Feride KARAGÖZ, Tuğba ECEVİT, Pınar ÖZDEMİR ŞİMŞEK

Sosyobilimsel Durum Senaryoları Aracılığıyla Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Çevre ile ilgili Deneyim ve Görüşleri

Sosyobilimsel konuların önemi gün geçtikçe artmakta, buna bağlı olarak öğretim programlarında güncellemeler yapılmaktadır. 2005 fen ve teknoloji öğretim programında sosyobilimsel konular dolaylı olarak yer alırken, 2013 ve 2018 fen bilimleri dersi öğretim programının amaçları kapsamında doğrudan yer almaktadır. Bu bağlamda çalışmanın amacı çevre ile ilgili sosyobilimsel durum senaryoları geliştirmek, geliştirilen senaryolar aracılığıyla öğrencilerin deneyim ve görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırma yöntemi, nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara'da bulunan düşük sosyoekonomik düzeydeki bir devlet okulunda eğitim görmekte olan 10 sekizinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formunda oluşturulan altı farklı sosyobilimsel durum senaryosuyla ilgili sorulara yer verilmiştir. Verilerin analizinde betimsel ve içerik analiz teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre öğrencilerin sosyobilimsel durumlar hakkındaki görüşlerinin orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca sosyobilimsel durum senaryoları aracılığıyla öğrencilerin görüşlerini geliştirme potansiyeline sahip oldukları fark edilmiştir. Televizyonda güncel haberleri takip eden, haber programlarını izleyen, bilimsel dergileri okuyan öğrencilerin sosyobilimsel durumlarla ilgili yorumlama, karar verme, örnekleme, benzetme becerilerinin daha gelişmiş olduğu söylenebilir. Sosyobilimsel durum senaryoları sadece öğrencilerin görüşlerini ortaya çıkarmak için değil, aynı zamanda sosyobilimsel konular hakkında düşünmeye teşvik etmede, öğrenme istek ve motivasyonlarını artırmada etkili olduğu söylenebilir. Öğretmenlere, sosyobilimsel durum senaryoları aracılığıyla öğrencilerin fikirlerini çekinmeden açıklayabilecekleri öğrenme ortamları oluşturmaları önerilmektedir.

Environmental Experience and Views of Eighth Grade Students via Socio-scientific Case Scenarios

The importance of socioscientific issues is increasing day by day, accordingly, updates are made in the curriculum. Socioscientific issues are indirectly included in the 2005 science-technology teaching curriculum, while 2013 and 2018 are directly involved within the objectives of the science teaching curriculum. The aim of this study is firstly to develop socioscientific issues scenarios related to the environment and secondly to reveal students' experiences and opinions through the developed scenarios. The research method is case study, which is one of the qualitative research methods. The study group of this research consist of 10, 8th grade students studying at a public school. Semi-structured interview form has been used by the researchers as the data collection instrument. The questions related to six different socioscientific case scenarios created in the interview form are included. The data obtained has been analyzed both by using the method of descriptive analysis and content analysis. According to the findings, it was determined that the students' views on socioscientific issues were at a medium level. Also it is determined that the students who have the social media observe the events occurring in their environment. As a result of this, they have higher ability about interpreting on socioscientific issues, reasoning, deciding and critical thinking. Socioscientific case scenarios can be said to be effective not only to reveal students' views but also to encourage thinking about socioscientific issues and increase motivation and learning. Teachers are recommended to create learning environments through which socioscientific scenarios in case students can express their ideas without hesitation.

