MODERNLİĞİN ROMANTİK ELEŞTİRİSİ: GEORGE LUKÁCS’IN ROMAN KURAMI’NDA ROMANTİK ANTİKAPİTALİZM

Romantik antikapitalizm modern toplum ve uygarlık düşüncesine karşı ortaya çıkan bir dünya görüşü ya da eleştirel bir tutum olarak tanımlanabilir. Romantik antikapitalizm sadece sol ve özgürlükçü ideolojilerin modernlik eleştirisini ifade etmez; aynı zamanda sağ ideolojilerin protestolarının önemli bileşenlerini de içine alır. Bu durum romantizm sözcüğünün endüstriyel kapitalist modernleşmenin toplumsal, siyasal ya da psikolojik sonuçlarına tepki duyan kesimlerin dayanak noktalarının birçoğunu içermesinden kaynaklanır. Bu bağlamda romantizm, kendiliğindenlik, doğalcılık, dayanışmacılık, kolektivizm ya da cemaatçilik gibi değerleri modernliğin bireycilik, şeyleşme ya da yabancılaşma kültürünün karşısına çıkarır. Modernliğin romantik eleştirisi özellikle Almanya'da "devrimci muhafazakârlık" olarak adlandırılan bir düşünce akımının canlanmasına yol açmış olmasına rağmen bazı Marksist ve Anarşist akımlarla birleşerek demokratik ve özgürlükçü yanları öne çıkan bir sentez de doğurmuştur. George Lukács'ın Roman Kuramı Weberci Marksizm olarak adlandırılan bu sentezin ana hatlarını sergilemek bakımından önem taşır ve Batı Marksizmi'nin en güçlü özelliğini oluşturan bir kültür ve uygarlık eleştirisi olarak şekillenmesinde romantizmin etkisini ortaya koyar

THE ROMANTIC CRITIQUE OF MODERNITY: ROMANTIC ANTICAPITALISM IN GEORGE LUKACS’ THEORY OF THE NOVEL

Romantic anticapitalism can be defined as an ethos or critical attitude towards the conception of modern society and civilization. Romantic anticapitalism not only reflects the critiques of modernity in left or emancipatory ideologies but also contains protests of right ideologies against the modernity. This stems from the fact that the concept of romanticism includes the most of anchor points which helps to criticize social, political and psychological results of industrial capitalist modernity. In this context, romanticism puts values like spontaneity, naturalism, solidarity, collectivism or communitarianism against the culture of individualism, reification or alienation. Although romantic criticism of modernity causes a thought of movement called “revolutionary conservatism” in especially Germany it also results in a synthesis including democratic and emancipatory properties by a combination of some Marxist and Anarchist currents. George Lukács’ Theory of Novel is important to outline such a synthesis called Weberian Marxism and exhibits the impact of romantism on the formation of Western Marxism as a critique of culture and civilization that is to be most powerful side of it

PDF

___

AGBRAMS, M. H.; (1973), Natural Supernaturalism, Norton, New York.
BEWES, Timothy; (2008), Şeyleşme: Geç Kapitalizmde Endişe, Çev. Deniz Soysal, Metis, İstanbul.
GOULDNER, Alvin; (1973), “Romanticism and Classicism: Deep Structures in Social Science”, For Sociology: Renewal and Critique in Sociology Today, MiddleSEX, England.
FEHER, Ferenc; (1977), “The Last Phase of Romantic Anti-Capitalism: Lukács’ Response to the War”, New German Critique, no. 10, Kış, pp. 139-154.
FRIEDMAN, George; (1981), The Political Philosophy of Frankfurt School, Cornell University Press, Ithaca ve London.
HERF, Jeffrey; (1980), Reactionary Modernism: Reconciliations of Technics and Unreason in Weimar Germany and the Third Reich, Doktora Tezi, Brandeis Üniversitesi Sosyoloji Bölümü, 1980.
JAY, Martin; (1984), Marxism and Totality: The Adventures of a Concept From Lukács to Habermas, Berkely, University of California Press, Los Angeles.
KOÇAK, Orhan; (2003), “Sunuş”, Roman Kuramı, İstanbul: Metis.
LÖWY, Michael ve SAYRE, Robert; (2007), İsyan ve Melankoli: Moderniteye Karşı Romantizm, Çev. Işık Ergüden, Versus, İstanbul.
LÖWY, Michael; (1980), “Jewish Messianism and Libertarian Utopia in Central Europe (1900- 1933)”, New German Critique, no. 20, özel sayı: 2, Bahar.
LÖWY, Michael; (1986), “The Romantic and Marxist Critique of Modern Civilization”, Theory and Society, cilt. 16, no. 6.
LÖWY, Michael; (1992), Redemption and Utopia: Jewish Libertarian Thought in Central Europe, Çev. Hope Heaney, California: Stanford University Press, Stanford, 1992.
LÖWY, Michael; (1996), “Figures of Weberian Marxism”, Theory and Society, 25: pp. 431-446.
LÖWY, Michael; (1999), “Marksizm ve Devrimci Romantizm”, Dünyayı Değiştirmek Üzerine: Karl Marks’tan Walter Benjamin’e Siyaset Felsefesi Denemeleri, Çev. Yavuz Alogan, Ayrıntı, İstanbul.
LÖWY, Michael ve SAYRE, Robert; (2005), “Romanticism and Capitalism”, A Companion to European Romanticism, Edt. Michael Ferber, Blackwell Publishing, London.
LUKACS, Georg; (2003), Roman Kuramı, Çev. Cem Soydemir, Metis, İstanbul.
MESZAROS, István; (1972), Lukács’ Concept of Dialectic, Merlin Press, London.
MCGANN, Jerome J.; (1983), Romantic Ideology: A Critical Investigation, University of Chicago Press, Chicago.
PECKHAM, Morse; (1965), Romanticism: The Culture of the Nineteenth Century, G. Braziller, NewYork.
RABINBACH, Anson; (1997), In the Shadow of Catastrophe: German Intellectuals Between Apocalypse and Enlightenment, Stanford University Press, Stanford, California.
RABINBACH, Anson; (1985), “Between Enligtenment and Apocalypse: Benjamin, Bloch and Modern Jewish Messianism”, New German Critique, no. 34, Kış.
WOLIN, Richard; (1994), Walter Benjamin: An Aesthetic of Redemption, University of California Press, Berkeley, Los Angeles, London.