Ümmü Seleme’nin tefsir rivayetlerinin değerlendirilmesi

Ümmü Seleme, tefsir ilmi ve tefsir tarihi için önemli bir isimdir. Naklettiği hadis sayısı üç yüz yetmiş sekizdir ve bu rivayetlerin tefsir ilmi için anlamı ve tefsir kaynaklarında nasıl yer aldığı konusu daha önce incelenmemiştir. Bu yüzden bu makalede, onun tefsir ilmi ve tefsir tarihi için anlamı üzerinde durulmakta ve rivayetlerinin değeri bu ilimler için niteliksel bir yaklaşımla ele alınmaktadır. Ayrıca onun tefsir yaklaşımının farklı yönleri ortaya konulmakta ve sorduğu sorular aracılığı ile daha çok hangi konuları merak ettiği tespit edilmeye çalışılmaktadır. O, Kur’an ilimlerine yönelik açıklamalar yapmış, kelimeleri izah ederek ayetlerin tefsirine katkı sağlamış ve bu yönde Resulullah’tan bilgiler nakletmiştir.

The Evaluation of Umm Salamah’s commentarial narrations

Umm Salamah is an important name for the exegesis and the history of exegesis. The number of hadiths that she narrated three hundred and seventy-eight and the meaning of these narrations for the commentary, and interpratation, how the subject sources has not been investigated yet. Therefor is discussed in this article that the significance of Umm Salamah for the commentary and the history of commentary and the value of her narrations for these sciences by qualificial approach. In addition, different aspects of her exegesis’approach are provded and tried to define which issues she has wondered by questions. She has explaned abaut Qoran sciences, contrubuited the exegesis of verses by words-explicating. İn this way has she narrated datum from The Prophet.

PDF

___

Ahmed b. Hanbel (v. 241/855), el-Müsned, Çağrı Yayınları, I-VI, İstanbul, 1992.

Ateş, Süleyman, Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meali, İstanbul, trs.

______, İşari Tefsir Okulu, A.Ü.İ.F. Yayınları, Ankara, 1974.

______, Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri, I-XII, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, 1988.

______, Kur’an’da Nesh Meselesi, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, 1996.

el-A’zami, Muhammed Mustafa, Vahyedilişinden Derlenişine Kur’an Tarihi, (trc. Ömer Türker, Fatih Serenli), İz Yayıncılık, İstanbul, 2006.

Başar, Serpil, Kur’an’ın İlk Kadın Yorumcuları, İz Yayıncılık, İstanbul, 2010.

el-Belâzurî, Ahmed b. Yahya b. Cabir (v. 279/892), Ensâbu’l-Eşrâf, I-II, Kahire, 1932.

______, Fütûhu’l-Buldân, Dâru’l-Meârif, Mısır, 1959.

Bilmen, Ömer Nasuhi (v. 1391/1971), Büyük Tefsir Tarihi, I-II, Ankara, 1960.

Bolelli, Nusrettin, Kadınların Hadis İlmindeki Yeri, M.Ü.İ.F.V. Yayınları, İstanbul, 1998.

el-Buhârî, Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim (v. 256/870), el- Câmiu’s-Sahîh, I-VIII, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.

Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usulü, T.D.V. Yayınları, Ankara, 1989.

______, Tefsir Tarihi, I-II, Fecr Yayınevi, Ankara, 1996.

Dağdeviren, Alican, Kur’an’da Sorular ve Cevaplar, Işık Akademi Yayınları, İstanbul, 2010.

Ebu Davud, Süleyman b. el-Eş’as b. İshâk (v. 275/889), es-Sünen, I-V, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.

İbn Abdilber, Ebu Ömer Yusuf b. Abdillah b. en-Nemerî (v. 463/1071), el-Istıâb fi Ma’rifeti’l-Ashâb, I-IV, Mısır, trs.

İbnü’l-Cevzî, Kadınlar Kitabı, (çev. Yusuf Ziyaoğlu), Şule Yayınları, İstanbul, 2000.

______, Sıfatu’s-Safve, Kahire, 1970.

İbn Ebi Davud, Ebu Bekir Abdillah es-Sicistanî (v. 316/929), Kitâbu’l-Mesâhif, I- II, Dâru’l-Beşâiri’l-İslamiyye, Beyrut, 2002, 2. Baskı.

İbnu’l-Esir, İzzuddin Ebu’l-Hasan Ali eş-Şeybanî (v. 630/1233), Üsdü’l-Gâbe fi Ma’rifeti’s-Sahâbe, I-V, Riyad, trs.

