ÖĞRENEN ÖRGÜT OLMA ENGELİ OLARAK ÖĞRETMENLERDE TÜKENMİŞLİK

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerdeki tükenmişliğin ve öğrenen örgüt olma konusundaki görüşlerin cinsiyet, hizmet yılı, medeni durum ve yaş gibi değişkenlere göre değişip değişmediğini ortaya çıkarmaktır. Ayrıca çalışmada öğretmenlerin tükenmişliği, öğrenen örgüt olma konusundaki görüşlerinin yordayıcısı mıdır sorusuna da cevap aranmaktadır. Araştırmada, nicel araştırma yöntemi kullanılmış ve var olan durumu ortaya koymak tarama modeli seçilmiştir. Araştırmanın evrenini 2015-2016 öğretim yılında Bayburt merkezde öğretmenlik yapan 102 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise 84 öğretmen oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak Maslach tükenmişlik ölçeği ve Öğrenen örgüt ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde Mann Whitney U testi, Kruskal-Wallis testi, t testi ve tek değişkenli doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Öğretmenlerin öğrenen okul ölçeğine verdikleri yanıtlar ile cinsiyetleri, medeni durumları, hizmet yılları ve yaşları arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Öğretmenlerin tükenmişliği ile cinsiyetleri ve yaşları arasında anlamlı bir fark bulunurken; medeni durumları ve hizmet yılları arasında ise anlamlı bir fark bulunmamıştır. Öğretmenlerin tükenmişliği, öğretmenlerin öğrenen örgüt olma konusundaki görüşlerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu araştırmada ortaya çıkmıştır

BURNOUT AMONG TEACHERS AS AN OBSTACLE OF BEING LEARNING ORGANIZATION

The aim of this study is to determine whether burnout among teachers and teacher’s opinions with respect to learning organization change according to variables such as gender, years of service, marital status and age. Another aim of this study is to answer whether burnout among teachers is as a predictor of teachers’ opinions about being learning organization. In this study, quantitative research method was used and survey method was chosen to reveal the current situation. The universe of research consists of 102 teachers working at downtown Bayburt in 2015-2016 academic years. The sample of this study consists of 84 teachers. “Maslach Burnout Inventory and Learnıng School Scale were used as a data collecting tool. Mann Whitney U test, Kruskal-Wallis test, t test and lineer regression analysis were applied in order to analyze data. There was no significant difference between teachers’ answers related to Learnıng School Scale and gender, marital status, years of service, age. There was no significant difference between burnout among teachers and marital status, years of service but gender and age. In this study, it was found out that burnout among teachers was a predictor of teachers’ opinions about being learning organization

