Güneş Saygılı’nın Gerçek Yaşamı Romanında Türkiye Solunun Kadın Kimliğine Bakışı

Türk edebiyatında, kadının toplumdaki rolüne ilişkin yaklaşımıyla önemli bir konumda bulunan Erendiz Atasü'nün 2011 tarihli romanı Güneş Saygılı'nın Gerçek Yaşamı, hayali bir karakter olan Güneş Saygılı üzerinden, Türkiye'deki "eğitimli orta sınıfa dâhil" bir kadının yaşamına ışık tutmaktadır. Güneş Saygılı karakterinin 1970'li yıllardan günümüze doğru gelen süreç içinde, Türkiye sol hareketi içinde görünür olan sevgilileriyle yaşadığı ilişkilerde tecrübe ettiği sorunlar, bu hareket içindeki erkek karakterlerin kadın kimliğine bakışları ekseninde önemli ipuçları sunmaktadır. Söz konusu erkekler, dünya görüşlerinde ne kadar "ilerici" olsalar da kadınlarla ilişkilerinde geleneksel bakış açısını tümüyle reddedemezler. Üstelik buradaki çelişkili durum, söz konusu erkek karakterlere olağan görünmekte ve bu çelişki üzerine de fikir yürütmemektedirler. Bu durum romanda, Güneş Saygılı ile onun yaşadığı apartmanın kapıcısının eşi olan Zehra arasında görünür bir paralellik yaratır. Dolayısıyla, Güneş Saygılı'nın Zehra karakteri ile kurduğu iletişimde kendini gösteren dayanışma ve anlayış, kadınların hangi sınıftan ya da kesimden olurlarsa olsunlar, kadın kimlikleri üzerinden toplumla kurdukları ilişkilerde karşılaştıkları "yalnız bırakılma" ve "yok sayılma" gibi durumlarda aynı oldukları gerçeğini öne çıkarmaktadır. Böylelikle Atasü, Türkiye solunda öteden beri var olan kadın kimliğine bakış konusundaki önemli bir tutarsızlığa işaret etmiş olur. Nitekim bu çalışmada, Türkiye solunun geçirdiği evrelerde kadın kimliğinin konumlandırılmasıyla ilgili sorunlara da vurgu yapılmış ve romanın bize işaret ettiği tarihsel paralellik de ortaya konulmuştur. Bu makalede ele aldığımız mesele, 1970'lerden günümüze Güneş Saygılı'nın yaşamı paralelinde değişen ve değişmeyen toplumsal şartları da göz önünde bulundurarak, farklı sınıflardan iki kadın karakterin söz konusu kadın kimlikleriyle, erkeklerle kurdukları ilişkilerde karşılaştıkları ortak sorunların öne çıkarılması ve cinsiyetçi yaklaşımın toplumun hangi alanlarına ve hangi sınıflarına kadar uzanabildiğinin bir sorgulamasının yapılmasıdır

Turkish Leftist Approach to Female Identity in the Novel Güneş Saygılı’nın Gerçek Yaşamı

Erendiz Atasü, a significant author in Turkish literature with her approach to the role of women in society, reflects the life of “educated middle-class” women through an imaginary character, Güneş Saygılı in her novel Güneş Saygılı’nın Gerçek Yaşamı (The Real Life of Güneş Saygılı) published in 2011. Through a period from 1970’s to present, problems Güneş Saygılı confronted in her relationships with her boyfriends, who are prominent in Turkish Left movement, give important clues about those men’s viewpoints on female identity. Despite being so “progressive” in terms of their world-view, those men in question cannot entirely reject the traditional viewpoint in their relations with women. Moreover, this conflict looks ordinary to the boyfirends, and they do not consider this as a conflict. This creates an explicit parallelity between Güneş Saygılı and Zehra, the wife of the building’s doorman where Güneş Saygılı lives. Accordingly, the solidarity and mutual understanding, which can be seen in the relationship between Güneş Saygılı and Zehra illustrates the similarity of problems like “being isolated” and “being ignored” that is experienced in social relations by women, with particular emphasis on their identities as “woman independently from their social classes. In this way, Atasü points out a important inconsistency along the time in Turkish Left about the viewpoint on female identity. As a matter of fact, this study emphasizes the problems on the positioning of female identity through the phases of Turkish Left and historical parallelity which is pointed out by the novel is revealed. Taking into consideration the social conditions that change and remain the same from the 1970s to the present parallel to Güneş Saygılı’s life, in this article we deal with the common problems that the two women from different classes experience in their relations with men and we try to question to what extent the sexist approach can be seen among social classes and social spheres

___

  • Atabağsoy, N. (Kasım 2011). Bir Kadının Kişisel Tarihi. Milliyet Sanat, 633: 106–107.
  • Atasü, E. (2011). Güneş Saygılı’nın Gerçek Yaşamı. İstanbul: Everest Yayınları.
  • Atasü, E. (2013). Tarihsellik ve Roman. Yıllar Geçerken: Hayat ve Roman içinde. (ss. 29-33). İstanbul: EverestYayınları.
  • Batum Menteşe, O. (2012). Postmodernizm ve Feminizm Birlikteliği: Angela Carter ve Erendiz Atasü’den BirerÖykü. Atılım Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (2), 7–18.
  • Donovan, J. (2015). Feminist Teori. (A. Bora, M. Ağduk Gevrek ve Fevzi Sayılan, Çev.). (10.bs.). İstanbul:İletişim Yayınları.
  • Enginün, İ. (2002). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. (3. bs.). İstanbul: Dergâh Yayınları.
  • Esen, N. (1991). Giriş. Türk Romanında Aile Kurumu (1870–1970) içinde (ss. VII–XVI). Ankara: T.C. BaşbakanlıkAile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
  • Fethi Naci. (1990). 100 Soruda Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişme. (2. bs.). İstanbul: Gerçek Yayınevi.
  • Zihnioğlu, Y. (2007). Türkiye’de Solun Feminizme Yaklaşımı. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce/Sol-Cilt 8içinde. (ss. 1108–1145). İstanbul: İletişim Yayınları.