Demet BATMAN, Ayşegül ASLAN, Ümmü Gülsüm DURUKAN

Okul Dışı Öğrenme Ortamları Kılavuzlarının Fizik, Kimya ve Biyoloji Ders İçeriklerinin Kazanım ve Mekân Değişkenlerine Göre İncelenmesi

Bu çalışmada; 2018-2019 öğretim yılında il milli eğitim müdürlükleri tarafından geliştirilen okul dışı öğrenme ortamları kılavuzlarının fizik, kimya ve biyoloji ders içeriklerinin ünite/konu, kazanım ve mekân önerisi bağlamında incelenmesi ve iller bazında karşılaştırılması amaçlanmıştır. Doküman analizi yöntemi ile yürütülen çalışmada Trabzon, Bursa, Denizli, Osmaniye, Erzurum, Sivas ve Diyarbakır illeri olmak üzere, Türkiye’nin yedi bölgesinden rastgele seçilen yedi ilde hazırlanan okul dışı öğrenme ortamları kılavuzları (ODÖOK) incelenmiştir. Bu kılavuzlardaki fizik, kimya ve biyoloji ders içerikleri, ünite/ konular kapsamında kazanım ve mekân önerileri açısından analiz edilmiştir. ODÖOK analizlerinden elde edilen bulgular irdelendiğinde, ünite/konu ile kazanım ilişkisini en fazla kuran kılavuzun Denizli iline ait olduğu ve bu kılavuzu sırasıyla Trabzon ve Bursa ili kılavuzlarının izlediği görülmektedir. ODÖOK’ta yer alan fizik, kimya ve biyoloji ders içeriklerinin konu, kazanım ve mekân ilişkisi ve çeşitliliğine dayalı olarak yapılan analiz sonucunda ise, ünite/konu ile kazanım ilişkisi bulgularına benzer şekilde, Denizli ili kılavuzunun daha fazla ve çeşitli mekân önerisinde bulunduğu ve bu kılavuzu sırasıyla Trabzon ve Bursa ili kılavuzlarının takip ettiği belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen diğer bulgular da göz önüne alındığında, geliştirilen kılavuzların sayıca önemli bir kısmında, fizik, kimya ve biyoloji ders içerikleri için ünite/konular kapsamında yeterli düzeyde kazanım ve mekân önerisi ilişkisi kurulamadığı sonucuna varılmıştır.

The Investigation of Physics, Chemistry and Biology Course Contents in Out-of-School Learning Environments Guidebooks based on Learning Outcomes and Learning Environments

In this study, it is purposed to investigate and compare the contents of out-of-school learning environments guidebooks, which was prepared in 2018-2019 academic year for physics, chemistry and biology courses in terms of unit/subjects, learning outcome and learning environment. The study was carried out the document analysis method. The physics, chemistry and biology course contents of out-of-school learning environments’ guidebooks (OSLEGs) of seven provinces (Trabzon, Bursa, Denizli, Osmaniye, Erzurum, Sivas, and Diyarbakır) which were selected randomly from seven different regions of Turkey had been analyzed in accordance with units/subjects, learning outcome and learning environment. When the physics, chemistry and biology courses’ contents in OSLEGs are investigated in detail; it is seen that the relation between unit/subjects and learning outcome is mostly mentioned in Denizli’s OSLEG; it was followed by Trabzon and Bursa’s OSLEGs respectively. As a result of the physics, chemistry and biology courses contents’ analysis for the OSLEG, in terms of the diversity of the relation between the subjects, learning outcome and learning environment; it is determined that Denizli offers more and various places than other provinces, it was followed by Trabzon and Bursa respectively. Considering the findings of the study, it was concluded that in a significant number of the developed guides, the relation between the unit/subjects, learning outcome and learning environment could not be presented at the sufficient level.

