YAŞ SEBZE FİYATLARINDA ÜRETİCİDEN TÜKETİCİYE MALİYET (*) YANSIMALARI

Sağlıklı beslenmenin önemli bir bileşeni olan sebzeler gerek en önemli tarımsal üretim olmaları gerekse ülkemizde enflasyon sepetinde gıda ve alkolsüz içecekler ana harcama grubunda %23.03’lük oranı ile en büyük ağırlığa sahiptir. Bu çalışmada yaş sebze ürün ömür devri zincirindeki maliyet oluşumu üreticiden son kullanıcıya kadar saha araştırması ile aşama aşama analiz edilmiş ve diğer ülkelerdeki uygulamalarının literatür çalışması ile değerlendirilmiştir. Sebze üreticileri, devlet kurumları, işletmeler ve diğer ilgili paydaşlar dâhil olmak üzere son kullanıcılar için, sebze ürün ömür devri verimliliğini değerlendirilerek, önemli etkili faktörleri anlamak ve böylece üreticilerin gelirlerini iyileştirmeye yönelik yararlı bir sistem için çalışılmıştır. Çiftçinin gıda zincirindeki rolünün güçlendirilmesi için sebze rejiminin temel aktörlerinden olan üretici örgüt ve derneklerin, gıda tedarik zincirindeki diğer alt üye aktörlere karşı konumunun güçlendirilmesine yönelik öneriler getirilmektedir. Yaş sebze fiyatlarındaki dönemsel aşırılıklar ve gıda enflasyonu sorununun ortaya konulması ve sürdürülebilir çözüm önerileri gözler önüne sunulmuştur. Bunun içinde karmaşık olan yaş sebze ürün tedarik zincirinin karmaşıklıktan çıkartılması ürün ömür devri maliyetinde büyük maliyet azaltması sağlayacağı sonucuna ulaşılmıştır.

Financial Implications From Producer to Consumer in Raw Vegetable Prices

Vegetables are an important component of healthy diet has the most major significance both by the most crucial agricultural product and %23.03 percentage in food and nonalcoholic beverages main expense group of our country’s inflation basket. In this study, cost formation of fresh vegetable product life cycle chain has been analyzed step by step by field research from producers to last consumer and evaluated with other countries’ implementations and their literature review. It has been studied for a beneficial system for end users producers including vegetable producers, governmental institutions, and enterprises and including other related shareholders by evaluating vegetable life cycle to understand crucial, efficient factors and intend for improve income of producers. There are suggestions intended for empowering position of producer organizations and associations over other regular members to strengthen the role of farmer in food chain. Periodic excess in raw vegetable prices, performing food inflation problem and sustainable solution suggestions have been unfolded. It is obvious that if raw vegetable product supply chain removed from this complication, there could be much decrease in product life cycle cost.

PDF

___

Antalya.Bel, (2018). Günlük hal fiyat listesi süreci iş akış şeması, https://www.antalya. bel.tr/Content/UserFiles/Files/Birimler_IsSurecleri/Gunluk_Hal_Fiyat_Listesi_ Sureci_Is_Akis_Semasi.pdf adresinden 01 Eylül 2018’de alınmıştır.

Elmacı, O. (2015). Maliyet muhasebe. (5.basım). Ankara: Gazi Kitabevi.

Fabbri, S., Olsen, S.I. ve Owsianiak, M. (2018). Improving environmental performance of post-harvest supply chains of fruits and vegetables in Europe: Potential contribution from ultrasonic humidification, Journal of Cleaner Production, 182, 16-26.

FAO, (2013). Food wastage footprint. Impacts on Natural Resources. Summary Report.

Ghosh, R. ve Eriksson, M. (2019. Food waste due to retail power in supply chains: Evidence from Sweden. Global Food Security, 20, 1-8.

Heide, M. ve Olsen, S.O. (2017). Influence of packaging attributes on consumer evaluation of fresh cod. Food Quality and Preference, 60, 9-18.

