Psikanalitik Açıdan Cemal Süreya Şiirlerine Yönelik Bir İnceleme

Sarsıcı, diri ve yoğun imgelerle İkinci Yeni hareketinin en başarılı şairlerinden biri olan Cemal Süreya harekete farklı bir kimlik kazandırarak yeni bir şiir dili ve imge düzeni yaratmayı başarmıştır. İlk bakışta sadece erotizmi ve cinselliği çağrıştıran, humour ve ironinin eşlik ettiği şiirlerinin alt zemininde aslında derin bir toplumsal eleştiri ve duygu yüklü anlamlar vardır. Cemal Süreya ve İkinci Yeni’nin diğer şairleri, psikodinamik açıdan değerlendirilmeye uygun şairlerdir. Yapıtlarında bilinçdışını ve psikanalitik unsurları bilinçli olarak kullanmışlar, bilinçdışının sunduğu malzemeyi çağrışım gücü yüksek, kapalı atfedilebilecek bir söylemle estetize etmeye çalışmışlardır. Bu çalışmada psikodinamik açıdan irdelenen Cemal Süreya’nın şiirleri ele alınmış, satır aralarına gizlenen otobiyografik izler, bilinç dışına atılmış istek ve dürtüler, psişik çözülmeler psikanalitik bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Zira psikanalizde yapıt, tek başına bağımsız bir nesne değil sanatçının iç dünyasının, kişiliğinin bir nevi aynasıdır. Bu nedenle şiirler hem klasik Freudyen bakış açısıyla hem de çağdaş psikanalitik yaklaşımlar dikkate alınarak ele alınmış, şairin yaşamı ile şiirleri arasında bağlantı kurularak buz dağının altındaki kısım açığa çıkarılmaya çalışılmıştır. Böylelikle yapıtın oluşum sürecinde şairin duygularını anlayarak şiirlerde ruhsal yapının izlerini sürmek, sanatsal yaratıyı besleyen kaynaklara ulaşmak kolaylaşmıştır. 
Anahtar Kelimeler:

Cemal Süreya, psikanaliz, anne, imge

___

  • Dr. Selim Somuncu