Süreç felsefesinde ontolojik prensiplerin temellendirilmesi

Süreç Felsefesi denildiğinde ilk akla her ne kadar temelleri Herakleytos’a dayandığı düşünülse bile süreç felsefesinin sistematik bir şekilde ele alan ve sistematik hale getiren Charles Hartshorne ve Alfred N. Whitehead’ler olarak bilinir. Süreç felsefesinde görüşlerini ileri süren birçok ünlü düşünürlerin üzerinde durduğu genel düşünce ağırlığı süreç, tanrı ve insan merkezlidir. Ancak söz konusu düşüncelerin İslam âleminde yansımaları her ne kadar benzerlik gösteriyorsa da özellikle Muhammed İkbal’in ve M Aydın’ın düşüncelerinde ontolojik açıdan Tanrı ve insanın ilişkisi çok daha İslami anlayışın esas yaratma, yokluktan var etme ve ilişki açısından ise yine ontolojik temellerin esas ana kaynağı Tanrıda son bulmaktadır. Daha doğrusu Tanrıdan gelmektedir. İşte makalemizde esas süreç felsefesi bakımından konumuzun ana teması olan ontolojik prensiplerin temellerinin bulup ortaya çıkartmakla beraber sözünü ettiğimiz düşünürlerimizin görüşlerinden hareketle bu düşünceleri İslam âlimlerimizin ana fikirleri ile karşılaştırarak bir sonuca varmaya çalışacağız.

Foundation of ontological principles on process philosophy

When we are talking about process philosophy that the fundaments of process philosophy coming from Heracles it is known, that the process philosophy was taken systematically and systematically organized by Charles Hartshorne and Alfred N. Whitehead. Process philosophy suggests that the views of many famous thinkers stand on the weight of the overall process of thought, God and human centric. However, although the similarity of ideas shows the reflections of the Islamic world, especially the ontological point of Muhammad Iqbal and M. Aydin thoughts. Thoughts about man's relationship with God is much more based on the Islamic understanding of creating, from nothing to have a basis and terms of the relationship is still the main source of ontological foundations ends in the God. Rather, comes from God. That in the article, based in terms of process philosophy we will try to find the foundations of the main theme of the ontological principles, with the thoughts of our thinkers as we mentioned and with these thoughts we will try to reach a conclusion by comparing it with the main ideas of the Islamic Ulema.

PDF

___

Abromaitis, Jonas, In Search of a Process Ethics within Whitehead’s Cosmology, M.A. Thesis, 1983.

Albayrak, Mevlüt, İbn Sina ve Whitehead Açısından Tanrı.Âlem İlişkisi ve Kötülük Problemi, Fakülte Yayınevi, Isparta 2001.

Aydın, M. S., Alemden Allah’a, Ufuk Kitapları, Đstanbul 2000.

Aydın, M. S, “Süreç Felsefesi Işığında Tanrı Âlem İlişkisi”, AÜİFD., Ankara 1985.

Aydın, M. S, Tanrı Ahlak ilişkisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1991.

Bauman, Whitney A., The 'Eco.Ontology' of Social/ist Ecofeminist Thought, Environmental Ethics 29, no. 3 (Fall 2007).

Bellantoni. Lisa, “Future Ethics: MacIntyre and Whitehead on Moral Progress” Whitehead's Philosophy: Points of Connection, eds. Janusz A. Polanowski and Donald W. Sherburne. Albany, NY: State University of New York Press, 2004.

Cauthen, Kenneth, The Ethics of Enjoyment: The Christian’s Pursuit of Happiness in this Complicated World, Atlanta: John Knox Press, 1975.

Hartshorne, Charles; Cobb, John and Ford, Lewis Three Responses to Neville’s Creativity and God, Process Studies,1980 pp. 93 109, Vol. 10, Numbers 3 4, Fall and Winter.

Iqbal Muhammed, The Reconstruction of Religious Thought in Islam, Lahoure, 1958,

Rescher, Nicholas, Process Philosophy, A Survey of Basis Issue, University of Pittsburgh Press 2000.

Ross, W. D., The Right And The Good, New York University Press, New York 1930.

Ross, W. D., The Foundations of Ethics, New York: Cambridge University Press, New York 1973

Whitehead, Alfred North, Process and Reality, Corrected edition David Ray Griffin and Donald W. Sherburne. The Free Press New York 1979.

Williams, Daniel D., Moral Obligation In Process Philosophy, 190 191, A.N Whitehead, Essays On His Philosophy.