TÜRKİYE'DE TELEVİZYON DRAMA YAZARLARININ EMEK SÜREÇLERİ

Bu çalışma, Türkiye’de televizyon sektörünün hâkim üretim formu olan dramalara odaklanmakta ve televizyon drama yazarlarının emek süreçlerini tartışmaya açmaktadır. Televizyonda yaratıcılığın mümkün olup olmadığı, eğer yaratıcılık söz konusu ise, bu yaratıcı sürecin temel aktörünün kim olduğu epey tartışmalı bir konudur. Bu tartışmaya doğru bir katkı sunmak için, televizyon üretimindeki yaratıcılığı kolayca reddetmek ya da tam tersinden yaratıcı insanlara övgü düzmek yerine, kapitalist kültürel üretime ve kültür işçilerinin çalışma pratiklerine ilişkin dikkatli bir sorgulama yapmak önemlidir. Televizyon drama yazarlarının çalışma pratikleri, bu tür bir sorunsallaştırmanın somutlaştırılması bakımından oldukça elverişlidir. Bu çalışma, 2011-2014 yılları arasında yürütülmüş olan saha araştırmasına dayanmaktadır. Çalışmanın saha araştırması, İstanbul'da ve Ankara'da senaryo yazarlığı atölyelerindeki katılımlı gözlemlere, 18 senaryo yazarı ile yarı yapılandırılmış görüşme tekniğiyle yapılan görüşmelere bağlıdır. Bu çalışmada ayrıca, yakın tarihe kadar, senaryo yazarlarının kaleme aldıkları kitapların yanı sıra senaryo yazarları hakkında basından ve internet kaynaklarından elde edilmiş çeşitli haber, söyleşi, rapor vb. veriler de incelenmiştir. Çalışmanın giriş bölümünde, yaratıcı endüstriler ve yaratıcı emek tartışmaları hakkında genel bir değerlendirme sunulmuş ve de Türkiye'de televizyon drama üretiminin karakteristik özellikleri gözden geçirilmiştir. Ardından gelen başlıklarda ise, Türkiye'deki televizyon drama yazarlarının güvencesizlik ve özerklik sorunları tartışmaya açılmış, yazarların kendi metinleri ve izleyicileri ile kurdukları ilişki tarzları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yaratıcı emek, Türk televizyon dramaları, televizyon drama yazarları, senaryo yazarlığı, -kültürel üretim

THE LABOR PROCESS OF TELEVISION DRAMA WRITERS IN TURKEY

This study focuses on television dramas which is a dominant form of production in television sector in Turkey and discusses the Turkish television drama writers' labor process. There has been an ongoing debate about whether creativity is possible on television, and if so, who can be accepted as the main actor of this creative process. In order to contribute to this discussion properly, it is important to carefully examine the capitalist cultural production and the working practices of cultural workers, instead of easily rejecting creativity in the production of television, or conversely praising the creative people. The working practices of television drama writers are quite convenient for conducting such an investigation. This study is based on the field research conducted between 2011-2014. The fieldwork of this study is based on participant observation research in the writing workshops located in İstanbul and Ankara, the interviews with 18 professional writers using a semi-structured in-depth interview technique. In addition, the study examines the recently published how-to books written by screenwriters and as well as various news, interviews, reports etc. about screenwriters obtained from the press and internet sources. The introduction part of the study presents a general overview of the creative industries and creative labor discussion and also reviews the characteristic features of Turkish television drama production sector. In the following sections, the problems of precarity and autonomy of television drama writers have been discussed and the ways in which television writers establish relationships with their own texts and audiences have been examined.

Keywords:

Creative labor, turkish television dramas, television drama writers, screenwriting, cultural production,

