SAĞLIK İLETİŞİMİNDE BİR UNSUR OLARAK SOSYAL MEDYA: BİR SOSYAL İÇERİK PLATFORMUNDAKİ SAĞLIK HABERLERİNİN İNCELENMESİ

Sağlık iletişimi, çoğu ülkede olduğu gibi son yıllarda Türkiye’de de önem kazanmış bir disiplin olup, bu alanda yapılan çalışmalara ağırlık gösterilmektedir. Gelişen teknoloji ile bireylerin tercih ettikleri kitle iletişim araçlarında da değişiklikler yaşanmıştır. İnternet erişiminin kolaylaşması ile sosyal medya ve onun bir türevi olan sosyal içerik platformları da sağlık iletişiminde önemli bir unsur haline gelmiştir. Türkiye’de kurulan ilk sosyal içerik platformu olma özelliği taşıyan Onedio popüler olarak takip edilen bir site olma özelliği taşımaktadır. Bu çalışmada Onedio’da Mayıs 2012 ve Temmuz 2017 tarihleri arasında paylaşılan 4276 sağlık haberi incelenmiş, konularına ve paylaşıldıkları tarih aralıklarına göre sınıflandırılıp içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Yapılan analiz sonucu konularına göre 16 adet kategori oluşturulmuş olup, bunlar arasında en fazla paylaşıma sahip olan kategoriler beslenme-diyet-obezite (%12,9) ve sağlıklı yaşam için önerilerin (%12) bulunduğu haberleridir. Haberlerin yaklaşık üçte biri (%36.6) 2013 yılında paylaşılmıştır. 2014 yılından sonra ise haberlerin sayısında büyük oranda azalma yaşandığı görülmüştür. Oluşturulan kategorilerden biri olan sağlıkla ilgili yasal düzenlemesi duyuru ve açıklamaların olduğu haberler incelendiğinde ise, 309 haberin yaklaşık %45.6’sında haberin alındığı kaynak belirtilmemiş, %12.6’sının içeriği eksik, %78.6’sı herhangi bir üye tarafından paylaşılmış ve %87.7’sinin gündemini Türkiye oluşturmaktadır. Yine bu kategorideki haberlerin büyük çoğunluğu yurt içi haber ajanslarından (%64) alınmıştır. Son olarak sağlık haberleri kategorisinde yinelenen ya da sağlıkla alakası olmayan haberler olduğu saptanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda, çok fazla takipçiye sahip ve kitleleri etkileyebilecek olan, resmi olmayan bu gibi sosyal içerik platformlarının kontrollerinin denetimlerinin sağlanması ve bunlara ilişkin çeşitli düzenlemeler yapılması gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

sağlık içerikli haberler, sosyal medya, sosyal içerik platformları, Onedio, Sağlık iletişimi, Onedio

SOCIAL MEDIA AS AN ELEMENT IN HEALTH COMMUNICATION: EXAMINATION OF HEALTH RELATED NEWS IN A SOCIAL CONTENT PLATFORM

Health communication is a discipline that has gained importance in Turkey in recent years as it is in most countries, and the work on this area is emphasized. Thanks to developing technology, the mass media preferred by the individuals also changed. With the ease of Internet access, social media and its social content platforms, a derivative of it, have also become an important element in health communication. Being the first social content platform established in Turkey, Onedio is a popular site. In this study, 4276 health related news shared in Onedio between May 2012 and July 2017 were examined and classified according to the topics and date ranges they shared and evaluated by content analysis. According to the analysis results, 16 categories were formed and the most common categories were news on nutrition-diet-obesity (12.9%) and recommendations for healthy life (12%). Nearly one-third of the news (36.6%) was shared in 2013. After 2014, there was a sharp decline in the number of news items. When news about the health related announcements and legislative regulation news were examined, it was found that about 45.6% of the 309 news items were not mentioned the references, 12.6% were missing contents, 78.6% were shared by any member and 87.7% were about Turkey agenda. Again, the majority of the news in this category was received from domestic news agencies (64%). Finally, it has been determined that there are news items that are repeated or not related to health in the health news category. In the light of these results, it is thought that the controls of such social content platforms which are not informal, which have too many followers and can affect the masses, should be inspected and various regulations should be made about them.