İbn Ebi Hâtim, Abdurrahman b. Muhammed b. İdris er-Razî (v. 327/938), Tefsiru’l-Kur’âni’l-Azîm, (thk. Es’ad Muhammed et-Tayyib), I-XIV Beyrut, 1999, 2. Baskı.

İbn Hacer, Şehâbuddin Ahmed b. Ali el-Askalanî (v. 852/1449), el-İsâbe fi Temyizi’s-Sahâbe, Mısır, 1939.

İbn Hişam, Ebu Muhammed Cemaluddin Abdülmelik Himyerî (v. 218/833), es- Sîretu’n-Nebeviyye, I-IV, Beyrut, 1936.

İbn İshak, Muhammed b. Yesar (v. 151/768), es-Sîre, (thk. Muhammed Hamidullah) 2. Baskı, Konya, 1981.

İbn Kesir, Ebu’l-Fida İmaduddin İsmail (v. 774/1372), Tefsiru’l-Kur’âni’l-Azîm, (thk. Sami b. Muhammed es-Selame), I-VIII, Dâru’t-Tayyibe, Riyâd, 1999, 2. Baskı.

İbn Mace, Muhammed b. Yezid Ebi Abdillah (v. 273/887), es-Sünen, I-II, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.

İbn Sa’d, Ebu Abdillah Muhammed (v. 230/845), et-Tabakâtü’l-Kübrâ, I-VIII, Beyrut, 1958.

Karslı, İbrahim Hilmi, Kur’an Yorumlarında Kadın, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2003.

Kehhâle, Ömer Rıza, A’alâmu’n-Nîsa, Beyrut, 1982, 4. Baskı.

Kılavuz, Ahmet Saim, İslam Akaidi ve Kelam’a Giriş, Ensar Neşriyat, İstanbul, 1985.

el-Kurtubî, Ebu Abdillah Muhammed (v. 671/1277), el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân, I-XX, Kahire, 1964.

Mehmed Zihni Efendi, Meşâhiru’n-Nîsa, I-II, İstanbul, h. 1294.

Müslim, b. Haccac, Ebu’l-Huseyn en-Nisâburî (v. 261/874), el-Câmiu’s-Sahîh, I- III, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.

er-RAZÎ, Ebu Abdillah Muhammed b. Ömer Fahruddin (v. 606/1209), et- Tefsîru’l-Kebîr, I-XXII, İstanbul, 1308.

es-Sa’lebî, Ebu İshak Ahmed el-İmam (v. 427/1035), el-Keşf ve’l-Beyân, Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî, I-X, Beyrut, 2002.

Savaş, Rıza, Hz. Muhammed (s.a.v.) Döneminde Kadın, Ravza Yayınları, İstanbul, 1991.

Serinsu, Ahmet Nedim, Kur’an’ın Anlaşılmasında Esbâb-ı Nüzül’ün Rolü, Şule Yayınları, İstanbul, 1994.

______, Kur’an Nedir, Şule Yayınları, İstanbul, 1996.

es-Suyutî, Celâleddin Abdurrahman b. Ebi Bekir Muhammed (v. 911/1505), el- Itkân fi Ulûmi’l-Kur’ân, I-II, Kahire, 1951.

et-Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir (v. 310/922), Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân, (thk. Abdullah b. Abdilmuhsin et-Türki), I-XXVI, Kahire, 2001.

et-Tirmizî, Ebu İsa Muhammed b. İsa (v. 279/892), es-Sünen, I-IV, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1992.

el-Vahidî, Ebu’l-Hasen Ali b. Ahmed (v. 468/1075), Esbâbü’n-Nüzûl, Beyrut, 1991.

Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi (v. 1942), Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul, trs. ez-Zehebî, Hafız Şemseddin Muhammed b. Osman (v. 748/1347), Tecrîdu Esmâi’s-Sahâbe, Dâru’l-Meârif, I-II, Beyrut, trs.

ez-Zehebî, Muhammed Huseyn (v. 1399/1978), et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn, I-III, Mısır, 1976.

ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kasım Carullah Mahmud b. Ömer (v. 538/1143), el-Keşşâf an Hakaiki’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvil fi Vücûhi’t-Te’vîl, I-IV, Riyad, 1998.

ez-Zencanî, Ebu Abdillah (v. 1340/1941), Târihu’l-Kur’ân, Beyrut, 1969.

ez-Zerkanî, Muhammed Abdülazim (v. 1367/1948), Menâhilu'l-İrfan fi Ulûmi'l- Kur'ân, I-II, Kahire, trs.

ez-Zerkeşî, Bedruddin Muhammed b. Abdillah (v. 794/1391), el-Burhân fi Ulûmi'l-Kur'ân, Kahire, 1957.