EREBÊ ŞEMO VE HECIYÊ CINDÎ’NIN ROMANLARINDA TOPLUMCU GERÇEKÇİLİĞIN İKİ KUTUPLULUĞU

Toplumcu gerçekçilik Sovyet edebiyatının resmi edebiyat politikasının adı olup 1930'lu yıllardan Sovyetler Birliğinin dağılmasına kadar bu ülkede homojen bir edebiyatın oluşmasına sebep olmuştur. Genel olarak Yezidi Kürt toplumuna dayanan Sovyet Kürt edebiyatı da bu süre zarfında bu yöntemin etkisi altında üretilmiştir. Bu makalede Erebê Şemo'nun üç romanı ve Heciyê Cindî'nin Hewarî romanı bu çerçevede incelenmiştir. Erebê Şemo ve Heciyê Cindî Sovyet Kürt edebiyatının iki öncü yazarı olarak toplumcu gerçekçiliğin iki-kutupluluk yöntemine dayanarak romanlarını feodalizm ve sosyalizm karşılaştırması çerşevesinde kurgulamış ve sosyalist inşa programının uygulamasına destek vermişlerdir. Bu amaçla romanlarında feodal baskı ile kurtarıcı Bolşevik Devrimi, feodalizmin kötü adetleri ile özgürlükçü sosyalizm, feodal dönemin cehaleti ile Sovyet aydınlaması, feodalizmin geri kalmışlığı ile sosyalist ekonominin ilericiliği konularını karşılaştırıp Sovyet Kürt edebiyatında tek sesli ve tek renkli bir edebi geleneğin kurucuları olmuşlardır

BIPOLARITY OF SOCIAL REALISM IN EREB SHEMO AND HECIYÊ CINDÎ’S NOVELS

Social realism is the name of official literature policy of Soviet Literature that started in 1930s and founded a homogenous literature until the dissolition of Soviet Union. Soviet Kurdish Literature which was mainly dependent to Yezidi Kurdish community, was produced under effects of that policy during that time. In this article we examine three novels by Ereb Shemo and a novel by Heciyê Cindî titled Hewarî from that perspective. Both Ereb Shemo and Heciyê Cindi, as two avantgarde autors of Soviet Kurdish literature relied on bipolar method of Social Realism and fictioned their novels in the framework of comparison of feudalism and socialism and in doing so supported the implementation of socialist founding programme. They became founders of a monophonic and monochromic literacy tradition in Soviet Kurdish Literature comparing subjects like feudal oppression and rescuer Bolshevist Revolution, bad habits of feudalism and liberator socialism, ignorance of feudalism and Soviet enlightenment, backwardness of feudalism and progressivism of Soviet economy

PDF

___

BOYÎK, Eskerê (2004). Nûra Elegezê. Oldenburg: Weşangeha Dengê Êzîdiyan.
CINDÎ, Heciyê (2008 ). Hewarî. Diyarbakır: Lîs.
FREVILLE, Jean (1999). Plehanov ve Toplum, Sanat, Estetik, Eleştiri. (A. Bezirci, Wer.). Toplum, Sanat, Eleştiri. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
GORKİ, M. (2009). M. Gorki’nin 17 Ağustos 1934 Tarihindeki Sovyet Yazarlar Birliği Birinci Kongresinde Sunduğu Bildiri. M. Öcal-S. Gürçayır-S. Çalış (Amadekar), Y. Özer (Wer.), Halk Bilimde Kuramlar ve Yaklaşımlar (3). Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
İDİL, A. Mümtaz (1983). Sovyet Romanı. Ankara: Yarın Yayınları.
JDANOV, A. A. (1996). Edebiyat Müzik ve Felsefe Üzerine (Çapa Duyem) (F. Berktay, Wer.). İstanbul: Kaynak Yayınları.
KURTULUŞ, Akif (1996). Politika ve Sanat, Ekim Devrimi (1917-1932) (Çapa Yekem). İstanbul: Avesta Yayınları.
LUNAÇARSKİ, Anatoli (2000). Devrim ve Sanat (S. Kaya, Wer.). Ankara: İnter Yayınları.
MARX-ENGELS-LENİN (2006). Sanat ve Edebiyat (Çapa Duyem) (A. Çalışlar). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
PLEHANOV, Georgi V. (1999). Toplum, Sanat, Eleştiri (Çapa Yekem) (A. Bezirci, Wer.). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
PLÎXANOF (2005). Huner û Jiyanî Komelayetî (Çapî Yekem) (H. K. Arif, Wer.). Hewlêr: Dezgay Çap û Billawkirdnewey Mukriyan.
OKTAY, Ahmet (2008). Toplumcu Gerçekçiliğin Kaynakları (Çapa Çarem). İstanbul: İthaki Yayınları.
ŞAN, Mustafa Kemal (2012). Edebiyat Sosyolojisinin Tarihinden Basamaklar. (Çapa Sêyem) K. Alver (Ed.), Edebiyat Sosyolojisi. Ankara: Editör: Köksal Alver, Hece Yayınları.
ŞEMO, Erebê (2015). Jîyana Bextewar. Diyarbakır: Lîs.
ŞEMO, Erebê (2007). Hopo. Diyarbakır: Lîs.
ŞEMO, Erebê (2009). Şivanê Kurmanca. M. Aydogan (Amadekar). Diyarbakır: Lîs.