Okul müdürlerinin hizmetkar liderlik davranışları ölçeğinin geliştirilmesi ve hizmetkar liderlik davranışlarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi

Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlikdavranışlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmek vegeliştirilen bu ölçeğe dayalı olarak öğretmen görüşlerine göreokul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışlarınıdeğerlendirmektir. Bu amaçla, ölçek taslağı öncelikle literatüredayalı olarak oluşturulmuş ve görüşlerini almak amacıylauzmanlara sunulmuştur. Uzmanlardan gelen dönütlere dayalıolarak taslaktan dokuz madde çıkarılmıştır. Oluşturulan 39maddelik taslak ölçek ilköğretim okullarında çalışan toplam 363öğretmene uygulanarak elde edilen veriler analiz edilmiştir.Açımlayıcı faktör analizi (AFA) sonucu beş boyutlu (özgecidavranışlar, empati, adalet, dürüstlük, alçakgönüllülük) 36maddelik bir yapı ortaya çıkmıştır. Geliştirile n ölçeğinuygulanmasından elde edilen 262 öğretmen görüşü ise betimselolarak analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre OkulMüdürlerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları Ölçeği nin geçerlive güvenilir bir ölçme yaptığı belirlenmiştir. Ayrıca öğretmen görüşlerine göre, okul müdürlerinin hizmetkâr liderlikdavranışları öğretmenlerin cinsiyetine, mevcut müdürle çalışmasüresine, okul müdürünün herhangi bir sendikaya üye olmadurumuna ve okul müdürü ile aynı sendikaya üye olupolmamalarına göre anlamlı fark göstermektedir.

Development of the school principals servant leadership behaviors scale and evaluation of servant leadership behaviors according to teachers views

The purpose of this research is to develop a scale describing theservant leadership behaviors for school principals and alsoevaluation of school principals servant leadership behaviorsaccording to teachers views as based on this developed scale. Fort his purpose, a scale outline was firstly formed based on literatureand was presented to experts to take their opinions. According toexperts feedback, nine items were taken from the outline. Theobtained data was analyzed by superimposing the outline scalewith 39-items on 363 teachers who work at primary schools. Aconstruct of five -dimensional (altruist behaviors, empathy, justice,integrity, humility) and 36-items were produced at the end ofExploratory Factor Analysis (EFA). In the second stage, 262t eachers views were obtained from the implementation of thedeveloped scales were analyzed descriptively. According to theobtained results, it was determined thatSchool PrincipalsServant Leadership Behaviors Scale (SPSLBS) was a valid andreliable measurement. Also, there are significant differencesaccording to teachers views on school principals servantleadership behaviors, based on factors such as teacher gender,duration of time working with current principals, schoolprincipals membership in professional associations, and whetheror not the teacher and principal are in the same association.

