TEHLİKE KARŞINDA PEYGAMBERLERE YARDIM EDEN ŞAHISLARIN SÖZ VE TUTUMLARININ TAHLİLİ

Kur'ân kıssalarında peygamberlerin çağrısına insanların çoğunlukla olumsuz tepki gösterdikleri bildirilmektedir. Toplumun ileri gelenleri de çoğunlukla peygamberlere karşı olan tarafta yer almışlardır. Karşı tarafta olanlar güç kullanarak zulme başladıklarında Allah Teâlâ peygamberlere yardım etmiş, bu yardımlar bazen mucizeler bazen de insanlar aracılığıyla gerçekleşmiştir. Yûsuf ve Mûsâ peygamberin hayatında bu bağlamda birbirine benzeyen üç hadise bulunmaktadır. Yasin sûresindeki üç elçiye yardım eden müminin kıssası da benzer içeriktedir. Olaylar tahlil edildiğinde, peygamberlere yardım eden kişilerin sözlerinde ve hareket tarzlarında bazı benzerlikler dikkat çeker. Bu kişiler peygamberleri, onlara zarar vermek isteyenlere karşı savunmuşlar, mantıklı sözlerle zalimleri ikna etmeye çalışmışlardır. Sonuç çoğunlukla peygamberlerin zaferi ve inkârcıların hezimeti, bazen de peygamberlerin şehadeti ile neticelenmiştir

THE ATTITUDES OF PERSONS WHO SUPPORT PROPHETS AGAINST DEADLY HAZARD

The Qur'anic stories report that people mostly reacted negatively to the calls of the prophets. The community leaders were also mostly on the opposite side of the prophets. When the opponents have started persecuting believers, Allah has helped the prophets. These aids have been realized sometimes through miracles and sometimes through people. In this sense, there are three events in the lives of the Prophets Joseph and Moses that resemble each other. The parable of the believer who backed the three prophets in Surah Yasin, also, contains similar points. When the events are analysed, some similarities are noted in the words and attitudes of those who helped the prophets. These people have defended the prophets against those who wanted to harm them and tried to persuade the persecutors with reasonable statements. The result was mostly victory on the side of the prophets and trashing on the side of the infidels. Sadly, sometimes the prophets were also martyred

