Türk atasözleri ve deyimlerinde kadına yönelik toplumsal cinsiyet rolleri

Az kelime ile çok mana ifade eden kültür unsurları olarak Türk atasözleri ve deyimleri toplumsal cinsiyet bakış açısı ile ele alındığında kadının eş ve annelik rollerinin öne çıkarıldığı görülmektedir. Kadına yönelik kalıp yargılar içeren Türk atasözlerinde, kadın daha çok aile içinde yani "özel" alanda, "eş" ve "anne" kimliği ile yer almaktadır. Kadının %şi ile ilişkisi "eşitlikten" çok "otorite" ilişkisidir. Erkek evin reisidir. Kadının "elinin hamuru ile erkek işine karışması" pek hoş görülmemekte, evde kadının otorite kurması hiç tasvip edilmemektedir. Kadının erkekten daha varlıklı olması istenmez, "Kadın malı, kapı tokmağı" olarak kabul edilir. Ailenin kadın üyeleri arasındaki özellikle gelin- kaynana arasındaki iletişim ve etkileşim iyi değildir. Evlilik kararında dikkatli davranılarak, gelin adayının iyi bir aileden alınmasının önemi vurgulanmaktadır. Erkeğin kadını sevme hakkı olduğu gibi dövme hakkı da bulunduğu, kadına yönelik şiddetin tasvip edildiği, Türk Atasözleri ve deyimlerinde, kadın birey olarak değil, ailenin bir üyesi olarak yer alır.

PDF

___

ACAR, F- (1993), Gecekondularda Aileler ar ası geleneksel Dayanışmanın Çağdaş Qrganizasyonlara Dönüşümü, Ankara: Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Yayını.
AKIN, A. ve MIHÇIOKUR, S. (2003), Kadının Statüsü ve Anne Ölümleri, .Toplumsal Cinsiyet, Kadın ve Sağlık, (Editör: Ayşe Akın), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
BAŞARAN, F. (1984), Ailede Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutum DeğişmelerF Türkiye'de Ailenin Değişimi, (Yayına hazırlayan Türköz Erder), Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayını, 145-161.
BÎLTON, T, vd (2008), Sosyoloji, (Çeviri editörü: Kemal İnal), Ankara: Siyasal Kitabevi.
ÇOBANOĞLU, Ö. (2003), Karşılaştırmalı Atasözleri Bağlamında Türk Dünyası Atasözlerinde Sosyo-Kültürel Süreklilik ve Değişme Üzerine Tespitler. Türkbilig Türkoloji Araştırmaları, 2003/5, Ankara.
DUVARCI, A.(2002), Türk Atasözlerinde Kadın Kavramının Değerlendirilmesi, I. Türk Dünyası Kadınlar Kurultayı, (Yayma hazırlayan: İlhan Gülsün), Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
ER, T. (1989), Türk Halk Kültürünün Bazı Sözlü Ürünlerine Yansıyan Kadın, Erkek ve Evlilik İlişkileri, Ankara: Sistem Yayıncılık.
GÜNGÖR, N.(1993), Türk Atasözleri ve Deyimlerinde Yansıyan Aile Modeli Üzerine Sosyolojik Görüşler", Dünya'da ve Türkiye'de Güncel Sosyolojik Gelişmeler I. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Ankara: Sosyoloji Derneği Yayınları.
GÜNGÖR ERGAN, N. (2002), Türk Atasözleri ve Deyimlerinde "Kadın" I. Türk Dünyası Kadınlar Kurultayı, (Yayma Hazırlayan: İlhan Gülsün), Ankara: Türk Yurdu Yayınları
GÜNİNDİ-ERSÖZ, A.(1999), Cinsiyet Rollerine İlişkin Beklenti, Tutum, Davranışlar ve Eşler Arası Sorumluluk Paylaşımı(Kamu'da Çalışan Yönetici Kadınlar Örneği), Ankara: Kültür Bakanlığı Başvuru Eserleri.
GÜRBÜZ, B. (2006), Türk Atasözleri ve Deyimleri, Ankara: Bilgitek Yayınları.
İMAMOĞLU, 0.(1993), Değişen Dünya'da Değişen Aile İçi Roller. Kadın Araştırmaları Dergisi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
KAĞITCIBAŞI, Ç.(1982), Türkiye'de Çocuğun Değeri, kadının Rolü ve Doğurganlığı, Türk Toplumunda Kadın, (Derleyen: Nermin Abadan-Unat), İstanbul: Araştırma, Eğitim, Ekin Yayınları ve Türk Sosyal Bilimler Derneği.
KANDİYOTİ, D.(1982), Kadınlarda Psiko-Sosyal Değişim Kuşaklar Arasında Bir Karşılaştırma, Türk Toplumunda Kadın, ( Derleyen: Nermin Abadan-Unat), İstanbul: Araştırma, Eğitim, Ekin Yayınları ve Türk Sosyal Bilimler Derneği.
KURT, İ. (1997),Türk Atasözlerinde Psikolojik Bir Yaklaşım, Konya: Mikro yayınları.
ÖZDİL, Ö.M. (1985), Türk Atasözleri ve Deyimleri, Ankara: Çağdaş Basımevi.
PARLATIR, İ (2008), Atasözleri, Ankara: Yargı yayınevi.
PARLATIR, İ (2008), Deyimler, Anakara: Yargı yayınevi.
TEKELİ, Ş (1990), 1980'ler Türkiyesi'nde Kadınlar, İstanbul: İletişim yayınları.
USER, İ. (1997). Evlilik Göçü. II. Ulusal Sosyoloji Kongresi Toplum ve Göç, Ankara: Sosyoloji Derneği Yayınları.
http://cim.anadolu.edu.tr/pdf/2004/l 130848482.pdf, 03.04.2010.
http://tdkterim.gov.tr/atasoz/, 3.2.2010.