Diyanet ve Beden Politikası

Bu makale, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın (DİB) beden politikasındaki rolünü ele almaktadır. Diyanetin resmî web sitesinde (http:// www.diyanet.gov.tr.), 2015 yılının Ocak-Eylül dönemine odaklanarak sosyolojik bir kazı yapmaktadır. Bu websitesi, sadece Diyanetin kamusal ve kurumsal yüzünü temsil etmemektedir. Aynı zamanda, dinî beden bilgisinin tanıtıldığı ve aktarıldığı da bir sitedir. Bu makale, Diyanetin websitesinde bedensel hayatı tanzim eden geleneksel kaynaklara yönelmektedir. Hadis-i Şerif, Hutbeler, Dinî Bilgiler, Dinî Sorular ve Fetvalar hücrelerinde yer alan bilgilere bakmaktadır. Bu makalenin sınırları çerçevesinde yapılan betimlemeler ve tahliller ışığında denilebilir ki, Diyanet beden politikasını üretirken iki temel işlevi yerine getirmektedir. Bunlardan ilki, Diyanet websitesindeki bu geleneksel kaynaklarla yurttaşlara, İslam dininin bedensel hayat için sunduğu sorumluluk ve hakları tebliğ etmektedir. Müslümanlara bedensel hayatta ve başkaları ile olan bedensel karşılaşmalarında gözetmesi ve sakınması gereken hususları aşılamaktadır. Diğeri ise toplumsal ve teknolojik değişmelere bağlı olarak, bedensel hayatın sürdürülmesinde dinî beden terbiyesinin önemine işaret etmektedir

The Presidency of Religious Affairs and Body Politic in Turkey

This article deals with the role of the Presidency of Religious Affairs (PRA) in the body politics. A n indepth sociological study is made by focusing on the January-September 2015 period the official website of the PRA (http://www.diyanet.gov.tr). This website not only represents the PRA’s public and institutional face. But it also introduces and transfers religious information concerning the body. This article makes use of the traditional sources which regulate bodily life in the website of the PRA. It examines the information in the cells of Hadith, Friday Khutbas, Religious Knowledge, Hajj and Umrah Guide, Religious Questions and Fatwa. In the light of the descriptions and analysis made within this article. It can be said that the PRA carries out two basic functions in establishing the basis of body politics. The first one is, through these traditional sources PRA introduces the citizens the responsibilities and rights Islam offers for bodily life. It teaches the aspects that Muslims must avoid and be cautious in their bodily life and bodily encounters with others. The other is to point out the importance of religious body pedagogics in the maintenance of bodily life in relation to social and technological changes

