Kore Savaşı’nda Tokyo’da Görev Yapan Türk Hemşireler

DENİZ, Önder, Kore Savaşı’nda Tokyo’da Görev Yapan Türk Hemşireler , CTAD, Yıl 18, Sayı 35 (Bahar 2022), s. 459-479. Türk Hükûmeti, 1950 yılının sonbahar aylarında Kore Yarımadası’na bir tugay göndererek, aktif olarak savaşa katılan taraflar arasında yer almıştır. Türk Tugayı, çatışmaların yoğunlaştığı yıllarda aktif görev yapmış ve Kuzey Kore birliklerine karşı önemli başarılar elde etmiştir. Bu başarının kazanılmasının bedeli, tugayın çok sayıda şehit ve yaralı vermesi ile ödenmiştir. Aynı durum Birleşmiş Milletlere bağlı diğer ordular için de geçerliydi. Türk ve Birleşmiş Milletlere bağlı diğer orduların çatışmalar esnasında çok fazla yaralı vermesi, cephe hastanelerinin yetersiz kalmasına neden olmuştur. Bu sorunun çözümü için Tokyo'da bulunan ABD hastaneleri devreye girmiştir. Hava ve deniz yoluyla çok sayıda yaralı asker tedavi için Tokyo’ya gönderilmiştir. Türk yaralılarının Tokyo’daki ABD hastanelerine gönderilmesi, tedavi sürecinde olumlu bir durum oluşturmuştur. Bununla birlikte Türk yaralı askerlerin neredeyse tamamına yakınının İngilizce bilmemesi, tedavi sürecini zorlaştırmıştır. Tedavi sürecinde lisan problemini ortadan kaldırmak için Türk askerî yetkilileri hemen harekete geçmiştir. İngilizce konuşabilen gönüllü hemşireler, hemen Tokyo’ya gönderilmiştir. Seher Şimşek, Münevver Sakin, Şükriye Tandoğan adında üç hemşire, 1951 Şubat ayında yaklaşık bir buçuk yıl görev yapmak üzere Tokyo ABD hastanelerine gönderilmiştir. Daha sonraki dönemde Emel Türkkan ile Ayten Erkıvanç Tokyo’ya giderler. Çatışmaların sonuna doğru görevlendirilen Safiye Tarhan ve Münevver Gürdal ise en son görev yapacak hemşirelerdir. 1954 yılının yaz aylarına kadar Tokyo’da görev yapan hemşireler, üstün başarıları ile kendilerinden söz ettirmişlerdir. Savaş sonunda verdikleri hizmetler dolayısıyla üstün hizmet madalyalarıyla onurlandırılmışlardır. Bu araştırma, Kore Savaşı’nda Tokyo’daki Amerikan hastanelerinde görev yapan Türk hemşirelerini incelemektedir. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı, Amerika Ulusal Arşivi, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi ve dönemin gazetelerinde yer alan bilgiler araştırmanın ana yapısını oluşturmaktadır. Ayrıca ulaşılabilen kaynaklar doğrultusunda bazı hemşirelerin yaşam hikâyelerine de yer verilmiştir.

Turkish Nurses serving in Tokyo in the Korean War

DENİZ, Önder, Turkish Nurses serving in Tokyo in the Korean War, CTAD, Year 18, Issue 35 (Spring 2022), pp. 459-479. The Turkish Government, by sending a brigade to the Korean Peninsula in the autumn of 1950, was among the active belligerents of the war. The Turkish brigade served actively during the years of intense conflicts and achieved significant successes against the North Korean troops. The achievement of this success resulted in the brigade to have many martyrs and wounded. The same was true also for other armies affiliated to the United Nations. The fact that the Turkish and United Nations-affiliated armies inflicted too many casualties during the conflicts caused the frontline hospitals to be inadequate. To solve this problem, American hospitals in Tokyo came into play. Many wounded soldiers were sent by air and sea to Tokyo for treatment. Sending of the Turkish wounded to the American hospitals in Tokyo created a positive situation in the treatment process. However, the fact that almost all of the Turkish wounded soldiers did not speak English made the treatment process difficult. Turkish military officers immediately took action to eliminate the language problem during the treatment process. Volunteer English-speaking nurses were immediately sent to Tokyo. Three nurses, namely Seher Şimşek, Münevver Sakin, Şükriye Tandoğan, were sent to American hospitals in Tokyo in February 1951 to serve for approximately one and a half years. In the following period, Emel Türkkan and Ayten Erkıvanç went to Tokyo. Towards the end of the conflicts, Safiye Tarhan and Münevver Gürdal were the nurses who would serve lastly. The nurses, who served in Tokyo until the summer months of 1954, made a name for themselves with their outstanding achievements. Nurses who worked in Tokyo until the summer of 1954 began to be recognized for their outstanding achievements. They were honored with outstanding service medals for their services, at the end of the war. This research examines the Turkish nurses who worked in American hospitals in Tokyo during the Korean War. Presidency of the Turkish State Archives, the US National Archive, the Military History and Strategical Studies Presidency Archive of the Turkish General Staff and the information in the newspapers of the period constitute the main structure of the research. In addition, the biographies of some nurses were also included in line with the available sources.

