EDEBİYAT VE EKOELEŞTİRİ: LATİFE TEKİN’İN “MANVES CİTY” VE “SÜRÜKLENME” ADLI ROMANLARI

XX. yüzyılın son dönemlerinde, özellikle de 1990’lı yıllarda edebiyat ve çevre ilişkisi bir disiplin olarak aynı çerçevede ele alınmaya başlanmıştır. Ekoeleştirinin ortaya çıkmasında etkili olan en önemli unsur, doğanın sanayileşme ile birlikte giderek bozulması ve yaşamı tehdit eden gelişmelerin edebiyat eserlerine yansımasıdır. Yaşamı kötü etkileyen faktörlerin her geçen yıl artması ekoeleştiri ya da çevreci eleştiri kuramının çerçevesini genişletmektedir. Dairesi giderek genişleyen ekoeleştiri, bu sorunlara çözüm önerileri getirmesi bakımından oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı disiplinlerarası bir yöntem olarak edebiyat ve çevre ilişkisini öne çıkaran ekeoleştiri kuramını özetlemek ve bu eleştirinin uygulanabilirliğini açıklamaktır. Çalışmanın ilk bölümünde, ekoeleştirinin ortaya çıkışı ve kapsama alanına değinilecektir. Çalışmanın ikinci bölümünde, bu eleştirinin Türk edebiyatındaki önemi üzerinde durulacaktır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise, hemen her eserinde güncel çevre sorunlarına değinerek edebiyat ve çevre ilişkisine dikkat çeken çağdaş romancılardan Latife Tekin’in Manves City ve Sürüklenme başlıklı romanları ekoeleştirel bir bakışla okunacaktır. Çalışmanın sonuç bölümünde ise, ekoeleştiri kuramının sorduğu sorulara Latife Tekin’in verdiği yanıtlar doğrultusunda çevre ve edebiyat ilişkisinin önemi vurgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Ekoeleştiri, Çevre ve Edebiyat, Manves City, Sürüklenme, Latife Tekin

LITERATURE AND ECOCRITISM: LATİFE TEKİN’S NOVELS NAMED “MANVES CİTY” AND “SÜRÜKLENME”

ABSTRACTIn the last period of XX. century especially in the 1990’s relationship between literature and environment started to be aproached in the same frame as a discipline. The most important factor in the emergence of ecocritism is the deterioration of nature along with industrialization and the reflections of life threatening developments in the literary works. Every year increase in the factors that thereatens life exlends the framework of ecocritism or environmentalist critism theory. The ever-expanding ecocritism is very important in terms of bringing a solution to these problems. The aim of this study is to explain the ecocritism which highlights the relationship between literature and envirament as an interdisciplinary method and to argue the applicability of this critism. In the first part of the study, the emergence and the coverage field of ecocritism will be mentioned.In the second part the importance of this critism in Turkish literature will be dwelled on. In the third part of the study the novels of Latife Tekin ‘’ Manves City’’ and ‘’Sürüklenme’’ will be read by the possibilities of this theory. Latife Tekin as a contemporary novelist, touched upon current environmental problems in almost every work of hers and pointed out the relationship between literature and environment. In the conclusion part Latife Tekin’s answers to the ecocritism’s questions and the importance between literature and environment will be emphasized.

Keywords:

Ecocritism, environmental and literature, Manves City, Sürüklenme, Latife Tekin,

PDF

___

Ayaz, Hüseyin. (2014). “Çevreci Eleştiri Üzerine Genel Bir Değerlendirme”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Dergisi. S.3/1. s. 278-292.
Balık, Macit. (2013). “Çevreci Eleştiri Işığında Latife Tekin’in Romanları”. Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi. S.1. s. 1-16.
Çüçen, Abdülkadir. (2011). “Derin Ekoloji”. http://blog.aku.edu.tr./ometin/files/2011/12/derinekoloji.pdf [Erişim Tarihi: 04.04.2019]
Ergin, Melis ve Dolcerocca, Özen Nergis. (2016). “Edebiyata Ekoeleştirel Yaklaşımlar: Ekoşiir ve Elif Sofya”. SEFAD. 297-314.
Huyugüzel, Ömer Faruk. (2018). Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Dergah Yayınları.
İdem, Şadi. (2002). “Toplumsal Ekoloji Nedir? Ne Değildir?” Toplumsal Ekoloji. 1. 7-20.
Karahan, Burcu. (2002). “Yeşillenen Edebiyat Eleştirisi”. Varlık. 1138: 28-34.
Oppermann, Serpil. “Ekoeleştiri”. https://www.pen.org.tr/files/GreenPEN%20Ekoele%C5%9Ftiri%20Prof.%20Dr.%20Serpil%20Opperman.pdf [Erişim Tarihi: 04.04.2019]
Özdağ, Ufuk. (2017). Çevreci Eleştiriye Giriş. Ankara: Ürün Yayınları.
Özdağ, Ufuk ve Gökalp Alparslan, Gonca. (2010). “Türkiyat Araştırmalarında Yeni Bir Alan: Çevreci Eleştiri”. 3. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu Bildiriler Kitabı. C.II. 641-651.
Tekin, Latife. (2018). Manves City. İstanbul: Can Yayınları.
Tekin, Latife. (2018). Sürüklenme. İstanbul: Can Yayınları.
Yavuz, Yasin. (2017). “Latife Tekin ile Cengiz Aytmatov’un Romanlarında Geleneğin Kurgusal İşlevi ve Metinlerarasılık Bağlamında Bir Çalışma”. Söylem Filoloji Dergisi. 2/3. s. 102-114.