PDF

___

Akdemir, B. - Çukacı, Y.C., (2005), Örgüt Kültürü Değerleriyle Örgütsel Öğrenme Düzeyi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi ve Bir Araştırma, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50, 1174-1192
Akhtar, N. - Khan, R.A. (2011), Exploring the Paradox of Organizational Learning nnd Learning Organization, Interisciplinary Journal Of Contemporary Research In Business, 2 (9), 257- 270.
Alp, A. (2007), İlköğretim Öğretmenlerinin Öğrenen Örgüt Kültürüne İlişkin Algıları, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Ardıç, K. - Polatçı, S. (2008), Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10/2 , 69-96
Ardıç, K. - Polatçı, S. (2008), Tükenmişlik Sendromu ve Madalyonun Öbür Yüzü: İşle Bütünleşme, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 32, ss.21-46
Bakan, İ. (2011). Çağdaş Yönetim Yaklaşımları İlkeler, Kavramlar ve Yaklaşımlar. İstanbul: Beta Yayın Dağıtım A.Ş.
Bal, Ö.(2011), İlköğretim Okullarında Görev Yapan Okul Yöneticisi ve Öğretmenlerin Öğrenen Örgüt Olarak Okullarına İlişkin Algıları (Başakşehir Örneği), Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
Balcı, A., (2010), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem Teknik ve İlkeler, Ankara, Pegem Yayıncılık. GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi Cilt: 8, Sayı: 21, Yıl: 2017 GUEJISS, Gümüşhane University Electronic Journal of The Institute of Social Sciences Volume: 8, Number: 21, Year: 2017 3030
Başol, G. - Altay, M., (2009), Eğitim Yöneticisi ve Öğretmenin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 58, 191-216
Bates, R. - Khasawneh, S. (2005). Organizational Learning Culture, Learning Transfer Climate and Perceived İnnovation in Jordanian Organizations. International Journal of Training and Development, 9: 2, 1360-3736.
Budak, G.-Sürgevil, O., (2005), Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama, D.E.Ü.İİ.B.F. Dergisi, 20 (2), 95-108
Bozkurt, A., (2014), Öğrenen Örgütler, Ed: Elma, C. ve Demir, K., Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar, Anı Yayıncılık, Ankara.
Cherniss, W., J., (1988), Observed Supervisiory Behavior and Teacher Burnout in Special Education, Exceptional Children, 54 (5), 449-454
Cemaloğlu, N., - Erdemoğlu Şahin, D. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farkli değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi,15(2), 465-484.
Cordes, C., L. - Dougherty, T W. (1993), “A Review and an Integration of Research on Job Burnout”, The Academy of Management Review, Vol.18, No.4, 621-656.
Çağlar, Ç., 2011, Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyi İle Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1827-1847
Çam, O., (1992), “Tükenmişlik Envanterinin Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Araştırılması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayını, Ankara, s.155-160
Doğan S., - Yiğit, Y., (2015), Öğreten Okulların Tamamlayıcısı: Öğrenen Okullar, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:14 Sayı:53 (318-336)
Efil, İ. (2002). İşletmelerde Yönetim ve Organizasyon. İstanbul: Alfa Yayınevi.
Erçen, A. E. Y. (2009). Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Mersin İlinde Karşılaştırmalı Bir İnceleme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 1-8.
Eren, V. - Durna, U., (2006), Üç Boyutlu Bir Yaklaşım Olarak Örgütsel Tükenme, Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. DERGİSİ, sayı 10, 40-51
Ergin, C. (1992), “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin Uyarlanması”, 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Editörler: R. Bayraktar ve İ. Dağ, Ankara, ss. 143 – 154.
Freudenberger, H. J.; (1974), “Staff Burnout”, Journal of Social Issues, 30, ss.159-165.
Gürsel, M., 1998, “Öğrenen örgütler”, Türkiye’de Eğitim Yönetimi, Ed.: H. Taymaz ve M. Hesapçıoğlu, İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı.
Izgar, H., 2001, Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara Karasar, N., 2010, Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara, Nobel Yayıncılık.
GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi Cilt: 8, Sayı: 21, Yıl: 2017 GUEJISS, Gümüşhane University Electronic Journal of The Institute of Social Sciences Volume: 8, Number: 21, Year: 2017 3131
Kayabaşı, Y. (2008). Bazı Değişkenler Açısından Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 191-212.
Korkmaz, M., 2008, Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Öğrenen Örgüt Özellikleri Arasındaki İlişki Üzerine Nicel Bir Araştırma, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, sayı 53, 75-98
Kılıç, F. (2009). Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Öğrenen Örgüte İlişkin Algı Düzeyler (Bolu İli Örneği). Eskişehir Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir
Leiter, M. P. (2003), Areas of Worklife Survey Manual (Third Edition), Centre for Organizational Research and Development, Wolfville, NS, Canada.
Maslach, C. and Jackson, S.E., (1981), The measurement of experienced burnout, Journal Of Occupational Behaviour, vol 2, 99-113
Maslach, C. - P. G. Zımbardo; (1982), Burnout The Cost of Caring, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey.
Maslach, C., Schaufelı, W., B., Eiter, M. P. (2001); “Job Burnout”, Annual Review Psychology, 52, 397 – 422.
Senge P, (1992), Building Learning Organizations, The Journal for Quality and Participation Ulaşılma tarihi, 24.12.2015 http://search.proquest.com/openview/072b3c357ce5473 6ad35 2383ed35207e/1?pq-origsite=gscholar
Senge P., Cambron-MCCabe, N., Lucas, T., Smith, B., Dutton, J. Ve Kleiner, A., 2012, Schools That Learn a Fifth Discipline, Çeviri Ed: Münevver Çetin, 2014, Öğrenen Okullar, Nobel yayın, Ankara.
Subaş, A.(2010), İlköğretim Okullarında Çalışan Sınıf ve Branş Öğretmenlerinin Öğrenen Örgütü (Okulu) Algılamaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Şanal, E.E. (2009). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokullarında Görevli Akademik Personelin Öğrenen Örgüt Kültürüne İlişkin Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Muğla
Şimşek, M.Ş. - Kıngır, S. (2006). Çağdaş Yönetim Araçlarından Seçmeler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Turan, S.-Karadağ, E. - Bektaş, F., (2011), Üniversite Yapısı İçerisinde Öğrenen Örgüt ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4, 627-638
Uğurlu, C., T.-Doğan S. - Yiğit, Y., (2014), Öğrenen Okul Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 12(1), 35-45.
Yalçın B. - Ay, C., (2011), Bilgi Toplumunda Öğrenen Örgütler ve Liderlik Süreci Bağlamında Bir Örnek Olay Çalışması, Celal Bayar Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, cilt 9, sayı 1, 15-36 GÜSBEED, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi Cilt: 8, Sayı: 21, Yıl: 2017
GUEJISS, Gümüşhane University Electronic Journal of The Institute of Social Sciences Volume: 8, Number: 21, Year: 2017 3232
Yiğit, Y., (2013), Bazı Değişkenlere Göre Okul Yöneticileri ve Öğretmenlerin Bilgi Yönetimi Tutumları İle Öğrenen Okul (Örgüt) Algıları Arasındaki İlişki, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri A.B.D. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.