Ortaöğretim okullarına önerilen 100 Temel Eser'deki romanlarda insan hakları üzerine bir çözümleme

Dil ve edebiyat dersleri, insan hakları eğitimine katkı sağlamada doğası gereği en etkili derslerdendir. Bu derslerde, öğrenciler Türk ve dünya edebiyatının seçkin yapıtlarıyla da buluşturulur. Bu çalışmanın amacı, ortaöğretim kurumlarındaki Türk Edebiyatı ile Dil ve Anlatım derslerinde öğrencilere okuması için önerilen 100 Temel Eser listesindeki yerli romanlarda insan hakları konusuna yer verilme düzeyini ortaya koymaktır. Çalışmanın veri kaynağını, 100 Temel Eser listesindeki yerli romanların tümü (otuz roman) oluşturmuştur. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi olan içerik çözümlemesi kullanılmıştır. Veriler, sıklık (frekans), yüzde ve yoğunluk puanları hesaplanarak değerlendirilmiştir. Romanlarda en fazla barış ve hak alt kategorilerine; en az, demokrasi ve hoşgörü alt kategorilerine yer verildiği görülmüştür. İnsan hakları konusuna en fazla Cemo , Kalpaklılar ve Drinada Son Gün adlı romanlarda değinildiği ortaya çıkmıştır.

An analysis on human rights in the novels in 100 Basic Literary Works recommended for high schools

One of the most efficient lessons in contributing human rights education is language and literature lessons. Students are exposed to selected works of Turkish and world literature in these courses. The aim of this study was to determine the extent of national novels of 100 Basic Literary Works list include human rights issues. The data was collected from all national novels (thirty novels) in that list. Content analysis method, qualitative research technique, was used. The analysis of the data was carried out by calculating frequency, percentage, intensity score (IS). Peace and right sub-categories are given most places, democracy and tolerance sub-categories are given least place in the novels. Human rights issues have emerged most in Cemo , Kalpaklılar and Drina da Son Gün .

PDF

___

Alpöge, G. (2003). Çocuk Edebiyatının Çocuk Gelişimine Katkısı. Çoluk Çocuk, 24, 3233.
Aslan, C. (2006a). Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitaplarının Çocuğun Okuduğunu Anlama ve Yazılı Anlatım Becerilerine Etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Aslan, C. (2006b). Yazınsal Nitelikli Çocuk Kitaplarının Çocuğun Gelişim Sürecindeki Yeri, II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu, Gelişmeler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri. AÜ Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını, 189200.
Aslan, C. & Karaman-Kepenekci, Y. (2008). Human rights education: A comparison of mother tongue textbooks in Turkey and France. Mediterranean Journal of Educational Studies, 13(1): 101124.
Balcı, A. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Berelson, B. (1952). Content Analysis. New York: The Free Press Publishers,
Buergental, T. (1995). International Human Rights. USA: West Publishing.
Çeçen, A. (1995). İnsan Hakları. Ankara: Gündoğan Yayınları.
Çotuksöken, Y. (2003). Anadili Öğretiminde Edebiyatın Yeri ve İşlevi. Çağdaş Türk Dili, 184, 148 151.
Dilidüzgün, S., Sever, S., Öztürk, A. & Adıgüzel Ö. (2002). Çocuk Edebiyatı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Donnelly, J. (1989). Teoride ve Uygulamada Evrensel İnsan Hakları. (Çev: M. Erdoğan, L. Korkut). Ankara: Yetkin Yayınları.
Gander, M. J. & Gardiner, H. W. (2001). Çocuk ve Ergen Gelişimi. (Çev: B. Onur), Ankara: İmge Kitabevi.
Gemalmaz, S. (2001). Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş. İstanbul: Beta Basım A.Ş.
Gooden, A. M. & Gooden, M. A. (2001). Gender representation in notable childrens picture books: 19951999. Sex Roles, 45, 89101.
Gözübüyük, Ş. (1993). Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları. Ankara: Turhan Kitabevi.
Gülmez, M. (2001). İnsan Hakları ve Demokrasi Eğitimi. Ankara: TODAİE Yayını.
İnal, K. (1998). Türkiyede Ders Kitaplarında Demokratik ve Milliyetçi Değerler, 27 Mayıs ve 12 Eylül Askeri Müdahale Dönemlerine İlişkin Bir İnceleme. Yayımlanmamış doktora tezi, AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
İpşiroğlu, Z. (1997). Eğitimde Yeni Arayışlar. İstanbul: Adam Yayıncılık.
Kapani, M. (1981). Kamu Hürriyetleri. Ankara: A. Ü. Hukuk Fakültesi Yayınları.
Karaman-Kepenekci, Y. (1999). Türkiyede Genel Ortaöğretim Kurumlarında İnsan Hakları Eğitimi. Yayımlanmamış doktora tezi, AÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Karaman- Kepenekci, Y. (2000). İnsan Hakları Eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Karaman-Kepenekci, Y. (2008). Eğitimciler İçin İnsan Hakları ve Vatandaşlık. Ankara: Ekinoks Yayınevi.
Karaman-Kepenekci, Y. & Aslan, C. (2011). Ortaöğretim Türk Edebiyatı ile Dil ve Anlatım Ders Kitaplarında İnsan Hakları Üzerine Bir Çözümleme. Turkish Studies (Prof. Dr. Gürer Gülsevin Armağanı), 6(1): 476494.
Karasar, N. (1986). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Bilim Yayınları.
Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve Eğitim. Ankara: Engin Yayınları.
Mendoza, J. & Debbie R. (2001). Examining multicultural picture books for the early childhood classroom: Possibilities and pitfalls. Early Childhood Research Practice, 3, 2.
Mumcu, A. (1994). İnsan Hakları ve Kamu Özgürlükleri. Ankara: Savaş Yayınları.
Neuman L.W. (2007). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar (Çev: S. Özge), İstanbul: Yayın Odası.
Norton, D.E. (1999). Through the Eyes of a Child: An Introduction to Childrens Literature. New Jersey: Schuster A Viacom Company.
Oğuzkan, F. A. (2000). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Anı Yayıncılık.
OSullivan, S. (2004). Books to live by: Using childrens literature for character education. The Reading Teacher, 57, 7, 640645.
Senemoğlu, N. (1997). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim, Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Spot Matbaacılık.
Sever, S. (1995). Türkiyede Gençlik Sorunlarının Kaynakları 1. Abece Eğitim, Ekin ve Sanat Dergisi, 115, 256.
Sever, S. (2002). Çocuk, Yazın ve Yaşam. Abece Eğitim ve Ekin Dergisi, 191, 1216.
Sever, S. (2003). Çocuk ve Edebiyat. Ankara: Kök Yayıncılık.
Singh, M. (1998). Gender issues in children's literature. ERIC Clearinghouse on Reading, English, and Communication Digest, 135.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
http://www.insanokur.org/?p=17316 adresinden 15.02.2011 tarihinde indirilmiştir.
http://www.kemalbilbasar.com/Cemo.htm adresinden 15.02.2011 tarihinde indirilmiştir.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Aziz_Nesin adresinden 15.02.2011 tarihinde indirilmiştir.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Sabahattin_Ali adresinden 15.02.2011 tarihinde indirilmiştir.