Fen ve teknoloji ders etkinliklerindeki bilimsel süreç becerilerinin bilimsel sorgulama yöntemiyle geliştirilmesi

Fen ve teknoloji dersi öğretim programının vizyonu , öğrencilerinfen okuryazarı bireyler olarak yetiştirilmesidir. Fen okuryazarıbireylerin, bilimsel süreç becerilerine sahip olması gerektiğibelirtilen programda öğretim yöntemi olarak, sorgulama yöntemibenimsenmiş ve derslerde bu yönteminin kullanılmasının öneminesıklıkla vurgu yapılmıştır. Buna karşın, derslerin temel kaynağıolan kitapların bu yöntemi yansıtma düzeyi incelendiğinde buradaki deneylerin planlı sorgulama düzeyinde olduğu, bunedenle de s ınırlı sayıda temel becerilerin kazandırılabileceğigörülmektedir. Ders kitaplarındaki deneylere eleştirel bakarak,nasıl deneyler geliştirebileceklerini fark etmeleri için sınıföğretmeni adayları ile yürütülen bu çalışmada, adaylar farklısorgulama düzeyinde deneyler geliştirmiş, bu deneylerlegeliştirilebilecek bilimsel süreç becerilerini belirlemiş ve buuygulamaya bakış açılarını ifade etmişlerdir. Geliştirdikleri planlı,rehberli ve açık sorgulama düzeyindeki deneylerlekazandırılabilecek bilimsel sür eç becerilerinin sayılarını belirleyenadaylar, uygulanan sorgulamanın açıklık düzeyi arttıkça dahafazla beceri kazandırabileceklerini fark etmişlerdir. Çalışmada, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılarak,adayların görüşlerinden elde ed ilen verilere içerik analiziuygulanmış ve uygulamalara bakış açıları teması altında,deneylere bakış açıları ve yönteme bakış açıları kategorilerioluşturulmuştur. Bu çalışma sonunda, kitaplardaki deneylerinfarklı sorgulama düzeylerinde uygulanmasıyla; öğrencilerdegeliştirilebilecek becerileri, deneylerin günlük yaşamla ilgisini vedeney yapmanın derse olan ilgiyi art ıracağını fark eden adaylar, buuygulama sayesinde sorgulama yaklaşımını da kavrayarak, buyaklaşımı uygulamada özgüven geliştirmişlerdir.

Improving science process skills in science and technology course activities using the inquiry method

The vision of science and technology curriculum is to raise students asscience literate individuals. In this curriculum the importance ofscience literate individuals having scientific process skills and usingthe inquiry method as a teaching method during lessons are frequentlyemphasized. However, when the level of incorporation of this methodin the books which are the main resources for the courses is examined,it is seen that the experiments in the books tended to be at thestructured inquiry level and therefore, can make students acquir elimited basic skills. In this study designed to make prospectiveclassroom teachers realize what new experiments they can develop byadopting a critical look at the experiments in textbooks, theprospective teachers developed experiments at different lev els ofinquiry, identified the science process skills which can be developedusing these experiments, and expressed the understanding theydeveloped with this practice. The prospective teachers who identifiedthe number of science process skills students can acquire thanks to theexperiments they developed at the structured, guided and openinquiry levels realized that the higher the openness level of the inquiryapplied, the higher number of skills students can develop. Thisresearch utilized case study which is one of qualitative researchdesigns. The content analysis was applied to the data obtained fromthe prospective teachers' views. Under the theme of understanding theapplications the categories of perspectives on experiments andperspectives on me thods were created. As a result of this research,conducting the experiments included in the course books at differentlevels of inquiry, the prospective teachers realized the skills that canbe developed in students, the relation of these experiments wit h thedaily life, and the fact that conducting experiments can increasestudents interest in the course. Moreover, thanks to these activities,the prospective teachers adopted the inquiry approach and theydeveloped self-confidence in applying this approach.