PDF

___

Adak, S. (2010). “Kemalist laikliğin oluşum sürecinde Ramazanlar (1923-1938)”, Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, Sayı 11, 47-88.
Adak, S. (2015). “ ‘Yeni Türkiye’nin ‘Yeni Diyaneti”, Birikim , Sayı 319, 78-84.
Agamben, G. (2001). Kutsal insan: egemen iktidar ve çıplak hayat, Çev. İ.Türkmen, İstanbul: Metis Yayınları.
Ahmet, S. (2015). Duyguların kültürel politikası, Çev. S. Komut, İstanbul: Sel Yayınları.
Akay, H. (2011). “Uygulamada laiklik: devlet-din ekseninde özgürlükler, hizmetler ve finansman”, Toplum ve Bilim, Sayı 120, 10-48.
Akşit, B. ve diğerleri. (2012). Türkiye’de dindarlık: muhafazakârlık ve laiklik ekseninde inanma biçimleri ve yaşam deneyimleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
Altuntaş, H. ve İsmail K. (2010). Oruç ilmihali, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Baktır, M. (1998). “ Hutbe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam ansiklopedisi, Cilt 18, 425-28.
Bardakoğlu, A. (2010). “Din ve Devlet”, 21. Yüzyıl Türkiye’sinde Din ve Diyanet, Der.
Ö.Menekşe içinde (ss.63-7). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Bauman, Z. (1996). Yasa koyucular ile yorumcular, Çev. K. Atakay, İstanbul: Metis Yayınları.
Berger, P. (1999). “Dinî kurumlar”, Toplumbilimi yazıları, Der. A.Çiftçi, İzmir : Anadolu Dağıtım.
Bozan, İ. ve Ruşen Ç. (2005). Sivil, şeffaf ve demokratik bir Diyanet İşleri Başkanlığı mümkün mü ?, İstanbul: Tesev Yayınları.
Diyanet İşleri Başkanlığı.(2013).“Kurban rehberi”, 11.09.2015 tarihinde http:/ www.diyanet.gov.tr./dini bilgiler/ kurban adresinden erişildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı.(2015). “Hadis-i şerif”, 5.04.2015 tarihinde http:/www.diyanet.gov.tr./ hadis-i şerif adresinden erişildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı.(2015). “Hutbeler”, 11.05.2015 tarihinde http:/www.diyanet.gov.tr./ hutbeler adresinden erişildi .
Diyanet İşleri Başkanlığı.(2015). “Dua”, 25.06.2015 tarihinde http:/www.diyanet.gov.tr./dini bilgiler/dua adresinden erişildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı.(2015). “Abdest ve namaz”, 29.06.2015 tarihinde http:/www.diyanet.gov.tr/dinî bilgiler/ abdest ve namaz adresinden erişildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı.(2015). “Ramazan”, 20.07.2015 tarihinde http:/www.diyanet.gov.tr./dinî bilgiler/ ramazan adresinden erişildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı.(2015). “Oruç”, 27.07.2015 tarihinde http:/www.diyanet.gov.tr./dinî bilgiler/oruç adresinden erişildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı. (2015). “Zekat”, 10.08.2015 tarihinde http:/www.diyanet.gov.tr./dinî bilgiler/zekat adresinden erişildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı.(2015).“Kutlu doğum haftası 2015”, 20.08.2015 tarihinde http:/www.diyanet.gov.tr./dinî bilgiler adresinden erişildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı.(2015). “2015 Yılı Kurban hizmetlerinin uygulanmasına dair tebliğ”, 11.09.2015 tarihinde http:/www.diyanet.gov.tr/dini bilgiler/kurban adresinden erişildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı.(2015). “Hac ve umre rehberi”, 11.09.2015 tarihinde http:/www.diyanet.gov.tr /hac ve umre rehberi/haccın hikmeti adresinden erişildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı.(2015), “Dini sorular ve fetvalar”, 28.09.2015 tarihinde http:/www.diyanet.gov.tr./dini bilgilendirme platformu adresinden erişildi.
Demir, Z.(2013). “Diyanet hutbelerinde kadın söylemi (2001-2011)”, Toplum bilimleri dergisi, Temmuz-Aralık 7(14), 95-118.
Erkal, M. (2013). “Zekât”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 44, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 197.
Foucault, M. (2012). Cinselliğin tarihi, Çev. H.U. Tanrıöver, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Güler, İ. (2004). Diyanet işleri başkanlığına sorulan fetvalara göre Türkiye’de dinî hayat (1998-2001 fetvalarına göre), Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Günay, H.M. (2007). “Ramazan”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 34, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 433-5.
Gözaydın, İ. (2009). Diyanet: Türkiye Cumhuriyeti’nde dinin tanzimi, İstanbul: İletişim Yayınları.
Haberli, M.(2014). Sanal din: tarihsel, kuramsal ve pratik boyutlarıyla internet ve din, İstanbul: Açılım Kitap.
Hassan, M.(2011). “Women preaching for the secular state: offical female preachers (bayan vaizler) in contemporary Turkey”, International journal middle east studies, Vol. 43, 451-73.
Kandemir, M. Y. (1997). “Hadis”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm ansiklopedisi, Cilt 15, 27-8.
Kara, İ. (2008). “Diyanet İşleri Başkanlığı-din ile devlet arasında sıkışmış bir kurum”, Cumhuriyet Türkiyesi’nde bir mesele olarak İslâm içinde (53-118). İstanbul: Dergah Yayınları.
Kaya, K. (1998). Sosyolojik açıdan Türkiye’de din-devlet ilişkileri ve Diyanet İşleri Başkanlığı, İstanbul: Birleşik Dağıtım.
Kenar, C.(2011). Bargaining between Islam and Kemalism an investigation of offical Islam through friday sermons, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Lemke, T. (2013). Biyopolitika, Çev. U. Özmakas, İstanbul: İletişim Yayınları.
Mellor, P. A. ve Chris S. (1997). Re-forming the body: religion, community and modernity, London: Sage Publications.
Özbolat, A.(2013). “Hutbelerde Söylem Değişimi: Diyanet Hutbeleri Örneği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı 29, 662-679.
Rahman, F. (1997). İslam geleneğinde sağlık ve tıp : değişim ve kimlik, Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
Saçmalı, Muhammed Habib (2013). Compliance and negotiation: The role of Turkish Diyanet in the production of Friday Khutbas, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Şener, A.(1998). “Abdest”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 1, 68-9.
Taş, K. (2002). Türk halkının gözüyle Diyanet, İstanbul: İz Yayıncılık.
Turner, Bryan S. (2011). “Beden sosyolojisinin genişleyen alanı”, Tıbbî güç ve toplumsal bilgi, Çev. Ü. Tatlıcan içinde (ss. 264-77). Bursa: Sentez Yayıncılık.