PDF

___

Argyris, C. (1976). Increasing leadership effectiveness . New York: Wiley.
Avolio, B. J. ve Locke, E. E. (2002). Philosophies of leader motivation: Altruism versus egoism. Leadership Quarterly, 13 (2) , 169-1 91.
Balay, R., Kaya, A. ve Geçdoğan- Yılmaz, R. (2014). Eğitim yöneticilerinin hizmetkâr liderlik yeterlikleri ile farklılıkları yönetme becerileri arasındaki ilişki. Eğitim Bilimleri Araştırmaları, 4(Özel sayı 1), 229-249.
Balcı, A. (2001). Sosyal Bilim lerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Barbuto, J. E. ve Wheeler, D. W. (2006). Scale development and construct clarification of servant leadership. Group & Organization Management, 31 (3), 300-326.
Barbuto, J. E. ve Gifford, G. T. (2010). Examining genderdifferences of servant leadership: an analysis of the agentic and communal properties of the servant leadership questionnaire . Journal of Leadership Education, 9(2), 4-22.
Beck, C. D. (2010). Antecedents of servant leadership: A mixed methods study. Theses, Dissertations, & Student Scholarship: Agricultural Leadership, Education & Communication Department. Paper 12. 13.09. 2014 tarihinde indirildi. http://digitalcommons.unl.edu/aglecdiss/12
Bennis, W. (2002). Become a tomorrow leader (Ed: Larry C. Spears ve Michele Lawrence) . Focus on leadership: Servant -leadership for the twenty- first century içinde (s . 101 -109). Wiley, NY.
Block, P. (1993). Stewardship: Choosing service over self interest. San Francisco, CA: Berrett- Koehler Publishing.
Buchen, I. H. (1998). Servant Leadership: A model for future faculty and future institutions. Journal of Leadership Studies , 5(1), 125-134.
Büyüköztürk, Ş (2002). Sosyal bilimler için veri analiz el kitabı. Pegem A Yayıncılık.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Cassel, J. ve Holt, T. (2008). The Servant Leader - mature and thoughtful board members work for the common good- not for individual gain. American School Board Journal, 195, 34-35.
Cerit, Y. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin hizmetçi liderlik davranışlarını yerine getirme düzeyleri. Ege Eğitim Dergisi, 6(2), 1 -19.
Cevizci, A. (2010). Felsefeye Giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Choi, D. J. (2008). Mediating effect of organizational trust on the relationship between servant leadership and organizational commitment. The Journal of The Korea Contents Association, 8(12), 334-346.
Clercq, D. D., Bouckenooghe, D., Raja, U. ve Matsyborska, G. (2014). Servant leadership and work engagement: The contingency effects of leader -follower social capital. Human Resource Development Quarterly, 25(2), 183-212.
Collins, J. C. (2001). Good to Great: Why Some Companies Make the LeapAnd Others Dont. New York: Harper Collins.
Comfrey, A. L. ve Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis. Hillsdale, Nj: Lawrence Erlbaum Associates.
Covey, S. (2002). Servant -Leadership and Community Leadership in The Twenty-First Century (Ed: Larry C. Spears ve Michele Lawrence ). Focus on Leadership: Servant Leadership for the 21st Century içinde (s. 27-34) . Wiley, New York.
Crippen, C. (2005). Servant leadership as an effective model for educational leadership and management: First to serve, then to lead. Management in Education , 18(5), 11 - 16.
Degraaf, D. G., Tilley, C. ve Neal, L. L. (2001). Servant -Leadership Characteristics In Organizational Life.
Voic es of Servant -Leadership Series, Booklet (6). Indianapolis: Greenleaf Center for Servant - Leadership.
Dennis, R. S. ve Winston, B. (2003). A factor analysis of Page and Wongs servant leadership instrument: from items to factors. Leadership & Organization Development Journal, 24(8), 455-459.
Dennis, R. S. ve Bocarnea, M. (2005). Development of the servant leadership assessment ınstrument. Leadership & O rganization Development Journal, 26(8) 600- 615.
Dierendonck, D. V. ve Nuijten, I. (2010). The servant leadership survey: development and validation of a multidimensional measure. Journal of Business and Psychology, 26(3), 249-267. doi: 10.1007/s10869- 010-9194-1
DuFour, R. (2001) In the right context. Journal of Staff Development , 22 (1), 14-17.
Ehrhart, M. G. (2004). Leadership and procedural justice climate as antecedents of unit -level organizational citizenship behavior. Personnel Psychology, 57(1) 61 - 94.
Farling, M., Stone, A., ve Winston, B. E. (1999). Servant leadership: setting the stage for empirical research. Journal of Leadership Studie s , 6(1/2), 49- 72.
Fraenkel, J. R. ve Wallen, N. E. (1990). How to design and evaluate research in education . McGraw- Hill Publishing.
Gander, J. M . ve Gardiner, H. W. (1993). Çocuk ve ergen gelişimi. (Çev: Ali Dönmez ve Diğerleri). Ankara: İmge Kitabevi.
Greenleaf, R. K. (1977). Servant leadership: A journey into the nature of legitimate power and greatness. New York: Paulist Press.
Gronn, P. (2002). Distributed leadership as a unit of analysis. Leadership Quarterly, 13 (4), 423-451.
Han, R. (2014). Hotel employees' perceptions of supervisors' servant leadership behaviors, and relationships with employees' affective commitment. Unpublished, Graduate Theses and Dissertations. Iowa State University. 23 Aralık 2014 tarihinde http:/ /lib.dr.iastate.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=4960&context=etd adresinden erişildi.
Harter, S. (2002). Authenticity (Ed: C. R. Snyder ve S. J. Lopez ). Handbook of positive psychology içinde (s . 382-394). New York: Oxford University Press.
Joseph, E. E. ve Bruce , E. W. (2005). A correlation of servant leadership, leader trust, and organizational trust. Leadership & Organization Development Journal, 26(1), 6- 22.
Judge, T. A. ve Piccolo, R. F. (2004). Transformational and transactional leaders hip: a metaanalytic test of their relative validity. Journal of Applied Psychology, 89(5), 755- 768.
Kayıkçı, K. (2013). Türkiyede kamu ve eğitim alanında sendikalaşma ve öğretmen ile okul yöneticilerinin sendikalardan beklentileri. Amme İdaresi Dergisi, 46(1), 99- 126.