PDF

___

Aslan, A. (2015). Etkileşimli sınıf dışı kimya ortamı tasarımı ve etkililiğinin belirlenmesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
Atmaca, S. (2012). Derslik dışı fen etkinlikleri ve bu etkinliklere dayalı öğretimin öğretmen adayları üzerindeki etkileri (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Balkan Kıyıcı, F. and Atabek Yiğit, E. (2010). Science education beyond the classroom: A field trip to wind power plant. International Online Journal of Science Education, 28(12), 1373-1388.
Berberoğlu, O. E. ve Uygun S. (2013). Sınıf dışı eğitimin dünyadaki ve Türkiye’deki gelişiminin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 32-42.
Bodur, Z. (2015). Sınıf dışı etkinliklerin güneş sistemi ve ötesi ünitesinde ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarıları, bilimsel süreç becerileri ve motivasyonları üzerine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
Bozdoğan, A. E. (2007). Bilim ve teknoloji müzelerinin fen öğretimindeki yeri ve önemi (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Bozdoğan, A. E. (2008). Fen Bilgisi öğretmen adaylarının bilim merkezlerini fen öğretimi açısından değerlendirilmesi: Feza Gürsoy Bilim Merkezi örneği. Uludağ Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 19-41.
Bozdoğan, A. E. (2015). Okul dışı çevrelere eğitim amaçlı gezi düzenleyebilme öz-yeterlik inancı ölçeğinin geliştirilmesi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 9(1), 111-129.
Bozdoğan, A. E. ve Kavcı, A. (2016). Sınıf dışı öğretim etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersindeki akademik başarılarına etkisi. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 13-30.
Bozdoğan, A. E. ve Yalçın, N. (2006). Bilim merkezlerinin ilköğretim öğrencilerinin fene karşı ilgi düzeylerinin değişmesine ve akademik başarısına etkisi: Enerji parkı. Ege Eğitim Dergisi, 2(7), 95-114.
Braund, M. and Reiss, M. (2006). Towards a more authentic science curriculum: The contribution of out-of-school learning. International Journal of Science Education, 28, 1373-1388.
Bunting, C. J. (2006). Interdisciplinary teaching through outdoor education. New Zeland: Human Kinetics.
Bülbül, M. (2018). Fen eğitiminde okul dışı öğrenme ortamlarının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi: Hidroelektrik santrali gezisi örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Giresun Üniversitesi, Giresun.
Büyükkaynak, E., Ok, Z. ve Aslan, O. (2016). Fen bilimleri öğretmenlerinin fen eğitiminde okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik görüşleri. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 43-60.
Cansız-Aktaş, M. (2019). Doküman incelemesi yöntemi. H. Özmen & O Karamustafaoğlu (Eds.), Eğitimde araştırma yöntemleri içinde (ss. 126-127) içinde. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Carrier, S. J. (2009). The effects of outdoor science lessons with elementary school students on preservice teachers’ self-efficacy. Journal of Elementary Science Education, 21(2), 35-48.
Çavuş, R., Umdu-Topsakal, Ü. ve Öztuna-Kaplan, A. (2013). İnformal öğrenme ortamlarının çevre bilinci kazandırmasına ilişkin öğretmen görüşleri: Kocaeli bilgievleri örneği. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3(1), 15-26.
Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
Daneshamooz, S., Alamolhodaei, H., Darvishion, S. and Daneshamooz, S. (2013). Science center and attitude. Educational Research and Reviews, 8(19), 1875-1881.
Demircioğlu, G. ve Aslan, A. (2018). A review on Turkish graduate studies performed on out-of-school learning environments. KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 379-402.
DeWitt, J., and Storksdieck, M. (2008). A short review of school field trips: Key findings from the past and implications for the future. Visitor Studies, 11(2), 181 197.
Dillon, J., Rickinson, M., Teamey, K., Morris, M., Choi, M. Y., Sanders, D. and Benefield, P. (2006). The value of outdoor learning: evidence from research in the UK and elsewhere. School Science Review, 87(320), 107-111.
Doldur, M. (2019). Bilim merkezinde gerçekleştirilen fen bilimleri dersinin öğrencilerin okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik algılarına ve derse yönelik tutumlarına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi, Aksaray.
Ertaş, H. (2012). Okul dışı etkinliklerle desteklenen eleştirel düşünme öğretiminin, eleştirel düşünme eğilimine ve fizik dersine yönelik tutuma etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Ertaş, H., Şen, A. İ. ve Parmasızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi [EFMED], 5(2), 178-198.
Ertaş-Kılıç, H. and Şen, A. İ. (2014). The effect of physics education based on out-of-school learning activities and critical thinking on students’ attitudes. Education and Science, 39(176), 13-30.
Eshach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: Formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology, 16, 171-190.
Falk, J. H. and Dierking, L. D. (2000). Learning from museums: Visitor experiences and the making of meaning. Walnut Creek, CA: Rowman & Littlefield.
Fidan, N. (2012). Okulda öğrenme ve öğretme (3. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Gerber, B. L., Marek, E. A. and Cavallo, A. M. L. (2001). Development of an informal learning opportunities assay. International Journal of Science Education, 23(6), 569-583.
Güler, A. (2011). Impact of a planned museum tour on the primary school students’ attitudes. Elementary Education Online, 10(1), 169-179.
Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34, 146-151.
Jarvis, T. and Pell, A. (2002). Effect of the challenger experience on elementary children's attitudes to science. Journal of Research in Science Teaching, 39(10), 979-1000.
