Haber Metinlerinde Yinelemeler ve Yabancı Dil Olarak Almanca Öğretimindeki İşlevi

Bu çalışmanın amacı Almanca ders kitaplarında bulunan gazete metinlerinin dil bilgisi ve metin dilbilim açısından Almanca okuduğunu anlamaya katkı düzeyini betimlemektir. Araştırmada yanıt aranan soru şudur: Avrupa Konseyi Ortak Dil Kriterinde A1 dil seviyesi belirli içerik bileşenlerini içermektedir. Bu A1 dil seviyesi yinelemeler açısından nasıl kurgulanmıştır? Bunun için Yabancı Dil olarak Almanca ders kitaplarından GER’in A1 dil seviyesiyle eşleşen bir haber metin seçilmiştir. Yineleme zincirlerinin analizi Brinker’den (2010) yararlanılarak incelenirken, dil bilgisel özellikleri Laveau’a (1985) göre incelenmiştir. Metindeki yinelemeler şema ve grafik aracılığıyla gösterilmiş, dil bilgisi yapısı ise isimlerin çekim ölçütlerine göre ele alınmıştır. Yüksek lisans tezimizde A1’den C1’e kadar her bir seviyede incelenen metinlerden bu çalışma için sadece A1 seviyesi temsili olarak ele alınmıştır. Elde edilen bulgular Yabancı Dil olarak Almancada metinlerin okuduğunu anlama üzerine etkisi açısından değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre A1 metini dil bilgisel olarak basit kurgulanmış ve metin dilbilimsel olarak iyi yapılandırılmıştır. Ayrıca A1 seviyesi için seçilmiş olan okuduğunu anlamaya yönelik alıştırmaların incelemesine göre “es” dil yapısının yineleme işlevi ile kullanıldığı ve bu yapının kendinden önceki bütün bir paragrafa gönderme yaptığı tespit edilmiştir. Almanca A1 seviyesinde okuduğunu anlamaya yönelik bu tarz bir alıştırmayı çözen bir öğrencinin ‘es’ yapısının gönderimini metin içinde anlayabilmesi beklenmektedir. Bu araştırmada Yabancı Dil olarak Almanca dersinde okuduğunu anlama becerisi eğitiminde metin dilbilimin ve buna ilişkin yinelemelerin dilbilgisi yapısının öğretimi gibi konu edilmesi gerektiği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yinelemeler, Metin Dilbilim, Avrupa Konseyi Ortak Dil Kriteri, Haber Metni, Yabancı Dil Olarak Almanca Öğretimi

PDF

___

Adamzik, Kirsten (2004): Textlinguistik: Eine einführende Darstellung, Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
Akol, Selma (2012): Wiederaufnahmen in deutschen Nachrichtentexten und zu ihrer Funktion im DaF-Unterricht, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Barkowski, Hans/ Grommes, Patrick/ Lex, Beate/ Vicente, Sara/ Wallner, Franziska/ Winzer-Kiontke, Britta (2017): Deutsch als fremde Sprache 3, 1. Auflage, Stuttgart: Ernst Klett Sprachen und Goethe Institut.
Brinker, Klaus (2010): Linguistische Textanalyse: Eine Einführung in Grundbegriffe und Methoden, 7. Auflage. Berlin: Erich Schmidt Verlag.
Busch, Albert/ Stenschke, Oliver (2008): Germanistische Linguistik, 2. Auflage, Tübingen: Gunter Narr Verlag.
Coseriu, Eugenio (2007): Textlinguistik. Eine Einführung, Tübingen: Gunter Narr Verlag.
Coste, Daniel/ North, Brian/ Trim, John (2001): Gemeinsamer europäischer Referenzrahmen für Sprachen. Lernen, lehren, beurteilen; [Niveau A1, A2, B1, B2, C1, C2], [Nachdr.], Berlin: Langenscheidt.
Dilidüzgün, Şükran (2010): Metindilbilim ve Türkçe Öğretimi: Uygulamalı Bir Yaklaşım, İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Dressler, Wolfgang Ulrich (Hrsg.) (1978): Textlinguistik, Darmstadt: Wiss. Buchges.
Dressler, Wolfgang Ulrich/ de Beaugrande, Robert Alain (1981): Einführung in die Textlinguistik, Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
Gansel, Christina/ Jürgens, Frank (2007): Textlinguistik und Textgrammatik: Eine Einführung, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.
Gökay, Nevin/ Yılmaz, Hasan (2017). Zum Vergleich des Textes ‘Das Brot‘ mit seiner türkischen Wiedergabe bezüglich der expliziten und impliziten Wiederaufnahmerelationen, in: Diyalog. Interkulturelle Zeitschrift für Germanistik, (2), S. 195-204.
Hackl-Rößler, Sabine (2006): Textstruktur und Textdesign: Textlinguistische Untersuchungen zur sprachlichen und optischen Gestaltung weicher Zeitungsnachrichten, Tübingen: Gunter Narr Verlag.
Heinemann, Margot/ Heinemann, Wolfgang (2002): Grundlagen der Textlinguistik: Interaktion-Text-Diskurs, Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
Krenn, Wilfried/ Puchta, Herbert (2008): Ideen A1. Deutsch als Fremdsprache: Arbeitsbuch, Wemding: Hueber.
Laveau, Inge (1985): Sach- und Fachtexte im Unterricht Deutsch als Fremdsprache. Methodisch-didaktische Vorschläge für den Unterricht, München: Goethe-Institut.
Schubert, Christoph (2008): Englische Textlinguistik: Eine Einführung, Berlin: Erich Schmidt Verlag.
Şenöz Ayata, Canan (1992): Metin Dilbilim ve Yabancı Dil Olarak Almanca Öğretimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sowinski, Bernhard (1983): Textlinguistik: Eine Einführung, Stuttgart: Verlag W. Kohlhammer.
Weinrich, Harald (2007): Textgrammatik der deutschen Sprache, Hildesheim, Zürich, New York: Georg Olms Verlag.
Yılmaz, Engin (2010): Uygulamalı Metin Bilgisi, Ankara: Pegem Akademi Yayınları.