PDF

___

ARTUN, Ali (2014). "Sanatın Özerkliği Üzerine", e-skop, http://www.e-skop.com/skopbulten/sanatin-ozerkligi-uzerine/1749, Erişim Tarihi: 10.10.2017. BORA, Tanıl; BORA, Aksu; ERDOĞAN, Necmi; ÜSTÜN, İlknur (2012). "Boşuna mı Okuduk?": Türkiye'de Beyaz Yakalı İşsizliği, İstanbul: İletişim. BRAVERMAN, Harry (2008). Emek ve Tekelci Sermaye: Yirminci Yüzyılda Çalışmanın Değersizleştirilmesi, (Çev: Çiğdem Çidamlı), İstanbul: Kalkedon. BUĞRA, Ayşe (Ed.) (2010). Sınıftan Sınıfa: Fabrika Dışında Çalışma Manzaraları, İstanbul: İletişim. BULUT, Ergin (2016). "Dramın Ardındaki Emek: Dizi Sektöründe Reyting Sistemi, Çalışma Koşulları ve Sendikalaşma Faaliyetleri", İleti-ş-im, 24, s. 79-99. BUTLER, Jeremy G. (2012). Television: Critical Models and Applications, New York: Routledge. CONOR, Bridget Elizabeth (2010). Screenwriting as Creative Labour: Pedagogies, Practices and Livelihoods in the New Cultural Economy, http://research.gold.ac.uk/2642/1/MED_thesis_Conor_2011.pdf, Erişim Tarihi: 10.11.2017. ÇELENK, Sevilay (1998). Türkiye’de Televizyon Program Endüstrisi: Bağımsız Prodüksiyon Şirketleri Üzerine Bir İnceleme, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara. DELOITTE TÜRKİYE (2014). Dünyanın En Renkli Ekranı: Türkiye'de Dizi Sektörü, http://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/tr/Documents/technology-media-telecommunications/tr-media-tv-report.pdf, Erişim Tarihi: 10.12.2017. GARNHAM, Nicholas (2005). “From cultural to creative industries: An analysis of the 'creative industries' approach to arts and media policy making in the United Kingdom”, International Journal of Cultural Policy, 11(1), p. 15-29. GILL, Rosalind; PRATT, Andy (2008). "Precarity and Cultural Work In the Social Factory? Immaterial Labour, Precariousness and Cultural Work", Theory, Culture & Society, 25(7-8), p. 1-30. GÖZTEPE, Özkan (Ed.) (2012). Güvencesizleştirme: Süreç, Yanılgı, Olanak, Ankara: NotaBene. HESMONDHALGH, David; PRATT, Andy C. (2005). “Cultural industries and cultural policy”, International Journal of Cultural Policy, 11(1), p. 1-13. HESMONDHALGH, David (2008). Cultural and Creative Industries, (Editors), Tonny Bennett ve John Frow. Handbook of Cultural Analysis, Oxford and Malden, MA: Blackwell, p. 553-569. HESMONDHALGH, David (2010). “Normativity and Social Justice in the Analysis of Creative Labor”, Journal for Cultural Research, 14(3), p. 231-249. HESMONDHALGH, David; BAKER, Sarah (2011). Creative Labor: Media Work in Three Cultural Industries, London: Routledge. KIRAN, Ayşe (2010). Türkiye'deki Sinema Emekçileri ve Sine-Sen, (Editör) Ayşe Buğra. Sınıftan Sınıfa: Fabrika Dışında Çalışma Manzaraları, İstanbul: İletişim, s. 69-88. KONUŞLU, Fırat (2013). "Emek Süreci Analizinden Sınıf Tartışmasına Bir Yol Denemesi: Türkiye Özel Televizyon Dizilerinin Üretim ve Emek Sürecinde Sınıfsal İlişkiler", Praksis, 32, s. 165-189. LEE, David (2011). "Networks, cultural capital and creative labour in the British independent television industry", Media, Culture & Society, 33(4), p. 549-565. MCROBBIE, Angela (2011). "Re-Thinking Creative Economy as Radical Social Enterprise", Variant, 41, p. 32-33. NEGUS, Keith (2006). Rethinking Creative Production Away From the Cultural Industries, (Editors), James Curran ve David Morley. Media and Cultural Theory, London: Routledge, p. 197-208. ÖZKAN TÖRE, Evrim (2010). İstanbul Kültür Endüstrisi, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. RYAN, Bill (1992). Making Capital From Culture, Berlin, New York: Walter de Gruyter. THOMPSON, Robert J. (1990). Adventures on Prime Time: The Television Programs of Stephen J. Cannell, New York: Praeger Publishers. URSELL, Gillian (2000). "Television production: Issues of exploitation, commodification and subjectivity in UK television labour markets", Media, Culture and Society, 22(6), p. 805-825. WAYNE, Mike (2009). Marksizm ve Medya Araştırmaları: Kilit Kavramlar ve Çağdaş Eğilimler, (Çev: Barış Cezar), İstanbul: Yordam. YENGİN, Hülya (1994). Ekranın Büyüsü, İstanbul: Der. YÜCESAN-ÖZDEMİR, Gamze (2014). İnatçı Köstebek: Çağrı Merkezlerinde Gençlik, Sınıf ve Direniş, İstanbul: Yordam.