GADAMER’İN FELSEFİ HERMENEUTİĞİNDE ANLAM SORUNU

İnsan, tabiatı gereği her daim anlam arayışı ve anlam verme uğraşı içerisindedir. Bundan dolayı insanın anlamlandırma ihtiyacı ve anlam verme yetisi, öteden beri birçok düşünürün dikkatini celbetmiştir. Felsefe, psikoloji, sanat felsefesi ve sosyoloji başta olmak üzere muhtelif alanlarda bireyin anlamlandırma yetisi ve anlam sorunu hakkında farklı görüşler dile getirilmiştir. Geçmişi Antik Yunan’a kadar uzanan hermeneutiğin de temel uğraşlarından biri anlam sorunudur. XX. yüzyılın önemli düşünürleri arasında yer alan ve geliştirdiği felsefi hermeneutik ile modern edebiyat kuramlarına ve eleştiri yaklaşımlarına yön veren kişilerden biri olan Hans-Georg Gadamer’in üzerinde durduğu konuların başında anlam sorunu gelir. Alman düşünür, anlam sorununu çok boyutlu ele almasına rağmen anlamın doğrudan dil ile ilişkili olduğunu ileri sürer. Bu yüzden anlam sorununu anlaşılır kılabilme adına öncelikle dilin işleyiş mantığının bilinmesi gerektiğini iddia eder. Felsefi hermeneutikte anlam sorununun diğer hermeneutiklere göre daha fazla öne çıkmasının nedeni, Gadamer’in anlamlandırmayı yorumlama edimiyle eş değer görmesidir. Bu çalışmanın amacı, XX. yüzyılda edebiyat eleştirisine ciddi manada tesiri olan Gadamer’in anlam sorununa yaklaşımını incelemektir.

Anahtar Kelimeler:

Hermeneutik, Gadamer, Felsefi Hermeneutik, Anlam, Edebiyat Eleştirisi

MEANING PROBLEM IN GADAMER’s PHILOSOPHICAL HERMENEUTICS

Man quintessentially searches meaning and tries to understand every time. Man’s ability to make sense has been attracted attention by many philosophers since before now. It is uttered many opinions relevant to man’s ability to make sense by pihilosophers. Also, meaning is main area of interest’s hermeneutics, its history dates Ancient Greek. Hans-Georg Gadamer, who is one of the most important philosopher in twentieth century, and he dominates to modern literary theories and approaches to literary criticism by his devoloped philosophical hermeneutics, dwells on meaning problem. German thinker asserts that meaning is directly related to language, although he handles meaning problem in different forms. Therefore, he claims that it is primarily known logic of language to understanding meaning problem. Because of he looks at meaning as interpretation, meaning problem becomes prominent in his philosophical hermeneutics. Aim of this paper is to investigate Gadamer’s approach meaning problem which it affects to literary criticism in twentieth century.

Keywords:

Hermeneutics, Gadamer, Philosphical Hermeneutics, Meaning, Literary,

PDF

___

Altuğ, Taylan (2008). Dile Gelen Felsefe. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Bilen, Osman (2016). Çağdaş Yorumbilim Kuramları Felsefi ve Eleştirel Hermeneutik. İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
Bozkurt, Nejat (2013). Sanat ve Estetik Kuramları. Ankara: Sentez Yayıncılık.
Cevizci, Ahmet (1999). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
Çüçen, A. Kadir (2003). Heidegger’de Varlık ve Zaman. Bursa: Asa Kitabevi.
de Man, Paul (2008). Okuma Alegorileri Rousseau, Nietzsche, Rilke ve Proust’ta Figürel Dil. (çev. Mustafa Zeki Çıraklı). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
Denkel, Arda (1984). Anlamın Kökenleri. İstanbul: Metis Yayınevi.
Friedrich Schleiermacher (1998). Hermeneutics and Criticism And Other Writings. (tans. Andrew Bowie). Londra: Cambridge University Press.
Gadamer, Hans-Georg (2002). “Hermeneutik Refleksiyonun Kapsamı ve Fonksiyonu”. Retorik Hermeneutik ve Sosyal Bilimler İnsani Bilimlerde Retoriğe Dönüş içinde (der. ve çev. Hüsamettin Arslan). İstanbul: Paradigma Yayınları, s. 1-22.
Gadamer, Hans-Georg (2008). Hakikat ve Yöntem Birinci Cilt. (çev. Hüsamettin Arslan-İsmail Yavuzcan). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
Gadamer, Hans-Georg (2009). Hakikat ve Yöntem İkinci Cilt. (çev. Hüsamettin Arslan-İsmail Yavuzcan). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
Georg Wilhelm F. Hegel (1994). Estetik Güzel Sanatlar Üzerine Dersler Birinci Cilt (çev. Taylan Altuğ-Hakkı Hünler), İstanbul: Payel Yayınevi.
Habermas, Jürgen (2013). Dilthey’ın Anlama Kuramı: Ben-Özdeşliği ve Dilsel İletişim. (der. ve çev. Doğan Özlem). Metinlerle Hermeneutik Dersleri II. İstanbul: Notos Kitap, s. 9-36.
Heidegger, Martin (2011a). Varlık ve Zaman. (çev. Kaan H. Ökten). İstanbul: Agora Kitaplığı.
Heidegger, Martin (2011b). Sanat Eserinin Kökeni. (çev. Fatih Tepebaşılı). İstanbul: De Ki Basım Yayım.
Hirsch, Eric Donald (2003). “Gadamer’in Yorum Teorisi”. (çev. Ramazan Ertürk). İslami Araştırmalar Dergisi, Cilt 16, S. 13, s. 405-415.
John Locke (2000). İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme. (çev. Meral Delikara Topçu). İstanbul: Öteki Yayınevi.
İmer, Kâmile-Kocaman, Ahmet- Özsoy-A. Sumru (2011). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
İmmanuel Kant (2011). Yargı Yetisinin Eleştirisi. (çev. Aziz Yardamlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
Özlem, Doğan (2010a). “Tin Bilimlerine Giriş”in Yüzüncü Yılı ve Dilthey. Metinlerle Hermeneutik Dersleri I içinde. İstanbul: Notos Kitap, s. 54-113.
Palmer, Richard (2008). Hermenötik. (çev. İbrahim Görener). İstanbul: Ağaç Yayınları.
Saussure, Ferdinand de (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (çev. Berke Vardar). İstanbul: Multilingual.
Selden, Raman- Widdowson, Peter- Brooker, Peter (2005). A Reader’s Guide to Contemporary Literary Theory. London: Pearson Longman.
Tatar, Burhanettin (2018). Üç Derste Hermeneutik. İstanbul: Vadi Yayınları.
TDK (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
Thomas Hobbes (2012). Leviathan. (çev. Semih Lim).İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Timuçin, Afşar (2011). Estetikte Anlam ve Yorum. İstanbul: Bulut Yayınları.
Toprak, Metin (2003). Hermeneutik (Yorum Bilgisi) ve Edebiyat. İstanbul: Bulut Yayınları.
Wilhelm Dilthey (2012). Hermeneutik ve Tin Bilimleri. (çev. Doğan Özlem). İstanbul: Notos Kitap.
Wittgenstein, J.J. Ludwig (2013). Tractatus-Logico Philosophicus. (çev. Oruç Aruoba). İstanbul: Metis Yayınları.