Enver ARAS

Güney Azerbaycanlı Şair Habip Sahir

Tebriz'de dünyaya gelen Habip Sahir'in hayatı, Güney Azerbaycan'da meydana gelen birtakım siyasî, sosyal ve iktisadî çalkantılar içerisinde geçer. Sahir şiirlerinde, diğer millî şairler gibi sosyal ve siyasî motiflere çok geniş olarak yer verir. Sanatının temelini, çocukluk yıllarında anasından duyduğu maniler, ninniler ve masallar oluşturur. Şiirlerinde ele aldığı konuların başında vatan, millet, hürriyet, hak, adalet, ve barış yer alır. Mensubu olduğu milletin hür, bağımsız ve mutlu yaşaması için çalışır. Her türlü olumsuz şartlara rağmen şiirlerini Türkçe yazar. Farsça şiirleri de vardır. Bütün esir Türk ellerinin şairi olduğunu söyler. Güney Azerbaycan Türklerindeki millî şuuru şahlandırır.

Habip Sahir, a Poet of South Azerbaijan

Habip Sahir, who was born in Tebriz, led a life with political social and economic conflicts in South Azerbaijan. Sahir gave an important place to social and political motives in his poems like other national poems. The philosophy of his art is based on ballads, lullabies and stories he heard from his mother. The main subjects he used in his poems are motherland, nation, freedom, human rights and peace. He worked for his nation to be free, independent and happy. He wrote his poems in Turkish in spite of all bad conditions. He has also Persian poems. He said that he was the poet of all the Turks living under occupation. He awakened national conscious of the Turks in Azerbaijan.

