Hatice Şebnem ÇETKEN, Sibel YOLERİ, Gamzegül TETİK

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Üstün Yetenekli Çocuklar Hakkındaki Görüşlerinin Belirlenmesi (Uşak İli Örneği)

Üstün yetenekli olmanın evrensel olarak kabul görmüş bir tanımı bulunmamakla birlikte; en genelçerçevede üstün yetenekli olmak; zekâ, akademik ve yetenek anlamında bireylerin kendi yaşıtlarınaoranla daha üstün bir performans göstermesi olarak tanımlanabilir. Okul öncesi dönem çocuklarınsahip oldukları bireysel özelliklerini anlamak, yeteneklerini tanımak ve keşfetmek hatta var olanyeteneklerini geliştirmek açısından önemli yıllardır. Bu dönemde çocukta var olan üstün biryeteneğin keşfedilmesi ileriki yıllarında bu yeteneğin daha ileri seviyelere ulaşabilmesine temeloluşturacaktır. Bu araştırmanın amacı üstün yetenekli çocuklar hakkındaki okul öncesi öğretmengörüşlerini belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Uşak il merkezinde yer alan Millî EğitimMüdürlüğüne bağlı anasınıflarında ve bağımsız anaokullarında görev yapmakta olan 33 okulöncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmadaveriler; anaokullarındaki/anasınıflarındaki öğretmenlerle yürütülen yarı-yapılandırılmış görüşmeformlarıyla toplanmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre okul öncesi öğretmenlerin hemteorik hem de uygulamalı uygun programlar konusunda yeterli bilgi seviyesine sahip olmadıklarıbelirlenmiştir. Buradan hareketle okul öncesi öğretmenliği eğitim programlarına üstün yetenekliçocuklarla ilgili dersler eklemesi, çalıştaylar ve eğitimler düzenlenerek öğretmenlerin görüşlerindeve sınıf içi uygulamalarda önemli adımlar atılmasının sağlanabileceği önerilmektedir.

An Investigation of the Preschool Teachers’ Opinions on Gifted Children (Sample of Uşak)

Along with not having a universally accepted definition of being talented and gifted, in the most general frame, being talented and gifted may be defined as to show superior performance in the sense of intelligence, academic and talent compared to their peers. Early childhood period is important in terms of understanding child’s individual differences, recognizing and discovering their abilities and even improving their capabilities. In this period, discovery of a superior talent in children will lay a foundation to reach more advanced levels in the following years. The purpose of the study was to determine teacher’s views on talented and gifted children. The sample of the study includes 33 early childhood educators at dependent and independent kindergartens in the center of Uşak. In this research, qualitative research design was used and data was collected with semi-structured forms which were developed according to literature by researchers. As a result of the study, teachers’ knowledge level about education of talented and gifted children, their educational methods and strategies, classroom arrangements, relationships between talented children with their peers and teachers’ experiences with talented children were determined. In addition, results show that early childhood educators do not have sufficient knowledge about both theoretical and practical programs for children. Important steps will be taken in teachers’ views and their classroom applications with the help of adding proper lessons to early childhood education programs and arranging workshops and training.

