Coğrafya ders kitaplarındaki analojilerin incelenmesi

Bu çalışmada ortaöğretim coğrafya ders kitaplarındaki analojilernicelik ve niteliklerine göre analiz edilmiştir. Doküman analiziyöntemiyle gerçekleştirilen bu çalışmada ortaöğretim düzeyindeMilli Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan 9. 10. 11. ve 12. sınıfcoğrafya ders kitapları incelenmiş, tespit edilen analojiler;ilişkilerine, sunum formatına, durumuna, görevine, zenginlikdüzeyine göre ve kişisel analojiler şeklinde ayrı ayrısınıflandırılmıştır. Araştırmanın güvenirliği için, analojilerinsınıflamaları her iki araştırmacı tarafından bağımsız şekildeyapılmıştır. Ayrı sınıflamaya tabi tutulanlarla ilgili üzerindegörüş birliğine varılması amacıyla tartışılmıştır ve başka bir alanuzmanının daha görüşüne başvurulmuştur. Daha sonra verileranaliz edilerek raporlaştırılmıştır. Araştırma sonucundaanalojilerin nicelik olarak yeterli miktarda olmadığı ve nitelikolarak bazı eksiklerinin bulunduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Analysis of analogies in geography textbooks

In this study, the analogies in the secondary school geography textbookshave been analyzed according to their quantity and quality. In this studyconducted via document analysis method, 9th, 10th, 11th, 12th gradegeography textbooks published by Ministry of Education have beenanalyzed; the analogies have been classified separately in the form ofpersonal analogies and according to their relationship, presentationformat, condition, position, and level of enrichment. In order for thereliability of the study, the classifications of the analogies have been doneby the two researchers separately. To make an agreement on theirclassifications, the researchers discussed on the issue and opinions ofanother expert have been asked. Then, data have been analyzed andreported. The research revealed out that the analogies were notquantitatively enough and were some lack in quality.

___

  • Akbulut, G. (2004). Coğrafya öğretimi ve yaratıcı düşünce . C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 2 8(2) , 215- 223.
  • Alaz, A. (2009). Çoklu zekâ kuramı destekli eğitimin dokuzuncu sınıf co ğrafya derslerinde başarıya etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 1 -22.
  • Alım, M. ve Gül, M. (2013). Beyin fırtınası tekniğinin coğrafi kavramların öğretimi ve kalıcılığı üzerindeki rolü (Erzurum örneği). Doğu Coğrafya Dergisi, 18(30), 357-368.
  • Atav, E., Erdem, E., Yılmaz, A. ve Gücüm, B. (2004). Enzimler konusunun anlamlı öğrenilmesinde analojiler oluşturmanın etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi De rgisi, 27, 21 - 29.
  • Bayazit, İ. (2011). Öğretmen adaylarının matematik öğretiminde analoji kullanımları konusundaki görüş ve yeterlilikleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 , 139-158.
  • Cin, M. (2005). Hayat bilgisi ve sosyal bilgilerde kullanılabilecek strateji, yöntem ve teknikler. A. Tanrıöğen (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (1.Baskı) içinde (s. 119- 164). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
  • Curtis, R. V. (1988). When is a science analogy like a social studies analogy? A comparison of text analogies across two diciplines . Instructional Science, 17, 169- 177.
  • Curtis, R. V. ve Reigeluth, C. M. (1984). The Use of Analogies in Written Text. Instructional Science, 13 , 99- 117.
  • Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş . (5. Baskı). Trabzon.
  • Demir, S., Önen, F. ve Şahin, F. (2011). Fen Bilgisi öğretmen adaylarının bakış açısıyla analojiler . Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 5(2), 86-114. 20 Aralık 2012 tarihinde http://www.nef.balikesir.edu.tr/~dergi/makaleler/yayinda/11/EFMED_FBE187.pdf adresinden erişildi.
