Demirbilek, T. ve Çopur, O. 2001. Determination of the yield and agronomic characters of some annual spice plants under the Harran Plain conditions. Workshop on Agricultural and Quality Aspects of Medicinal and Aromatic Plants, May 29-June, Adana, 51-158.
Özel, A., Demirbilek, T. ve Güler, İ. 2002. Harran Ovası kuru koşullarında farklı ekim zamanlarının çörekotu türleri (Nigella spp.)'nin verim ve bazı tarımsal karakterlerine etkisi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(3-4), 81-90.
Özel, A., Demirbilek, T., Erden K., Demirel U. ve Güler, İ. 2007. Harran Ovası Koşullarında Bazı Baharat bitkilerinde optimum tohumluk miktarının belirlenmesi. GAP BKİB, Proje no: 5, Kesin Sonuç Raporu (Basılmamış), Şanlıurfa, 119 sayfa.
Shadia, K. A., Malaka, E. I. ve Aly, A. F. 1998. Effect of sowing dates and planting distances on Nigella sativa. Egyptian Journal of Agricultural Research, 76(3), 1145-1156.
Singh, S.K., Singh, B. ve Singh, S. 1999. Response of nigella {Nigella sativa L.) to nitrogen and phosphorus. Crop Research Hisar, 18(3), 478-479.
Singh, S.K., Singh, B. ve Singh, M.B. 2002. Response of nigella {Nigella sativa L.) to seed rate and row spacing. Progressive Agriculture, 2(1), 80-81.
Toncer, Ö. ve Kızıl, S. 2004. Effect of seed rate on agronomic and technologic characters of Nigella sativa L. International Journal of Agriculture and Biology, 6(3), 529-532.
Tunçtürk, M., Ekin, Z. ve Türközü, D. 2005. Response of black cumin (Nigella sativa L.) to different seed rates growth, yield components and essential oil content. Journal of Agronomy, 4(3), 216-219.