Karakaya, Ç. (2016). "İnsan ve çevre" ünitesi için sınıf dışı öğretim uygulamasının çevre okuryazarlığı üzerine etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
Karataş, A. (2011). Çevre bilincinin geliştirilmesinde doğa tarihi müzelerinin rolü. Akademik Bakış Dergisi, 27, 1-15.
Katırcıoğlu, G. (2019). Okul dışı öğrenme ortamlarının 7. sınıf öğrencilerinin geri dönüşüm konusundaki doğa algısı ve bilinç düzeyine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Kılıç, H. (2020). Okul dışı öğrenme ortamlarının 5. sınıf öğrencilerinin Güneş, Dünya ve Ay ünitesine yönelik akademik başarı ve tutumlarına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
Kubat, U. (2019). Okul dışı öğrenme ortamları hakkında fen bilgisi öğretmen adaylarının görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 111-135.
Kulalıgil, A. (2015). Sınıf dışı öğrenme ortamlarında gerçekleşen öğretim uygulamalarının 5. sınıf fen bilimleri dersinde öğrencilerinin akademik başarı, yaratıcılık ve motivasyonlarına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Laçin-Şimşek, C. (2011). Okul dışı öğrenme ortamları ve fen eğitimi. C. Laçin Şimşek (Ed.), Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları içinde (s. 1-24) içinde. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Lakin, L. (2006). Science beyond the classroom. Science beyond the classroom. Journal of Biological Education, 40(2), 88-90. https://doi.org/10.1080/00219266.2006.9656021
Lindemann-Matthies, P. and Knecht, S. (2011). Swiss elementary school teachers’ attitudes toward forest education. The Journal of Environmental Education, 42(3), 152–167.
Metin, M. (2020). Fen bilimleri dersi kapsamında planetaryuma düzenlenen bir gezinin 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarı, ilgi ve motivasyonlarına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
Metz, D. (2005). Field based learning in science: Animating a museum experience. Teaching Education,16(2), 165–173.
Michie, M. (1998). Factors influencing secondary science teachers to organise and conduct field trips. Australian Science Teacher’s Journal, 44(4), 43-50.
Miglietta, A. M., Belmonte, G., and Boero, F. (2008). A summative evaluation of science learning: A case study of the Marine Biology Museum “Pietro Parenzan” (South East Italy). Visitor Studies, 11(2), 213 219.
Miles M. B. and Huberman A. M. (1994) Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Miller, T. J. (2008). The Alaska factor: Outdoor education program desıgn in Alaska. (Unpublished master thesis). University of Alaska, USA. Nichols, D. R. (1982). Outdoor educators: The need to become credible. Journal of Environmental Education, 14(1), 1-3.
Okur-Berberoğlu, E., Güder, Y., Sezer, B. ve Yalçın-Özdilek, Ş. (2013). Sınıf dışı hidrobiyoloji etkinliğinin öğrencilerin duyuşsal bakış açıları üzerine etkisi, örnek olay incelemesi: Çanakkale bilim kampı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1177-1198.
Özay-Köse, E, ve Gül, Ş. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının biyoloji bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 84-103.
Özdemir, B. (2019). 7. Sınıf güneş sistemi ve ötesi ünitesinin öğretiminde okul dışı öğrenme ortamlarının kullanılmasının akademik başarı, motivasyon ve kalıcılığa etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Richmond, D., Sibthorp, J., Gookin, J., Annarella, S., and Ferri, S. (2018). Complementing classroom learning through outdoor adventure education: Out-of-school-time experiences that make a difference. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 18(1), 36-52.
Saraç, H. (2017). Türkiye’de okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin yapılan araştırmalar: İçerik analizi çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(2), 60-81.
Sturm, H. and Bogner, F. X. (2010). Learning at workstations in two different environments: A museum and a classroom. Studies in Educational Evaluation, 36, 14-19.
Şentürk, E. (2009). The effect of science centers on students’ attitudes towards science (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Şentürk, E. and Özdemir, Ö. F. (2014). The effect of science centres on students' attitudes towards science. International Journal of Science Education, 4(1), 1-24.
Tatar, N. ve Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve Teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11(4), 883-896.
Thomas, G. (2010). Facilitator, teacher, or leader? Managing conflicting roles in outdoor education. Journal of Experiential Education, 32(3), 239–254.
Tortop, H. S. ve Özek, N. (2013). Proje tabanlı öğrenmede anlamlı alan gezisi; güneş enerjisi ve kullanım alanları konusu. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 300-307.
Turan, S. (2020). Bilim merkezlerindeki fizik temalı sergilerin fizik öğretim programını destekleme durumu (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Türkmen, H. (2018). İnformal öğrenme ortamının fosiller konusunun öğrenilmesine etkisi: Tabiat Tarihi Müzesi örneği. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 20(3), 165-175.
Yardımcı, E. (2009). Yaz bilim kampında yapılan etkinlik temelli doğa eğitiminin ilköğretim 4 ve 5. sınıftaki çocukların doğa algılarına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Yaşar, E. (2014). Bilim müzesi ziyaretçilerinin müze istasyonundan öğrendiklerinin bilgi hiyerarşisi ile ölçülmesi ve istasyondan öğrenilenlerin istasyonunun tasarım amacı ile karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Yavuz, M. (2012). Fen eğitiminde hayvanat bahçelerinin kullanımının akademik başarı ve kaygıya etkisi ve öğretmen-öğrenci görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
Yorulmaz, E. (2014). Sosyal bilgiler dersi kapsamında okul dışı çevrelerin kullanımı: Çorum yatılı arkeoloji müzesinde bir gün (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.