Keywords:

Health communication, health related news, social media, social content platforms, Onedio,

PDF

___

AVCI, Kadriye ve AVŞAR, Zakir (2015). “Sağlık İletişimi ve Yeni Medya” İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi. 1(39), s.181-190.
BOTTORFF, Joan L., STRUİK, Laura L., BİSSELL, Laura J.L., GRAHAM, Raquel, STEVENS, Jodie and RİCHARDSON, Chris G. (2014). “A Social Media Approach to İnform Youth About Breast Cancer and Smoking: An Exploratory Descriptive Study” Collegian. 21, p.159-168.
Centers for Disease Control and Prevention (CDC), https://www.thecommunityguide.org/sites/default/files/assets/What-Works-Health-Communication-factsheet-and-insert.pdf 2014, Erişim Tarihi : 29.08.2017.
Çınarlı İnci (2008). Sağlık İletişimi ve Medya, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
ÇÖKLÜ, Y. Ece (2002). “Sağlık Sektöründe İnteraktif Bir Pazarlama Yaklaşımı: Sağlık İletişimi ve Florence Nightingale Hastanesi Örneği” Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi. 2(2), s.48-55.
DAMLAPINAR, Zülfikar ve IŞIK Umut (2017). “Sağlık İçerikli Basın Haberleri ve Çocuğa Yaklaşımı: Bir İçerik Analizi” E-Gifder. 5(1): s.373-398.
DANGWAL, Kiran Lata and SHIPRA, Srivastava (2016). ‘‘Emotional Maturity of Internet Users’’ Universal Journal of Educational Research. 4(1), p. 6-11.
GÖKER, Göksel ve KESKİN, Savaş (2015). “Sosyal Medya Türevi Olarak Sosyal İçerik Platformları: Betimsel Bir İnceleme” Journal of International Social Research. 8(39): s. 861-874.
https://onedio.com/kurumsal/hakkimizda Erişim: 04.08.2017
https://www.facebook.com/onediocom/?fref=ts Erişim Tarihi: 04.08.2017
https://www.instagram.com/onediocom/?hl=tr Erişim Tarihi: 04.08.2017
https://www.youtube.com/user/onediotube Erişim Tarihi: 04.08.2017
HÜLÜR, A. Banu (2016). “Sağlık İletişimi, Medya ve Etik: Bir Sağlık Haberinin Analizi” Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14(1): s.155-178.
Internet World Stats, http:// www.internetworldstats.com/stats.html, Erişim Tarihi: 29.08.2017.
KAPLAN, Andreas M. and HAENLEIN M. (2010). “Users of the World, Unite! The Challenges and Opportunities of Social Media” Business Horizons. 53: p.59–68. KAYA, Asuman, YÜKSEL, Erkan ve ÖĞÜT, Pelin (2011). “Sağlık Haberlerinde “Mucize Tedavi” ler” Selçuk İletişim. 7(1): s. 49-64.
MENDİ, Başak (2015). “Sağlık İletişiminde Sosyal Medyanın Kullanımı: Dünyadaki ve Türkiye’deki Uygulamalar” Öneri Dergisi. 11(44), s.275-290.
MOORHEAD, S. Anne, HAZLETT, Diane E., HARRISON, Laura, CARROLL, Jennifer K., IRWIN, Anthea and HOVING, Ciska (2013). “A New Dimension of Health Care: Systematicreview of the Uses, Benefits, and Limitations of Social Media Forhealth Communication” Journal of Medical Internet Research. 15, e85.
Radyo ve Televizyon Ust Kurulu (RTÜK); (2009), “Radyo ve Televizyon Yayıncılarına Domuz Gribi Uyarısı”, http://www.haber7.com/medya/haber/401515-rtukten-medyaya-domuz-gribi-uyarisi, Erişim Tarihi: 29.08.2017.
SASAM (2015). “Hayatı Tehdit Eden Bir Sorun: Bilgi Kirliliği” Sağlık-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi, Sasam Enstitüsü.
ŞENER, Emine ve SAMUR, Menevşe (2013). “Sağlığı Geliştirici Bir Unsur Olarak Sosyal Medya: Facebookta Sağlık” Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2(4): s.508-523.
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü, http://www.sggm.saglik.gov.tr/TR,4065/kampanya-hakkinda.html, Erişim Tarihi: 03.09.2017.
T.C.Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2008). Kadın ve Medya Politika Dokümanı, Ankara: Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü.
TÜİK; (2017), “2016 Yılı Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması Sonuçları”, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=4104, Erişim Tarihi: 03.08.2017.
T.C. Sağlık Bakanlığı Türk Halk Sağlığı Kurumu, Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar Daire Başkanlığı, http://beslenme.gov.tr/ Erişim Tarihi: 03.09.2017.
Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü (TEHS) (2009). Üç Aylık Pazar Verileri Raporu 2009 Yılı 1. Çeyrek Nisan‐Mayıs‐Haziran, Ankara: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu.
Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü (TEHS) (2017). Üç Aylık Pazar Verileri Raporu 2017 Yılı 1. Çeyrek Ocak- Şubat-Mart, Ankara: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu.
ATABEK, Ümit, ATABEK, Gülseren ve BİLGE Deniz (2013). “Televizyon Sağlık Programlarında İdeolojik Söylemler” Galatasaray Üniversitesi İleti-ş-im Dergisi. 3: s. 11-30.
VURAL, Z. Beril Akıncı ve BAT, Mikail (2010). “Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma” Journal of Yasar University, 5(20): s.3349-3383.