Kayıkçı, K. ve İnceoğlu, E. (2010). İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarındaki öğretmenlerin sendikaların işleyişine ilişkin algıları. Çağdaş Eğitim Dergisi, 35(372), 22-29.
Kline, P. (2011). An easy guide to factor analysis. London: Routledge Inc.
Konovsky, M. A. ve Pugh, D. S. (1994). Citizenship behavior and social Exchange. Academy of Management Journal, 37(3), 656-669.
Kuzgun, Y. (2006). İlköğretimde rehberlik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Laub, J. A. (1999). Assessing the servant organization: development of the servant organizational leadership assessment (SOLA) Instrument. Dissertation Abstracts International, 60(02), 308a. (UMI No. 9921922)
Luthans, F. (2002). The need for and meaning of positive organization behavior. Journal o f Organizational Behavior , 23 (6), 695- 706.
Meriç, E. ve Erdem, M. (2013). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin algılarına göre okul yönetiminde kayırmacılık. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(3), 467-498.
Niehoff, B. P. ve Moorman, R. H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior. Academy of Management Journal, 36(3), 527- 556.
Organ, D. W. (1990). The motivational basis of organizational citizenship behavior. R esearch in Organizational Behavior, 12, 43- 72.
Page, D. ve Wong, T. P. (2000). A conceptual framework for measuring servant leadership. (Ed: S. Adjibolosoo ), The Human Factor in Shaping The Course of History and Development içinde ( s. 1 -28). Oxford: University Press of America.
Patterson, K. A. (2003). Servant leadership: A theoretical model. Servant Leadership Roundtable . Regent University School of Leadership Studies. Virginia Beach, VA.
Purkey, W. ve Seigel, B. (2002). Becoming an individual leader. Atlanta: Humanics Trade Group.
Russell, R. F. (2001). The role of values in servant leadership. Leadership & O rganization Development Journal, 22 (2), 76-84.
Russell, R. F. ve Stone, A. G. (2002). A Review of servant leadership attributes: Developing a pr actical model. Leadership and O rganization Development Journal, 23 (3), 145- 157.
Salameh, K. M. (2011). Servant leadership practices among school principals in educational directorates in Jordan. International Journal of Business and Social Science , 2 (22), 138- 145.
Sendjaya, S. ve Cooper, B. (2011). Servant leadership behaviour scale: a hierarchical model and test of construct validity. European Journal of Work and Organızational Psychology, 20(3), 416-436.
Sergiovanni, T. J. (2006). Rethinking leadership: A collection of articles . Thousand Oaks, CA: Corwin.
Spears, L. C. (1998). Int roduction: tracing the growing i mpact of servant leadership. (Ed: Larry C.
Spears ve Michele Lawrence), Insights on leadership: service, stewardship, spirit, and servant -leadership içinde ( s. 1 -12). New York: Wiley and Sons.
Spears, L. C. (2002). Tracing the past, present, and future of servant -leadership. (Ed: Larry C. Spears ve Michele Lawrence), Focus on Leadership: Servant -Leadership for the Twenty- First Century içinde ( s. 1 - 19). New York, Ny: John Wiley and Sons, Inc.
Spears, L. C. (2004). Practicing servant leadership. Leader to leader journal, 34, 7-11.
Starrat, R. J. (2001). Democratic leadership theory in late modernity: An oxymoron or ironic possibility? International Journal of Leadership in Education , 4( 4) , 333- 352.
Stone, A. G., Russell, R. F. ve Patterson, K. (2004). Transformational versus servant leadership: A difference in leader focus. Leadership & Organizational Development Journal, 25(3/4), 349.
Sturm, B. A. (2009). Principles of servant - leadership in community health nursing: Management issues and behaviors discovered in ethnographic research. Home Health Care Management & Practice , 21 (2), 82-89.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
Taş, A. (2010). Öğretmenlerin iş değerlerinin örgütsel adalet algılarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 211 - 222.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Tavşancıl, E. ve Keser, H. (2001). İnternete yönelik likert tipi bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergi, 34(1 -2), 45-60.
Taylor, T. A. (2002). Examination of leadership practices of principals ıdentified as servant leaders . Dissertation abstracts international, 63 (05), 1661. (Umi No. 3052221) .
Taylor, T., Martin, B. N., Hutchinson, S. ve Jinks, M. (2007). Examination of leadership practices of principals identified as servant leaders. International Journal of Leadership in Education , 10(4), 401 - 419.
Teyfur, M., Beytekin, O. F. ve Yalçınkaya, M. (2013). İlköğretim okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ile okullardaki örgütsel güven düzeyinin incelenmesi (İzmir il örneği). Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 , 84-106
Tezbaşaran, A. (1997). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği: Ankara.
W alumbwa, F. O., Hartnell, C. A. ve Oke, A. (2010). Servant leadership, procedural justice climate, service climate, employee attitudes, and organizational citizenship behavior: A cross - level investigation. Journal of Applied Psychology, 95(3) , 517-529.
Yasan, T. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin ve öğretmenlerinin sendikalara ilişkin görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi: Malatya il merkezi örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (1), 271 -293.
Y avuz, M. (2010). An analysis of school principals listening skills according to teacher feedback. H. U. Journal of Education, 38, 292-306.
Yıldırım, İ. S. (2007). Türkiyede sendikalaşma sürecinde öğretmen sendikaları ve siyasetle ilişkisi: Adapazarı örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Yıldırım, M. C. (2008). İlköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerinin öğretmenlerin ödüllendirilmesine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 56, 663- 690.
Yılmaz, V. ve Çelik, H. E. (2009). Lisrel ile Yapısal Eşitlik Modellemesi, I. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.