  • Demirci Güler, M. P. (2007). Fen öğretiminde kullanılan analojiler, analoji kullanımının öğrenci başarısı, tutumu ve bilginin kalıcılığına etkisinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Demirel, Ö. ve Kıroğlu, K. (2008). Eğitim ve ders kitapları. Özcan D. ve Kasım K. (Ed.), Konu alanı ders kitabı incelemesi içinde (s. 1 - 11). Ankara: Pegem Akademi.
  • Dilber, R. (2006). Fizik öğretiminde analoji kullanımının ve kavramsal değişim metinlerinin kavram yanılgılarının giderilmesine ve öğrenci başa rısına etkisinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Dincer, S. (2011). Exploring the impacts of the analogies on computer hardware . The Turkish Online Journal of Educational Technology, 10(2), 113-121 . 27 Nisan 2012 tarihinde http://tojet.net/articles/v10i2/10212.pdf adresinden erişildi.
  • Doğanay, H. (2011). Anlamı, tanımı konusu ve felsefesi bakımından coğrafya ilmi hakkında bazı düşünceler. Doğu Coğrafya Dergisi, 16( 25), 1 -44.
  • Dönder, A. (2010). İlköğretim VII. sınıf Fen ve Teknoloji dersi öğretmenlerinin analoji geliştirme yeterlilikleri (Elazığ ve Diyarbakır illeri örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • Duit, R. (1991). An evaluation of the use of analogy, smile and metaphor in learning science . Science Education, 75(6), 649- 672.
  • English, L. D. (1998). Reasoning by analogy in solving comparison problems . Mathematical Cognition, 4(2), 125-146.
  • Glynn, S. M. ve Takahashi, T. (1998). Learning from analogy-enhanced science text. Journal Of Research İn Science Teaching, 35(10), 1129-1149.
  • Guerra Ramos, M. T. (2011). Analogies as tools for meaning making in elementary science education: How do they working in classroom settings? Eurasia Jou rnal of Mathematics, Science & Technology Education, 7(1), 29-39.
  • Harrison, A. G. ve Treagust, D. F. (1993). Teaching with analogies: A case study in grade - 10 optics . Journal of Research in Science Teaching, 30(10), 1291 -1307.
  • Iding, M. K. (1997). How analogies foster learning from science texts . Instructional Science, 25, 233-253.
  • İncekara, S., Karakuyu, M. ve Karaburun, A. (2009). Ortaöğretim coğrafya derslerinde yaparak öğrenmeye bir örnek: Coğrafi bilgi sistemlerinin proje temelli öğrenimde kullanılması . Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 305-322. 28 Aralık 2014 tarihinde http://www.esosder.org/index.php?sayfa=dergilist&sayi=30.0 adresinden erişildi.
  • Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi. (10. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Karataş, C. ( 2011). Kavram öğretimi. Adana: Karahan Kitabevi.
  • Kaya, E. (2010). Fen ve teknoloji ders kitaplarında ve öğre tim programındaki benzetmelerin gruplandırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Kaya, S. ve Durmuş, A. (2011). Bilişim teknolojileri öğretimi için geliştirilen örnek analojilerin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 235- 254.
  • Kayhan, E. (2009). Sekizinci sınıf fen bilgisi dersi maddedeki değişim ve enerji ünitesin de analoji yöntemine dayalı öğretimin öğrencilerin akademik baş arılarına ve kalıcılığa etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
  • Kemertaş, İ. (2003). Öğretimde planlama ve değerlendirme. İstanbul: Birsen Yayınevi.
  • Kılıç, A. ve Seven, S. (2008). Konu alanı ders kitabı incelemesi. (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Kılıç, D. (2008). Ders kitabının öğretimdeki yeri. Ö. Demirel ve K. Kıroğlu (Ed.), konu alanı ders kitabı incelemesi içinde (s. 37-53). Ankara: Pegem Akademi.
  • Mayo, J. A. (2001). Using analogies to teach conceptual applications of developmental theor ies. Journal of Constructivist Psychology, 14, 187- 213.
