Öğretmen Adaylarının Yeterliği ve Zihin Engelli Öğrencilerin Kaynaştırılmasına İlişkin Görüşleri

Problem Durumu: Öğretmenlerin yeterlik algılamaları veya özgüven duyguları, öğretmenlerin öğretmenlik uygulamalarını ve öğretim sürecini doğrudan etkileyen önemli bir faktör olarak belirlenmiştir. Ülkemizde, kaynaştırma uygulamalarının başarısında etkili olabilecek bu iki faktöre ilişkin çalışmalara gereksinim bulunmaktadır. Araştırmanın Amacı ve Soruları: Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının zihin engelli öğrencilerle çalışmalarına ilişkin yeterlik algılamalarını ve zihin engelli öğrencilerinin kaynaştırılmasına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Bu amaçla, aşağıdaki sorular yanıtlanmaya çalışılmıştır: 1. Öğretmen adaylarının zihin engelli öğrencilerle çalışmaya ilişkin yeterlik algılamalarının düzeyi nedir? 2. Öğretmen adaylarının zihin engelli öğrencilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri ne yöndedir? 3. Öğretmen adaylarının yeterlik algılamaları ile kaynaştırmaya ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? Yöntem: Araştırma, betimsel ve bağıntısal bir çalışma niteliğinde olup, araştırmanın katılımcılarını bir üniversitenin eğitim fakültesinde üç değişik öğretmen yetiştirme programına (zihin engelliler öğretmenliği, sınıf öğretmenliği ve okulöncesi öğretmenliği) devam eden 145 gönüllü öğretmen adayı (son sınıf öğrencisi) oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Öğretmen Yeterlik Ölçeği Türkçe Versiyonu (Diken, 2004) ve Kaynaştırmaya İlişkin Görüşler Ölçeği Türkçe Versiyonu (Kırcaali-İftar, 1996) kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada ayrıca, demograﬁk ve betimsel veriler toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen bilgi formu kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmanın bulguları, öğretmen adaylarının genel olarak zihin engelli öğrencilerle çalışmaya ilişkin olarak kendilerini yeterli hissettiklerini göstermiştir. Araştırma bulguları ayrıca, öğretmen adaylarının genel olarak zihin engelli öğrencilerin kaynaştırılmasına ilişkin olumlu görüşler içinde olduklarını göstermiştir. Araştırmada, öğretmen adaylarının yeterlik algılamaları ile kaynaştırmaya ilişkin görüşleri arasında orta derecede olumlu bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Diğer bir deyişle, kendini zihin engelli öğrencilerle çalışmada yeterli hisseden öğretmen adayları aynı zamanda zihin engelli öğrencilerin kaynaştırılmasına ilişkin olumlu görüşler bildirmişlerdir. Öneriler: Öğretmen adaylarının zihin engelli öğrencilerle çalışmaya ve bu öğrencilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri niteliksel araştırma desenleriyle araştırılabilir. Ayrıca, farklı grupların görüşleri (mezun olmamış öğretmen adayları, yeni mezun olmuş öğretmenler ve deneyimli öğretmenler) karşılaştırılabilir.

Preservice Teachers' Efficacy and Opinions Toward Inclusion of Students With Mental Retardation

Background: Teachers’ sense of eﬃcacy in working with students with special needs and their positive or negative opinions or attitudes toward inclusion appear to be powerful factors shaping their behaviors and their teaching practices in inclusive practices. Purpose: The purpose of this study was to examine both preservice teachers’ sense of eﬃcacy to work with students with MR and their attitudes toward inclusion of students with MR. The following questions were addressed; 1. What is the level of sense of eﬃcacy of preservice teachers? 2. How do preservice teachers think about inclusion of students with MR? 3. Is there a signiﬁcant relationship between the scores of preservice teachers’ sense of eﬃcacy and the scores of preservice teachers’ opinions on inclusion? Method: This descriptive and relational study included a total of 145 preservice teachers of students with MR, regular education, and early childhood education. Turkish version of the Teacher Eﬃcacy Scale (TTES-Diken, 2004) and Turkish version of Opinions Relative to Mainstreaming Scale (TORMS-Kırcaali-İftar, 1996) were used to gather data. Results: Preservice teachers in general held signiﬁcantly high level of sense of eﬃcacy to work students with MR and had signiﬁcantly positive attitudes toward inclusion of students with MR. A moderate positive correlation between preservice teachers’ scores on their sense of eﬃcacy and their scores on their opinions toward inclusion of students with MR was also found. Discussions and Suggestions: Preservice teachers who have enough knowledge but not enough experience regarding students with disabilities and inclusion graduate with positive opinions. The challenges of inservice teachers in inclusive settings need to be investigated further.