Hua, J, Zhang, X., Moga, L.M. ve Neculita, M., (2013). Modeling and implementation of the vegetable supply chain traceability system. Food Control, 30, 341-353.

Islam, D.M.Z., Meier, J.F., Aditjandra, P.T., Zundera, T.H.ve Pace, G. (2013). Logistics and supply chain management. Research in Transportation Economics, 41, 3- 16.

Kneafsey, M., Venn, L., Schmutz, U., Balázs, B., Trenchard, L., Wood, T.E., Bos, E., Sutton, E.ve Blackett, M. (2013). Short food supply chains and local food systems in the EU. A state of play of their socio-economic characteristics. European Commission J.R.C. Sicientific and Policy Reports.

Manglaa, S.K., Luthrab, S., Rich, R., Kumard, D., Ranae, N.P. ve Dwivedi, Y.K. (2018). Enablers to implement sustainable initiatives in agri-food supply chains, International Journal of Production Economics, 203, 379–393.

McLeod, S. A. (2014). Case study method. Retrieved from https ://www.simplypsychology. org/case-study.htmll adresinden 01 Ekim 2018’de alınmıştır.

Naik, G. ve Suresh, D.N. (2018). Challenges of creating sustainable agri-retail supply chains, IIMB Management Review.

Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntem bilim sorunsalı üzerine bir çalışma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.

Rapusas, R.S. ve Rolle, R.S. (2009). Management of reusable plastic crates in fresh produce supply chains, Food and Agriculture Organization of the United Nations Regional Office for Asia and the Pacific Bangkok, RAP publication.

Parfitt, J., Barthel, M. ve Macnaughton, S. (2010). Food waste within food supply chains: quantification and potential for change to 2050. The Royal Society, 365, 3065– 3081.

Sebze ve Meyveler (2010). Sebze ve meyveler ile yeteli arz ve talep derinliği bulunan diğer malların ticaretinin düzenlenmesi hakkında 5957 sayılı kanun, Madde 2 – (1) (2010, 26 Mart).

Sebze ve Meyvelerin Toptan (2017). Sebze ve meyvelerin toptan ve perakende ticaretinde uyulması gereken standartlar uygulamalara ilişkin usul ve esaslar hakkında tebliğ (2017, 03 Ekim) Resmi Gazete (Sayı 30199).

Stringer, R., Sang, N. ve Croppenstedt, A. (2009). Producers, processors, and procurement decisions: The case of vegetable supply chains in China. World Development, 37(11), 1773–1780.

TEBLİĞ, (2011). Gümrük ve ticaret bakanlığı: sebze ve meyve ticareti ile hal kayıt sistemi hakkında tebliğ, Madde 8, Resmi Gazete (Sayı 28135).

Tümen, S. ve Songül, H. (2017). Lisanslı depoculuk sistemi fiyat istikrarına nasıl katkı sağlıyor? TCMB analizler, http://tcmbblog.org/wps/wcm/connect/blog/tr/ main+menu/analizler/lisansli-depoculuk-sistemi-fiyat-istikrarina-nasil-katkisagliyor adresinden 10 Ekim 2018’de alınmıştır.

Yaş Meyve ve Sebze Ticareti (2012). Sebze ve meyve ticareti ve toptancı halleri hakkında yönetmelik (2012, 07 Temmuz) Resmî Gazete (Sayı 28346).

Yudakul, M. (2018). Türkiye yaş sebzelerin dağıtımında kullanılan mevcut dağıtım kanalları ve gelecek yönelimler üzerine bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 56, 128-140.

Zhong, B., Yang, F. ve Chen, Y.-L. (2015). Information empowers vegetable supply chain: A study of information needs and sharing strategies among farmers and vendors, Computers and Electronics in Agriculture, 117, 81–90.

Zilberman, D., Lu, L. & Reardon, T. (2019). Innovation-induced food supply chain design, Food Polic, Food Policy, 83, 289-297.