  • Milli Eğitim Bakanlığı (2009). Ortaöğretim coğrafya 12. sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
  • Milli Eğitim Bakanlığı (2010). Ortaöğretim coğrafya 9. sınıf ders kitabı. İstanbul: MEB Yayınları.
  • Milli Eğitim Bakanlığı (2011a). Ortaöğretim coğrafya 10. sınıf ders kitabı. İstanbul: MEB Yayınları.
  • Milli Eğitim Bakanlığı (2011b). Ortaöğretim coğrafya 11. sınıf ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
  • Nakiboğlu, C. (2009). Deneyimli kimya öğretmenlerinin ortaöğretim kimya ders kitaplarını kullanımlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 10(1), 91 -101.
  • Newton, L. D. (2003). The occurence of analogies in elementary school science books . Instructional Science, 31 , 353- 375.
  • Orgill, M. K. ve Bodner, G. (2004). What research tells us about using analogies to teach chemistry. Chemistry Education: Research and Practice, 5(1), 15- 32.
  • Özcan, F. Z. (2013). Analoji tekniğinin öğrencilerin akademik başarılar ına etkisinin incelenmesi ve bu sürece ilişkin öğrenci görüşlerinin belirlenmesi (5.sınıf Matematik dersi örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankar a.
  • Özgürbüz, İ. E. (2013). Coğrafya ders kitaplarındaki analojilerin ve metaforların analizi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon
  • Özşahin, E. (2009). Karikatürlerle coğrafya öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, 20, 101 - 122.
  • Paatz, R., Ryder, J., Schwedes, H. ve Scott, P. (2004). A case study analysing the process of analogy based learning in a teaching unit about simple electric circuits . International Journal of Science Education, 26(9), 1065-1081.
  • Pittman, K. M. (1999). Student -generated analogies: Another way of knowing? Journal of Research in Science Teaching, 36(1), 1 - 22.
  • Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Şahin, F. (2010). Okul öncesinde kavram haritaları analojiler ve deney. R. Zembat (Ed.), Okul öncesinde özel öğretim yöntemleri içinde (s. 285- 314). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Şahin, S. (2010). Coğrafya’da çağdaş öğretim yöntemleri. R. Özey ve S. İncekara (Ed.), Coğrafya eğitiminde kavram ve değişimler içinde (s. 126-161), Ankara: Pegem Akademi.
  • Şaşmaz Ören, F., Ormancı, Ü., Babacan, T., Koparan, S. ve Çiçek, T. (2011). Analoji ve araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımı temelli rehber materyal geliş tirme çalış ması: ‘Madde ve De ğiş im’ öğrenme alanı. Afyon Kocatepe Üniversitesi Kuramsal Eğitimbilim, 4(2), 30-64.
  • Thiele, R. B. ve Treagust, D. F. (1991). Using analogies to aid understanding in secondary chemistry education. 20 Kasım 2012 tarihinde http://www.eric.ed.gov/ERICWebPortal/search adresinden erişildi.
  • Thiele, R. B. ve Treagust, D. F. (1994). The nature and extent of analogies in secondary chemistry textbooks . Instructional Science, 22 , 61 - 74.
  • Tosun, Ö. (2011). Altıncı sınıf Fen ve Teknoloji öğretmenle rinin öğretme - öğrenme sürecinde kullandıkları öğretme yaklaşımları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Turan, İ. (2002). Lise coğrafya derslerinde kavram ve terim öğretimi ile ilgili sorunlar . G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (2), 67- 84
  • Ünlü, M. (2010). Coğrafya öğretiminde ders kitaplarının özellikleri. R. Özey ve S. İncekara (Ed.), Coğrafya eğitiminde kavram ve değişimler içinde (s. 99- 125). Ankara: Pegem Akademi.
Eğitim ve Bilim-Cover
  • ISSN: 1300-1337
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Yayıncı: Türk Eğitim Derneği (TED) İktisadi İşletmesi