PDF

___

Alghazo, E. M., & Gaad, E. N. (2004). General education teachers in the United Arab Emirates and their acceptance of the inclusion of students with disabilities, British Journal of Special Education, 31 (2), 94-99.
Allinder, R. (1994). The relationship between eﬃcacy and the instructional practices of special education teachers and consultants. Teacher Education and Special Education, 17, 86-95.
Antonak, R. F., & Larrivee, B. (1995). Psychometric analysis and revisions of The Opinions Relative to Mainstreaming Scale. Exceptional Children, 62, 139-149.
Ashton, P. T., & Webb, R. B. (1986). Making a diﬀerence: Teachers’ sense of eﬃcacy and student achievement. New York, NY: Longman.
Atay, M. (1995). Özürlü çocukların normal yaşıtları ile birlikte eğitim aldıkları kaynaştırma programlarına karşı öğretmen tutumları üzerine bir inceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Bacon, E. H., & Schultz, J. B. (1991). A survey of mainstreaming Practices. Teacher Education and Special Education, 14 (2), 144–149.
Barnett, C., & Monda-Amaya, L. E. (1998). Principals’ knowledge of and attitudes toward inclusion. Remedial and Special Education, 19 (3), 181-192.
Batu, E. S. (1998). Özel gereksinimli öğrencilerin kaynaştırıldığı bir kız meslek lisesindeki öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüş ve önerileri. Eskişehir, Türkiye: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Baykoç-Dönmez, N., Avcı, N., & Aslan, N. (1999). İlk ve ortaöğretim kurumu öğretmenlerinin engellilere ve kaynaştırmaya ilişkin bilgi ve görüşleri. B. Özer (Editör) 4. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri 4 (sh. 484-502). Eskişehir, Türkiye: Anadolu Üniversitesi Yayınları
Bennet, T., DeLuca, D., & Bruns, D. (1997). Putting inclusion into practice: Perspectives of teachers and parents. Exceptional Children, 64 (1), 115
Burke, K., & Shutlerland, C. (2004). Attitudes toward inclusion: Knowledge vs. Experience. Education, 125 (2), 163-172.
Cakıroglu, J., Capa, Y. & Sarikaya, H. (2004). Development and Validation of Turkish version of Teachers’ Sense of Efﬁcacy Scale. Paper presented at the 85th Annual Meeting of American Educational Research Association (AERA),San Diego,USA
Campbell, J., Gilmore, L., & Cuskelly, M. (2003).Changing student teachers’ attitudes toward disability and inclusion. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 28 (4), 369-379.
Cook, B. G. (2002). Inclusive attitudes, strengths, and weaknesses of pre-service general educators enrolled in a curriculum infusion teacher preparation program. Teacher Education and Special Education, 25 (3), 262-277.
D’Alonzo, B. J., Giordane, G., & VanLeeuwen, D.M. (1997). Perceptions by teachers and the beneﬁts and liabilities of inclusion. Preventing School Failure, 42 (1), 4-11.
Deemer, S. A., & Minke, K. M. (1999). An investigation of the factor structure of the teacher eﬃcacy scale. Journal of Educational Research, 93 (1), 3-8.
Diken, İ. H. (1998). Sınıfında zihin engelli çocuk bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumlarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye.
Diken, İ. H. (2004). A study of the validity and reliability of the Turkish version of the Teacher Eﬀıcacy Scale. Eurasian Journal of Educational Research, 16, 102-112.
Diken, I. H., & Ozokcu, O. (2004). Examining Turkish teachers’ sense of eﬃcacy: An international perspective. Poster presented at the 85th Annual Meeting of American Educational Research Association (AERA), San Diego, USA.
Garriott, P. P., Miller, M., & Snyder, L. (2003). Preservice teachers’ beliefs about inclusive education: What should teacher educators know? Action in Teacher Education, 25 (1), 48-54.
Gibson, S., & Dembo, M. H. (1984). Teacher eﬃcacy: A construct validation. Journal of Educational Psychology, 76, 569-582.