PDF

___

AFİYET, Mehemmed Rıza, Serdar-ı Milli Settar Xan, 1968, (Arap harfleriyle ve Azerî Türkçesiyle yayımlanan eserin baskı yeri belirtilmemiştir).
AKPINAR, Yavuz, Habib Sahir, Azerbaycan Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul 1994, s. 138-147, Dergâh Yayınları.
AKPINAR, Yavuz, İDRİSî, Habib, "Azerî Şairi Habib Sahir" Kardaş Edebiyatlar, Erzurum 1982, S. 2, s. 4-9.
AMİD, Hesen, Ferheng-i Amid, Tahran 1361/1982.
ASE : Azerbaycan Sovet Ensiklopediyası.
Azerbaycan Dilinin İzahlı Lüqeti, Bakû 1966,1, 1980, II, 1983, III, 1987, IV, Elm Neşriyatı.
Azerbaycan Millî Hökümeti [maddesi], (1976), Azerbaycan Sovét Ensiklopediyası, Bakı, C. I, s. 162, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.
Azerbaycan Millî Meclisi [maddesi], (1976), Azerbaycan Sovét Ensiklopediyası, Bakı, C. I, s. 161-162, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.
CAVİD, Dr. Selamullah, Dostlar Görüşü Edebiyyat Ocağı, 1359 [1980]. (Arap harfleriyle ve Azerbaycan Türkçesiyle neşredilen eserin basıldığı yer belirtilmemiştir).
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara 1970.
EKBEROV, Zahid vd, Cenubi Azerbaycan Edebiyyatı Antologiyası, Bakı 1988, C. III. Elm [neşriyatı], (Eserin orijinal künyesi şöyledir: Tertip edenler: Zahid Ekberov, Teymur Ehmedov, Behlul Abdullayev, Mireli Menafi, Refige Gasımova, Tamilla Memmedova, Huraman Guliyeva, Nazim Rizvan).
ELİYEV, Vefa, Hürriyet Fedaisi, Bakı 2000, Ozan [neşriyyatı.]
GEDİKLİ, Fethi, GEDİKLİ, Yusuf, Çağdaş Azeri Şiiri Antolojisi, İstanbul 1983, Burçak Yayınları.
Gülistan [maddesi], İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1988, C. 4, 834.
Hebib Sahir [maddesi], Azerbaycan Sovet Ensiklopediyası, Bakı 1987, C. X, s. 185, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.
HEBİBBEYLİ, İsa, Ustad Mehemmedhüseyn ŞEHRİYAR, Bakı 1999, Elm [neşriyatı].
Hiyabani Herekâtı [maddesi], Azerbaycan Sovet Ensiklopediyası, Bakı 1987, C. X, s. 86, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.
Hiyabani Şeyh Mehemmed [maddesi], Azerbaycan Sovet Ensiklopediyası, Bakı 1987, C. X, s. 86, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.
http://hem.passagen.seldalga/xiyabani.htm
http://www.azeriturkleri.com/xiyabani.htm
http://www.milliyet-az.com/05.10.2003-ll.10.2003/ornekler.htm
http://www.oper.metu.edu.tr
http://www.otag.i8.com.tr
http ://ww w. turkhaber.org
http://www.turkolog.org/default.asp ?PG=45
http://www.ulkum.com/berka/seh/elcibey
İA : İslâm Ansiklopedisi.
KARABEY, Turgut, İDRİSî Habip, Güney Azerbaycan Şiir Antolojisi, Erzurum 1991, Taş Medrese Yayınları.
KARACA, Ahmet, "Azerbaycan'ın Yakın Tarihine Kısa Bir Bakış", Azerbaycan Türk Kültür Dergisi, (31), 241 Ankara 1982, 36-68.
KAYABALI, İsmail, ARSLANOGLU, Cemender, Azerbaycan Türkleri Kültür Tarihinin Ana Hatları, Ankara 1978, 33-34, Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları.
Kül Oldum, Varlıg, 17-ci il, Sayısı [17 (97-2)], Yay [Yaz], Tahran 1374 [1995], s. 58.
MEHMETZADE, Mirza Bala, Milli Azerbaycan Hareketi, Ankara 1991, s. 159-160. Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları.
MENAFİ, Mireli vd., Cenubi Azerbaycan Edebiyyatı Antologiyası, Bakı 1983, C. II, Elm Neşriyyatı. (Eserin orijinal künyesi şöyledir: Tertib edenler: Mireli Menafi, Zahid Ekberov, Refıge Gasımova, Tamilla Memmedova, Huraman Guliyeva, Ferman Helilov).
MUCİRİ, C., "Meşrute Dövrü Edebiyyatı", XX. Esr Cenubi Azerbaycan Edebiyyatında Demokratik İdeyalar, 1900-1985-ci iller Meqaleler Mecmüesi, Bakı 1990, 39, Elm [neşriyatı].
MUCİRİ, Cefer, "İkinci Dünya Muharibesi ve Milli Azadlıq Harekatı Dövründe Edebiyyat", XX. Esr Cenubi Azerbaycan Edebiyyatında Demokratik İdeyalar, 1900-1985.ci iller Meqaleler Mecmüesi, Bakı 1990, 136-194, Elm [neşriyatı].
ÖDER, Kerim, Azerbaycan, İstanbul 1982, 72-73.
ÖZTUNA, Yılmaz, İslâm Devletleri, Ankara 1989, C. I, Kültür Bakanlığı Yayınları.
PAMUK, Mustafa, Kafkasya ve Azerbaycan'ın Dünü-Bu Günü-Yarını, İstanbul Mayıs 1995.
Pişeveri Seyyit Cefer [maddesi], Azerbaycan Sovét Ensiklopediyası, Bakı 1983, C. VII, s. 542-543, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.
RESULZADE, Mehmed Emin, Azerbaycan Cumhuriyeti, (Keyfiyet-i teşekkülü ve şimdiki vaziyeti), (hzl. AKPINAR Yavuz, YILDIRIM İrfan Murat, ÇAĞIN Sabahattin), İstanbul 1990, Azerbaycan Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği Yay.
SAHİR, Habip, "İran Azerbaycanı Tabiî Coğrafyası I", Azerbaycan Yurt Bilgisi, 3. cilt, 1. kısım, 1934,149-153.
SAHİR, Habip, "İran Azerbaycanı Tabiî Coğrafyası II", Azerbaycan Yurt Bilgisi, 3. cilt, 2. kısım, 1934, 183-190.
Settar Han [maddesi], Azerbaycan Sovet Ensiklopediyası, Bakı 1984, C.VIII, s. 399, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.
SWIETOCHOWSKi, Tadeusz, (Tercüme eden: Nuray Mert), Müslüman Cemaatten Ulusal Kimliğe Rus Azerbaycanı 1905-1920, İstanbul 1988, 101.
ŞANCANLI, Eli Esger Hürrem, Edeb Hezinesi, Tehran 1359 (1980), 48-49. (Eserin orijinal künyesi şöyledir: Edeb Xezinesi, Toplayıb çapa hazırlayanı-: Eli Esger Xürrem Şancanlı. Redaktörü - Doktor Qulamhüseyn Begdili- Profesör)
Tebriz [maddesi], Azerbaycan Sovét Ensiklopediyası, Bakı 1986, C. IX, s. 229-231, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.
Tebriz [maddesi], İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1979, 82-98.
Tebriz Üsyanı [İsyanı maddesi], Azerbaycan Sovet Ensiklopediyası, Bakı 1986, C. IX, s. 234-235, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.
Tenbeki Üsyanı [maddebi] Azerbaycan Sovet Ensiklopediyası, Bakı 1986, C. IX, 249, Azerbaycan Dövlet Neşriyyatı.
Türkmençay [maddesi], İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1988, C. 12/(II), 660-661.
UNAT, Faik Reşit, Hicrî Tarihleri Milâdî Tarihe Çevirme Kılavuzu, Ankara 1988, TTK., Yay.
UZUN, Enver, Güney Azerbaycan Basın Tarihi, Trabzon 2002, Trabzon Türk Ocağı Yayınları.
XX esr CAEDİ: XX. Esr Cenubi Azerbaycan Edebiyyatında Demokratik İdeyalar, 1900-1985.ci iller Meqaleler Mecmüesi.
YILDIRIM, Dursun, ÖZÖNDER, M. Cihat, Karabağ Dosyası (II. Baskı), Ankara, 1991, 3-5.