PDF

___

Alaçam-Akşit, A. C. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının sosyobilimsel konularla ve bu konuların öğretimiyle ilgili görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
Atabey, N., Topçu, M. S., & Çiftçi, A. (2018). Sosyobilimsel Konu Senaryolarının İncelenmesi: Bir İçerik Analizi Çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 1968-1991.
Ateş, H., & Saraçoğlu, M. (2013). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Gözünden Nükleer Enerji. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 175-193.
Babacan, M. A. (2017). Sosyobilimsel konulardaki etkinliklerin yedinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
Baltacı, S. (2013). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının sosyobilimsel bir konudaki (GDO’lu besinler) öğretim öz yeterlilikleri ve bu yeterliliklerin epistemolojik inançlar ile ilişkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Çalık, M., & Coll, R. K. (2012). Investigating socioscientific issues via Scientific Habits of Mind: Development and validation of the scientific habits of mind survey. International Journal of Science Education, 34(12), 1909-1930.
Çalışkan, Ş. (2019). Sosyobilimsel konuların öğretimine yönelik bir öğrenme ve öğretme çerçevesinin geliştirilmesi: fen bilimleri öğretmenleri ile bir delphi çalışması. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Çapkınoğlu, E., & Yılmaz, S. (2018). Yedinci sınıf öğrencilerinin yerel sosyobilimsel konulardaki argümanlarında kullandıkları veri bileşeninin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 43(196), 125-149.
Dawson, V. & Carson, K. (2017) Using climate change scenarios to assess high school students’ argumentation skills, Research in Science & Technological Education, 35:1, 1-16, DOI: 10.1080/02635143.2016.1174932
Dawson, V. (2015). Western Australian high school students’ understandings about the socioscientific issue of climate change. International Journal of Science Education, 37(7), 1024-1043.
Detjen, J. (1995). The media’s role in science education. Bioscience supplement: Science and Biodiversity Policy, 45, 58-63.
Dolan, T. J., Nichols, B. H., & Zeidler, D. L. (2009). Using socioscientific issues in primary classrooms. Journal of Elementary Science Education, 21(3), 1-12.
Domaç, G. G. (2011). Biyoloji eğitiminde toplum bilimsel konuların öğrenilmesinde argümantasyon tabanlı öğrenme sürecinin etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Ecevit, T., & Çakmakcı, G. (2015). Kimya eğitiminde etkili söylem tekniklerinin kullanımı ve sınıf için söylem niteliğinin geliştirilmesi. M. Sözbilir, & A. Ayas (Ed.) Kimya Öğretimi: Öğretmen Eğitimcileri, Öğretmenler ve Öğretmen Adayları İçin İyi Uygulama Örnekleri (s.732-755). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Evren Yapıcıoğlu, A., & Kaptan, F. (2018). Sosyobilimsel Durum Temelli Öğretim Yaklaşımının Argümantasyon Becerilerinin Gelişimine Katkısı: Bir Karma Yöntem Araştırmasıi. Ondokuz Mayis University Journal of Education, 37(1).
Goloğlu, S. (2009). Fen eğitiminde sosyo-bilimsel aktivelerle karar verme becerilerinin geliştirilmesi: Dengeli beslenme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
İşeri, B. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının nükleer enerjinin riskleri ve faydaları hakkındaki düşüncelerine farklı bilgi kaynaklarının etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
Kaptan,F. (1999). İlköğretimde Fen Bilgisi Öğretimi. Modül 7. http://fikretkorur.guncelfizik.com/wp-content/uploads/ilkogretimde_fenbilgisi_%C3%B6%C4%9Fretimi.pdf adresinden 9 Kasım 2015 tarihinde alınmıştır.
Kara, Y. (2012). Pre-service biology teachers’ perceptions on the instruction of socio-scientific issues in the curriculum. European Journal of Teacher Education, 35(1), 111-129.
Karakaya, E. (2015). Bilimsel bilginin doğasını anlama ve sosyobilimsel konularda akıl yürütme. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Karışan, D., Yılmaz-Tüzün, Ö., Zeidler, D.L. (2018). Pre-service teachers’ reflective judgment skills in the context of socio-scientific issues based inquiry laboratory course. Turkish Journal of Education,7(2), 99-115. DOI:10.19128/turje.7299116
Khishfe, R., Alshaya, F. S., BouJaoude, S., Mansour, N., & Alrudiyan, K. I. (2017). Students’ understandings of nature of science and their arguments in the context of four socio-scientific issues. International Journal of Science Education, 39(3), 299-334.
Kılınç, A., Boyes, E., & Stanisstreet, M. (2011). Turkish school students and global warming: Beliefs and willingness to act. Eurasia Journal of Mathematics, Science, & Technology Education, 7(2), 121-134.
Kutluca, A.Y. (2012). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının klonlamaya ilişkin bilimsel ve sosyobilimsel argümantasyon kalitelerinin alan bilgisi yönünden incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
MEB. (2005). İlköğretim fen ve teknoloji (6, 7. ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB. (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Miles, M. B. & Huberman, A.M. (1984). Qualitative data analysis: A Sourcebook of new methods. Beverly Hills, Calif.: Sage. Physics Education, 17, 62-66.
Morris, H. (2014). Socioscientific issues and multidisciplinarity in school science textbooks. International Journal of Science Education, 36(7), 1137-1158.
National Research Council [NRC]. (2012). A framework for K-12 science education. Washington, DC: National Academies Press. Nielsen, J. A. (2012). Science in discussions: An analysis of the use of science content in socioscientific discussions. Science Education, 96(3), 428-456.