PDF

___

KASAPOĞLU, Abdurrahman, “İletişimde Ben-Dili -“Ashâbu’l-Karye” Kıssasından Bir Kesit”, Hikmet Yurdu, 2008, cilt: I, sayı: 2, s. 57-70.
GÜNDÜZ, Ahmet, Yûsuf Suresi Bağlamında Üç Gömlekli Hayat Sürecinden Bazı Ayrıntılar, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2016, cilt: XXI, sayı: 35, s. 93-110.
ŞENAT, Asiye Fatma, “Üçüncü Halin İmkânsızlığı İlkesinin Kur’ân Yorumunu Daraltıcı Etkileri Üzerine”, Dini ve Felsefi Metinler: Yirmibirinci Yüzyılda Yeniden Okuma, Anlama ve Algılama, 2012, cilt: I, s. 119-130.
BAYRAKLI, Bayraktar, Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân Tefsiri, Bayraklı Yayınları, İstanbul, 2013.
BEGÂVÎ, Muhyissünne Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mes’ud, (ö. 516/1122) Tefsirü'l-Begâvî = Mealimü’t-Tenzîl, fi Tefsiri’l-Kur’ân, Tahk.: Abdurrezzak elMehdî, Darü İhyai’t-Türâsi’l-’Arabî, 1. Basım, Beyrut, 1999.
BUHÂRÎ, Ebû Abdullâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm Cu’fî, (ö. 256/870) Camiü’s-sahih, Tahk.: Muhammed Züheyl b. Nasır, Darü Tavki’n-Necat, 1. Basım, yy. , 2001.
EBÛ HAYYÂN Muhammed b. Yûsuf b. Alî b. Yûsuf b. Hayyân Endelüsî (ö. 745/1344) Tefsirü'l-bahri'l-muhit, Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, Beyrut, 1993.
EBUSSUUD EFENDİ, Muhammed b. Muhammed b. Muhyiddin el-İmad, İrşadü'l-akli's-selim ila mezaya'l-Kur’âni’l-Kerim, Tahk.: Abdulkadir Ahmed Ata, Mektebetü Riyadi’l-Hadis, ts.
ELMALILI, Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, Eser Neşriyat, İstanbul, 1979.
MUTLU, Erol, “Ben mesajı” İletişim Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, 4. Basım, Ankara, 2004.
İBN EBÛ HÂTİM, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdris, (ö. 327/938) Tefsirü’l-Kur’âni’l-‘Azim, Tahk.: Es’ad Muhammed et-Tayyib, Mektebetü Nizâr Mustafa el-Bâz, 3. Basım, Mekke, 1999.
İBN KESÎR, Ebü'l-Fida İmadüddin İsmâil b. Ömer (ö. 774/1373), Tefsirü'lKur’âni'l-‘Azim, Tahk.: Mustafa es-Seyyid Muhammed ve diğerleri, Müessesetü Kurtuba, 1. Basım, Kahire, 2000.
İBN KESÎR, Ebü'l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer, (ö. 774/1373) el-Bidâye ve'nnihâye, Tahk.: Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türki, Hicr, 1. Basım, Cize, 1997.
İBNÜ'L-CEVZÎ, Ebü’l-Ferec Cemâlüddîn Abdurrahmân b. Alî b. Muhammed Bağdâdî, (ö. 597/1201) Zadü'l-mesir fî ilmi't-tefsir, el- Mektebü’l-İslami, 3. Basım, Beyrut, 1984.
İBNÜ'L-ESİR, Ebü'l-Hasan İzzeddin Ali b. Muhammed b. Abdülkerim (ö. 630/1233) el-Kâmil fi't-tarih, Tahk.: Ebi’l-Fida Abdullah el-Kadi, Dârü’lKütübi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 1987.
KASIMÎ, Cemaleddin Muhammed b. Muhammed Saîd Cemaleddin (ö. 1332/1914), Tefsirü'l-Kâsımî (Mehasinü’t-te’vil), Darü İhyai’l-Kütübi’l‘Arabiyye, 1. Basım, yy. , 1957.
KURTUBÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî (ö. 671/1273) el-Câmi li ahkâmi’l-Kur’ân, Tahk.: Abdullah b. Abdi’l-muhsin, Müessesetü’r-Risale, Beyrut, 2006.
MÂTÜRÎDÎ, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd Mâtürîdî (ö. 333/944), Tefsirü’l-Kur’âni’l-‘Azim (Te’vilatu ehli’s-sünne) Tahk.: Mecdi Basellum, Darü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1. Basım, Beyrut, 2005.