PDF

___

Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı (6. Baskı). Sakarya yayıncılık.
Clark, B. (2013). Growing up gifted: Developing the potential of children at home and at school. (8th ed). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Dağlıoğlu H.E. (1995). İlkokul 2.-5. sınıflara devam eden çocuklar arasından üstün yetenekli olanların belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Dağlıoğlu, H.E. (2010). Erken Çocukluk döneminde üstün yetenekli çocuklar. İ.H. Diken (Ed.), Erken Çocukluk Eğitimi(s.s. 322-360) içinde. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Dağlıoğlu, H.E.,& Suveren, S. (2013). Okul Öncesi Dönem Üstün Yetenekli Çocukları Belirlenmesinde Öğretmen ve Aile Görüşleri ile Çocukların Performanslarının Tutarlılığının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(1), 431-453.
Davaslıgil, Ü. (2004a). Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi Başkanlığı. Üstün Yetenekli Çocuklar ve Eğitimleri. Ön Rapor. Ankara.
Davaslıgil, Ü. (2004b). Üstün çocuklara sahip ailelerin eğitimi. Üstün yetenekli çocuklar seçilmiş makaleler kitabı. Haz: M.R. Şirin, A. Kulaksızoğlu ve A. E. Bilgili. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Davis, G.A, &Rimm S.B. ( 2004). Education of the gifted and talented (5th Edition) Boston: Pearson Education.
Ersoy, Ö. & Avcı, N. (2004). Üstün Zekâlı ve Üstün Yetenekliler. 1. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi-Seçilmiş Makaleler. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
Gökdere, M., & Ayvacı, H. Ş. (2004). Sınıf öğretmenlerinin üstün yetenekli çocuklar ve özellikleri ile ilgili bilgi seviyelerinin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 17-26.
Hong, E., Greene, M., & Hartzell, S. (2011). Cognitive and motivational characteristics of elementary teachers in general education classrooms and in gifted programs. Gifted Child Quarterly, 55(4), 250-264.
Katerina, K., Maria K., Polina, I., Maria, E., Constantinos, C.,& Marios, P. (2010). Perceptions on teaching the mathematically gifted. In V. Durand-Guerrier, S. Soury- Lavergne& F. Arzarello (Eds.), Proceedings of the Sixth Congress of the European Society for Research in Mathematics Education (pp.1781-1790). Lyon: Institute National de Recherche Pédagogique Krutetski.
Kaya, F. (2015). Öğretmenlerin üstün zekâ kavramı ve üstün zekâlı öğrencilerin özel gereksinimleri. Eğitim ve Bilim, 40(177), 59-74.
Marland, S.P.Jr. (1972). Education of the Gifted and Talented, Vol 1: Report to the Congress of the United States by the U.S. Commissioner of Education. Washington, DC, US Government Printing Office. MEB, (2006). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/26184_0.html, Erişim: 27.11.2011.
Milgram, R.A. & Hong, E. (2009). Talent loss in mathematics: Causes and solutions, Creativity in Mathematics and the Education of Gifted Students, Ed. by R. Leikin, A. Berman, B. Koichu, Rotterdam: Sense Publishers, s. 149-164.
Rash, P. K.,& Miller, A. D. (2000). A survey of practices of teachers of the gifted. Roeper Review, 22(3), 192-194.
Reis, M.R., &Sullivan, E.E (2009). Characterics of gifted learners: consistenly varied; refreshing diverse, Method and Materials for Teaching the Gifted, Ed. by F. A. Karnes, S. M. Bean, TX: Prufrock Press Inc.(pp3-36).
Renzulli, J.S. (1986). The tree-ring conception of giftedness: A developmental model for creative productivity. Conception of giftedness. Cambridge: Press Syndicate of University of Cambridge.
Renzulli, J.S. (2002). Emerging conceptions of giftedness: Building a bridge to the new century. Exceptionality, 10(2), 67-75.
Sak, U. (2011a). Üstün Zekâlılar: Özellikleri, Tanılanmaları, Eğitimleri. Ankara: Maya Akademi.
Sak, U. (2011b). Üstün Yetenekliler Eğitim Programları Modeli (ÜYEP) ve Sosyal Geçerliliği. Eğitim ve Bilim,36(161), 1-17.
Siegle, D. (2001). Overcoming bias in gifted and talented referrals. Gifted and Talented Communicator, 32(3), 22-25.
Smutny, J.F. (2001). Stand up for your gifted child: How to make the most of kids’ strengths at school and at home. Minneapolis, MN: Free Spirit Publishing, Inc.
Sönmez, V.,& Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Suveren, S. (2006). Anasınıfına devam eden çocuklar arasından üstün yetenekli olanların belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Tan, A. G. (2001). Singaporean teachers’ perception of activities useful for fostering creativity. The Journal of Creative Behavior, 35(2),131-148.
Tomlinson, C.A., Kaplan, S. N., Renzulli, J. S., Purcell, J., Leppien, J., &Burns, D. (2002). The parallel curriculum: A design to develop high potential and challenge high-ability learners. Thus and Oaks, CA: Corwin Press.
Tortop, H.S. (2012). Üstün Yetenekli Eğitime İlişkin Tutum Ölçeği Uyarlama Çalışması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 89- 106.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2009). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 9. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.