NTV (2015). Çin’de hava kirliliği alarm veriyor. [Çevrim-içi: http://www.ntv.com.tr/dunya/cinde-hava-kirliligi-alarm-veriyor,fgp9wFmcXkWNAeLwZ4E1dQ], Erişim Tarihi: 09/11/2015
Özcan, C., & Kaptan, F. (2020). 2008-2017 Yılları Arasında Sosyobilimsel Konulara İlişkin Yapılan Çalışmaların İncelenmesi. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 16-36.
Özdemir, N. (2014). Sosyo bilimsel esaslar çerçevesinde sosyo bilimsel konuları tartışmak tutumları nasıl etkiler? Nükleer santraller. Electronic Turkish Studies, 9(2), 1197-1214.
Özden, M., Akgün, A., Çinici, A., Gülmez, H., & Demirtaş, F. (2013). 8. Sınıf Öğrencilerinin Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) hakkındaki Bilgi Düzeyleri ve Biyoteknolojiye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 3(5), 94-115.
Özsoy, T., & Kılınç, A. (2017). Beşinci sınıf öğrencilerinin sosyobilimsel konulara dayalı fen öğretimi (feskök pedagojisi) ile ilgili görüşleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 909-925.
Öztürk, N. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konulara ilişkin kritik düşünme yeteneklerinin, epistemolojik inançlarının ve üstbilişsel farkındalıklarının incelenmesi: Nükleer enerji santralleri örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Sadler, T. D. (2009). Situated learning in science education: socio scientific issues as contexts for practice. Studies in science Education, 45(1), 1-42.
Sadler, T. D., & Dawson, V. (2012). Socio-scientific issues in science education: Contexts for the promotion of key learning outcomes. In Second international handbook of science education (pp. 799-809). Springer, Dordrecht.
Sadler, T. D., Barab, S. A., & Scott, B. (2007). What do students gain by engaging in socioscientific inquiry?. Research in Science Education, 37(4), 371-391.
Sadler, T.D. (2004). İnformal reasoning regarding socioscientific issues: A critical review of research. Journal of Research In Science Teaching, 41(5), 513-536.
Sevgi, Y., & Şahin, F. (2017). The effects of discussion the socio-scientific subject in the newspaper based on argumentation 7th grades students’ critical thinking Gazete haberlerindeki sosyobilimsel konuların argümantasyon yöntemiyle tartışılmasının 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri üzerine etkisi. Journal of Human Sciences, 14(1), 156-170.
Sevim, S., & Ayvacı, H. Ş. (2020). Öğretmen Adaylarının Sosyo-bilimsel Konulardaki İnançları: Nükleer Enerji. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 5(1), 25-39.
Sorgo, A., Ambrozic-Dolinšek, J., Usak, M., & Özel, M. (2011). Knowledge about and acceptance of genetically modified organisms among pre-service teachers: A comparative study of Turkey and Slovenia. Electronic Journal of Biotechnology, 14(4), 1-16.
Soysal, Y. (2012). Sosyobilimsel argümantasyon kalitesine alan bilgisi düzeyinin etkisi: Genetiği değiştirilmiş organizmalar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Tatar, S., & Adıgüzel, O. C. (2019). The Analysis of Primary and Secondary Education Curricula in Terms of Null Curriculum. International Journal of Contemporary Educational Research, 6(1), 122-134.
Tekin, N., Aslan, O., & Yilmaz, S. (2016). Research trends on socioscientific issues: A content analysis of publications in selected science education journals. Journal of Education and Training Studies, 4(9), 16-24.
Tonus, F. (2012). Argümantasyona dayalı öğretimin ilköğretim öğrencilerinin eleştirel düşünme ve karar verme becerileri üzerine etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Topçu, M. S. (2008). Pre-service science teachers’ informal reasoning regarding socioscientific issues and the factors influencing their informal reasoning. Yayınlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
Topçu, M. S. (2015). Sosyobilimsel konular ve öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Topçu, M. S., & Atabey, N. (2017). Sosyobilimsel Konu Içerikli Alan Gezilerinin Ilkögretim Ögrencilerinin Argümantasyon Nitelikleri Üzerine Etkisi. Bartın Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 68.
Topçu, M. S., Sadler, T. D., ve Yılmaz-Tüzün, Ö. (2010). Pre-service science teachers’ informal reasoning about socioscientific issues: the influence of issue context. International Journal Of Science Education, 32(18), 2475-2495.
Türkmen, H., Pekmez, E. ve Sağlam, M. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının sosyobilimsel konular hakkındaki düşünceleri. Ege Eğitim Dergisi, 18(2), 448-475.
Türköz, G., & Öztürk, N. (2020). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bazı Sosyo-Bilimsel Konularla İlgili Kararlarının Çok Boyutlu Bakış Açısı ile İncelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(1), 175-197.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yoonsook, C., Yoo, J., Kim, S-W., Lee, H., & Zeidler, D. L. (2016). Enhancing students’ communication skills in the science classroom through socioscientific issues. International Journal of Science and Mathematics Education, 14(1), 1-27.
Zeidler, D. L. (2014). Socioscientific issues as a curriculum emphasis. Theory, research, and practice. In NG Lederman & SK Abell (Eds.), Handbook of research on science education, 2, 697-726.
Zeidler, D. L., Sadler, T. D., Simmons, M. L., & Howes, E. V. (2005). Beyond STS: A research based framework for socioscientific issues education. Science education, 89(3), 357-377.
Zeidler, D.L., Nichols, B.H. (2009). Socioscientific issue: Theory and practice. Journal of Elementary Science Education, 21(2), 49-58.