MÂVERDÎ, Ebü'l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib (ö. 450/1058), Tefsirü'lMaverdi (en-Nüket ve'l-‘uyun), Tahk.: es-Seyyid İbn Abdi’l Maksud, Dârü'lKütübi'l-İlmiyye, Beyrut, ts.
MENNAU’L-KATTAN, Mebâhis fi Ulumi’l-Kur’ân, Mektebetü Vehbe, Kaire, ts, MERAĞÎ, Ahmed b. Mustafa (ö. 1371/ 1951), Tefsîru’l-Merağî, Şirketü Matbaati ve Mektebeti Mustafa el-Babî el-Halebî, 1. Basım, yy., 1946.
MEVDUDÎ, Abu’l-Al’a, Tefhimü’l-Kur’ân, İnsan Yayınları, 2. Basım, İstanbul, 1996.
DEMİRCİ, Muhsin, “Tefennün” Tefsir Terimleri Sözlüğü, İFAV Yayınları, 2. Basım, İstanbul, 2011.
MUKATİL, Ebü’l Hasan Mukatil b. Süleyman (ö. 150/767), Tefsirü Mukatil b. Süleyman, Tahk.: Abdullah Mahmud Şahhate, I. Basım, Darü İhyai’t-Türas, Beyrut, 2003.
MUSTANSİR Mir, Kur’ân’da Yûsuf Kıssası: Taslak, Temalar ve Karakterler, çeviren: Ali Akay, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2005, cilt: VII, sayı: 2, s. 183-200.
MÜCÂHİD, Ebü’l-Haccâc Mücâhid b. Cebr Mekkî Mahzûmî , (ö. 103/721), Tefsirü Mücâhid, Tahk.: Muhammed Abdusselam Ebu’n-Nil, Darü’l-Fikril-İslâmî, 1. Basım, Mısır, 1989.
HARMAN, Ömer Faruk, “Âsiye” Maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1991.
HARMAN, Ömer Faruk “Firavun” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1996.
RÂGIB İsfahânî Ebü'l-Kâsım Hüseyin b. Muhammed b. Mufaddal, (ö. 502/1108), Mu'cemu Müfredati Elfazi'l-Kur'ân, Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, Beyrut, 1997.
RÂZÎ, Ebu Abdullah Fahreddin Muhammed b. Ömer Fahreddin (ö. 606/1209), etTefsirü’l- kebir(Mefâtîhü'l-gayb), 1. Basım, Darü’l-Fikr, Beyrut, 1981.
SA’LEBÎ, Ebû İshak Ahmed b. Muhammed b. İbrâhim Nisaburi, (ö. 427/103 ) elKeşf ve’l-beyân fî tefsiri’l-Kur’ân = Tefsirü’s-Sa’lebi, Tahk.: Ebû Abdullah Seyyid b. Kesrevi b. Hasan, Darü İhyai’t-Türasi’l-‘Arabî, 1. Basım, Lübnan, 2002.
SUYUTÎ, Ebü'l-Fazl Celaleddin Abdurrahman b. Ebî Bekr (ö. 911/1505), edDürrü'l-mensur fi't-tefsiri'l-me'sur, Tahk.: Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî, Merkezü Hicr li’l-Buhusi ve’d-Dirasati’l’-Arabiyye ve’l-İslamiyye, 1. Basım, Kahire, 2003.
ATEŞ, Süleyman, “Habîb en-Neccâr”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1996.
TABERÎ, Ebû Cafer İbn Cerir Muhammed b. Cerir b. Yezid (ö. 310/923), Câmiü'l-beyân fî te’vili’l-Kur'ân, Tahk.: Abdullah b. Abdi’l-muhsin et-Türkî, Hicr, 1. Basım, Kahire, 2001.
VAHİDÎ, Ebü'l-Hasan Ali b. Ahmed b. Muhammed en-Nisaburi, (ö. 468/1075) elVasit fî tefsiri'l-Kur'âni'l-Mecid, Tahk.: Adil Ahmed Abdülmevcud ve diğerleri, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1. Basım, Beyrut, 1994.
ZECCÂC, Ebû İshak İbrâhim b. es-Seri b. Sehl, (ö. 311/923) Meâni'l-Kur’ân ve i'râbuhu, Tahk.: Abdülcelil Abduh Şelebi, Âlemü'l-Kütüb, 1. Basım, Beyrut, 1988.
ZEMAHŞERÎ, Ebü'l-Kasım Carullah Mahmûd b. Ömer b. Muhammed, (ö. 538/1144), el-Keşşaf an hakaikı gavamizi’t-tenzil ve uyuni'l-ekavil fî vücuhi'tte’vil, (Keşşâf), Darü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1. Basım, Lübnan, 1995.
ZUHAYLÎ, Vehbe b. Mustafa, et-Tefsirü’l-münir, Darü’l-Fikri’l-Muasır, 2. Basım, Dımaşk, 1997.