Nef'i ve Gürcü Mehmed Paşa mücadelesinin tarihi ve edebi boyutları

Nef'î, XVII. yüzyılda övgü ve yergileriyle dikkat çeken bir şairdir. Onun adının yergi, hatta sövgü ile yâd edilmesine yol açan manzumelerinin en kindar, en öfkeli ve en saldırganları Gürcü Mehmed Paşa için yazılanlardır. Biri devrin önde gelen şairlerinden, diğeri ise devlet ricalinde hükümdardan sonra en yüksek payeyi elde eden devlet adamlarından olan iki tarihî şahsiyetin ölümüne mücadelesi, sanatçının, elindeki en muteber silahı olan "dil kılıcı "na sarılmasına, ağır ithamlar, yergiler ve sövgülerle dolu manzumeler kaleme almasına neden olmuştur. Gürcü Mehmed Paşa 'nın siyasî nüfuzunu kullanarak Nef'î hakkında idam fermanı çıkarmaya çalışması, Nef'î'nin Paşa'ya karşı kendini savunurken, onu yergi ve sövgüleri ile karalama faaliyetine girişmesi; XVII. yüzyılda merkezî otoritesi sarsılan bir devletin siyasî hengâmesi içinde yaşanan trajikomik hadiselerin kronolojik akışı, aktörleri ve sonuçları hakkında bir fikir verebilir.

Literary and historical dimensions of the fight between Nef'i and Gürcü Mehmed Pasha

Nef'î is one ofXVIIth century's significant poet who wrote eulogies and satires. The grudging, furious and aggressive poems which make Nef'î a famous poet as a satirist are certainly about Gürcü Mehmed Pahsa. The mortal fight between one of significant poet of his term and a statesman who is the most influential statesman after the Sultan, causes poet to write satires, curses as his most effective armed. It can give hints about the actors and the chronological development of tragicomic events in XVIIth century which a state lost its prestige that Gürcü Mehmed Pahsa's effort for death warrant about Nef'î, and Nef'î's effort to calumny Pasha as pleadings.

PDF

___

Ak, Mahmut, (2003), "Gürcü Mehmed Paşa", İslam Ansiklopedisi, C. 28, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, s. 509-510.
Akkuş, Metin, (1998), Nef'î ve Sihâm-ı Kazâ, Akçağ Yayınları,Ankara.
Akkuş, Metin,(1993), Nefî Divanı, Akçağ Yayınları, Ankara.
Baykal, Bekir Sıtkı, (1992), Peçevî İbrahim Efendi / Peçevî Tarihi II, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Bazı Nâdîde Hicviydi (yz.), Süleymaniye Kütüphanesi, Ali Nihat Tarlan Koleksiyonu /10, İstanbul.
Bilkan, Ali Fuat, (2007), "Orta Klâsik Dönem (1600-1700)", Türk Edebiyatı Tarihi, C. II, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, İstanbul, s. 243-308.
Cengiz, Halil Erdoğan, (1991), "Nefî'nin Kirli Nigarı", Tarih ve Toplum, S. 93, C. 16, İstanbul.
Çifti, Cemil, (1997), Maktûl Şairler, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
Ebuzziya Tevfık, (H.1311), Nef'î, Matbaa-i Ebuzziya, İstanbul.
Hammer, Joseph Von (1989), Büyük Osmanlı Tarihi, Çev.: Mümin Çevik, Üçdal Neşriyat, İstanbul.
Nef î Ömer Efendi, (yz.), Sihâm-ı Kazâ, Millî Kütüphane Yazmaları, 06 Mil Yz A 5379, Ankara.
Ocak, Fatma Tulga, (1991), "Nefî ve Türk Edebiyatındaki Yeri", Ölümünün Üç Yüz Ellinci Yılında Nef'î, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
Sıdkı, Saffet, (1943), Nef'î ve Sihâm-ı Kazâ'sı, Aydınlık Basımevi, İstanbul.
Su, Kâmil, (1986), Mehmed Halife / Târih-i Gılmânî, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara,
Ünver, İsmail, (1991), "Övgü ve Yergi Şairi Nefî", Ölümünün Üç Yüz Ellinci Yılında Nefî, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
Yorga, Nicolae, (2005), Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, C. III, Yeditepe Yayınları, İstanbul.