Goodlad, J. I., & Field, S. (1993). Teachers for renewing schools. In J. I. Goodlad, & T. C. Lovitt (Eds.), Integratinng general and special education. (pp.229- 252). New York, NY: Merrill.
Guskey, T. R., & Passaro, P. D. (1994). Teacher eﬃcacy: A study of construct dimensions. American Educational Research Journal, 31, 627-643.
Jobe, D., Rust, J. O., & Brissie, J. (1996). Teacher attitudes toward inclusion of students with disabilities into regular classrooms. Education, 117 (1), 234-245.
Kırcaali-İftar, G. (1996). Kaynaştırmaya ilişkin görüşler ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik bulguları. 6. Özel Eğitim Günleri Poster Bildiri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye..
Kirk, R. H. (1998). The link between university coursework and preservice teachers’ attitudes toward students with special learning needs. College Student Journal, 32 (1), 153-157.
Larrivee, B., & Cook, L. (1979) Mainstreaming: a study of variables aﬀecting teachers’ attitude. Journal of Special Education, 13, 315–324.
Mağden, D. & Avcı, N. (1999). Öğretmen adaylarının özürlü öğrencilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. B. Özer (Editör) 4. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri (sh. 484-502). Eskişehir, Türkiye: Anadolu Üniversitesi Yayınları
MEB (Milli Egitim Bakanlığı, 1996). T.B.M.M. Plan ve bütce komisyonu 1997 yılı bütçe konuşması, Ankara: Ders aletleri yayim merkezi matbaasi.
MEB (Milli Eğitim Bakanlığı 2004/ 2005 öğretim yılı özel eğitim okul ve kurumları sayısal genel sonuç tablosu, 2005). Retrieved October 29, 2005, from http://orgm.meb.gov.tr/Istatistikler/ istatistikindex.htm
Moberg, S., Zumberg, M., & Reinmaa, A. (1997). Inclusive education as perceived by prospective special education teachers in Estonia, Finland, and the United States. Journal of the Association for Persons with Severe Handicaps, 22,49-55.
Rojewski, J. W., & Pollard, R. R. (1993). A multivariate analysis of perceptions held by secondary academic teachers toward students with special needs. Teacher Education and Special Education, 16, 330-341.
Ross, J., Cousins, B., ve Gaddalla, T. (1996). Within-teacher predictors of teacher eﬃcacy. Teaching and Teacher Education, 12, 385-400.
Savran A., Cakıroglu J. & Cakıroglu, E. (2004). Beliefs of Turkish preservice elementary teachers regarding science teaching eﬃcacy and classroom management. Paper presented at the 85th Annual Meeting of American Educational Research Association (AERA), San Diego, USA.
Soodak, L. C., & Poddel, D. M. (1996). Teacher eﬃcacy: Toward the understanding of a multi-faceted construct. Teaching and Teacher Education, 12 (4), 401-411.
Tekkaya, C., Cakiroglu, J., & Ozkan, O. (2002). Turkish preservice science teachers’ understanding of science, self eﬃcacy beliefs and attitudes toward science teaching. NARST 2002 (National Association for Research in Science Teaching), New Orleans, LA.
Uysal, A. (1995). Öğretmen ve okul yöneticilerinin zihin engelli çocukların kaynaştırılmasında karşılaşılan sorunlara ilişkin görüşleri. Eskişehir, Türkiye: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Varlıer, G. (2004). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
Waldron, N. L., McLeskey, J., & Pacchiano, D. (1999). Giving teachers a voice: Teachers’ perspectives regarding elementary inclusive school programs. Teacher Education and Special Education, 22 (3), 141-153.
Welch, M. (1996). Teacher education and the neglected diversity: Preparing educators to teach student with disabilities. Journal of Teacher Education, 47, 355-362.
Woolfolk, A. E., Rosoﬀ, B., & Hoy, W. K. (1990). Teachers’ sense of eﬃcacy and their beliefs about managing students. Teaching and Teacher Education, 6 (2), 137-148.
Yıkmış, A., Şahbaz, Ü., & Peker, S. (1998). Özel eğitim danışmanlığı ve kaynaştırma dersinin öğretmen adaylarının kaynaştırmaya yönelik tutumlarına etkisi. 8. Ulusal Özel Eğitim Kongresinde Sunulan Bildiri, Edirne, Türkiye.