PDF

___

Akben, N. ve Köseoğlu, F. (2010). İlköğretim 5. sınıf yoğunluk konusunda bilimsel sorgulamaya dayalı laboratuvar etkinlik örneği. e - Journal ofNew World Sciences Academy Education Sciences -NEWWSA, 5(3), 1281 - 1289.
Akben, N. (2011). Öğretmen adayları için bilimsel sorgulama destekli laboratuvar dersi geliştirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
American Association for the Advancement of Science (AAAS). (1998): National science education standards . National Academy Press, Washington, D.C.
Arslan. A., Bekiroğlu, F. O., Süzük, E. ve Gürel, C. (2014). Fizik laboratuvar derslerinin araştırma- sorgulama açısından incelenmesi ve öğretmen adaylarının görüşlerinin belirlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 11 (2), 3-37.
Aydoğdu, C. (1999). K imya laboratuvar uygulamalarında karşılaşılan güçlüklerin saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 30-35.
Bahadır, H. (2007). Bilimsel yöntem sürecine dayalı ilköğretim fen eğitiminin bilimsel süreç becerilerine, tutuma, başarıya ve kalıcılığa etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Bhattachatyya, S. (2003). The influence of an extensive inquiry-based field experience on pre -service elementary student teachers science teaching. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). The Southern Illinois University at Carbondale, Illinois.
Bozkurt, O. (2012). Fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarılarına ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü dergisi, 9(18), 187- 200.
Buck, L.B., Bretz, S. L. ve Towns, M. H. (2008). Characterizing the level of inquiry in the undergraduate laboratory. Journal of College Science Teaching, 38(1), 52-58.
Budak, E. (2008). Fen müfredatlarındaki yeni yönelimler ışığında öğretmen eğitimi: sorgulayıcı- araştırma odaklı fen öğretimi. (Yayımlanmamış doktora tezi), G azi Üniversitesi, Ankara.
Clifford, H. E. (1997). Romoting student inquiry: methods for developing the essential for inquiry-based investigating. Science Teacher, 64(7), 18-21.
Çepni, S. (2005). Fen ve Teknoloji Öğretimi (3.Baskı) . Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Dana.L. (2001). The effects of the level of inquiry of situated secondary science laboratory activities on students understandings concepts and the nature of science abality to use process skills and attitudes toward problem solving. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), University of Mass achusetts, Lowell.
Duru, M.K., Demir, S., Önen, F. ve Benzer, E. (2011). Sorgulamaya dayalı laboratuvar uygulamalarının öğretmen adaylarının laboratuar algısına, tutumuna ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33 , 25- 44.
Harlen, W. (1999). Purposes and procedures for assessing science process skills . Assessment in Education, 6(1), 129-144.
Hofstein, A. and Lunetta, V. N. (1982). The role of the laboratory in science teaching: Neclected aspects of research. Review of Educational research, 52 (2), 201 -207.
Karadağ, E. (2010). E ğitim bilimleri doktora tezlerinde kullanılan araştırma modelleri: nitelik düzeyleri ve analitik hata tipleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(1), 49-71.
Kırıkkaya, B. E. (2009). İlköğretim okullarındaki fen öğretmenlerinin fen ve teknoloji programına ilişkin görüşleri. Journal Of Turkish Science Education. 6(1), 133- 148. 14 Kasım 2014 tarihinde https://www.pegem.net/dosyalar/dokuman/48146-20090429172229- 11 adresinden erişildi.
MEB. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı. 25 Şubat 2013 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/ modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload&cid=74 adresinden erişildi.
MEB. (2007) . Kimya dersi 9. sınıf öğretim progra mı. 5 Mart 2013 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/ogretmen/modules.php?name=Downloads&d_op=viewdownload&cid=75 &min=30& orderby=titleA&show=10 adresinden erişildi.
MEB. (2008a). 4. Sınıf fen ve teknoloji ders kitabı. Ankara: Devlet Kitapları.
MEB. (2008b). 5. Sınıf fen ve teknoloji ders kitabı. Ankara: Devlet Kitapları.
MEB. (2013a). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı. 12 Kasım 2014 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/www/guncellenen- ogretim- programlari/icerik/151 adresinden erişildi.
MEB. (2013b). 4. Sınıf fen ve tekno loji ders kitabı. Ankara: Devlet Kitapları.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook . Second Edition. California: Sage Publications.
National Research Council. (1996). National Science Education Standards . Washington, D.C.: National Academy Press.
Padilla, M. J., Okey, J. R. ve Garrard, K. (1984). The effects of instruction on integrated science process skill achievement. Journal of Research in Science Teaching, 21 (3), 227-287.
Reid, N. ve Shah, I. (2007). The role of laboratory work in university chemistry. Chemistry Education Research and Practice , 8(2), 172- 185.
Shepardson, D. P. (1997). The nature of student thinking in life science laboratories. School Science and Mathematics , 97(1), 37- 44.
Şimşek, C.L. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının fen ve teknoloji ders kitaplarındaki deneyleri bilimsel süreç becerileri acısından analiz edebilme yeterlilikleri . ElementaryEducation Online , 9(2), 433- 445.
Tatar, N. (2006). İlköğretim fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) , G azi Üniversitesi, Ankara.
Tatar, N., Korkmaz, H. ve Ören, F. (2007). Araş tırmaya dayalı fen laboratuvarlarında bilimsel süreç becerilerini geliştirmede etkili araçlar: Vee ve I diyagramları, 6(1), 76-92. 5 Ocak 2014 tarihinde http://ilkogretim-online.org.tr/vol6say1/v6s1m7.pdf adresinden erişildi.
Windschitl, M. (2002). Inquiry projects in science teacher education: what can investigative experiences reveal about teacher thinking and eventual classroom practice. Science Teacher Education , 87, 112- 143.
Wu, H. K. ve Hsieh, C. E. (2006). Developing sixth graders inquiry skills to construct explanations in inquiry- based learning environments. International Journal of Science Education, 28(11), 1289-1313.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız-Feyzioğlu, E. ve Tatar, N. (2012). Fen ve teknoloji ders kitaplarındaki etkinliklerin bilimsel süreç becerilerine ve yapısal özelliklerine göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 37(164), 108- 125.