PDF

___

T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
30-18-1-2, 87,58,16., 22.06.1939.
30-18-1-2, 124-100-9, 47-577, 01.02.1951.
Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (ATASE) Arşivi, Ankara Yer Numarası: 149-30-30-4, Dosya No: A:1-6, D:4, D: 1-623 Yıl 26.06.1954
Yer Numarası: 89-047-047-002, Dosya No: A:1-6, D:2, F:1-355, Yıl 19.02.1952.
Yer Numarası: 127-030-030-001, Dosya No: A:1-6, D:4, F:1-558, Yıl 3.9.1953.
Yer Numarası: 114-052-052-001, Dosya No: A:1-6, D:4, F:1-491, Yıl 28.05.1953.
Yer Numarası: 130-029-029-001, Dosya No: A:1-6, D:4, F:1-573, Yıl 27.10.1953.
Yer Numarası: 149-030-030-002, Dosya No: A:1-6, D:4, F:1-620, Yıl 18.6.1954.
Yer Numarası: 128-048-048-004, Dosya No: A:1-6, D:1, F:1-165, Yıl 28.10.1953.
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Arşivi (NARA)
Ulusal Arşiv, Tanımlayıcısı: 148727394 Yerel Tanımlayıcı: 111-SC-283850, Yıl 1.6.1947.
Ulusal Arşiv, Tanımlayıcısı: 26387 Yerel Tanımlayıcı: 111-LC-33498, Yıl 8.8.1953.
Ulusal Arşiv, Tanımlayıcısı: 26387 Yerel Tanımlayıcı: 111-SC-409114. Yıl 8.8.1953.
Ulusal Arşiv Tanımlayıcı: 109921592, Yerel Tanımlayıcı: 111- SC 421911. Yıl 8.8.1953.
Ulusal Arşiv, Tanımlayıcısı: 21279 Yerel Tanımlayıcı: 111-LC-33498, Yıl 8.8.1953.
(1938) Resmî Gazete, Sayı 3943, 25.06.
Kore Harbinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin Muharebeleri (1950-1953) 1974, Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı, Ankara.
Kore Savaşı Şehitlerin Biyografileri (1992) Genelkurmay Yayın Evi, Ankara.
AKANDERE Osman (2002) Hîlal-ı Ahmer Hastabakıcılık (Hemşîrelîk) Okulunun Açılması Ve İlk Mezunları, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 8, 2002, s. 5-45.
ARTVİNLİ Fatih (2017) Verem Savaşı Hemşire Okulu, Erenköy Sanatoryumu ve Dispanserler: Muazzez Yazıcıoğlu ile Bir Sözlü Tarih Çalışması, Yeni Tıp Tarihi Araştırmaları, Sayı 23, s. 57-89.
DENİZ Önder (1997) Uşak’ta Yaşayan Gazilerin Anılarında Kore Savaşı, Kriter Yayınları, İstanbul.
DENİZLİ Ali (1994) Kore Harbi’nde Türk Tugayları, Genelkurmay Basımevi Ankara
---------------- (2010) Kore Harbinde Kunuri Zaferi, Turhan Kitabevi, Ankara.
DORA Celal (1963) Kore Savaşında Türkler, İsmail Akgün Matbaası.
FELL Alison S. – HALLETT Christine E. Hallett (2013) First World War Nursing: New Perspectives, Routledge Press.
FERNGREN Gary B. (2009) Medicine and Health Care in Early Christianity, Johns Hopkins University Press, Baltimore.
KARADAĞ Ayişe (2002) Meslek Olarak Hemşirelik, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, sayfa no belirtilmemiş.
BOOKER King – JATOI Ismail (2005) The Mobile Army Surgical Hospital (MASH): A Military and Surgical Legacy. Journal of the National Medical Association. Cilt 97, Sayı 5, Mayıs, s. 648-656.
KORKMAZ Fatoş (2011) Meslekleşme ve Ülkemizde Hemşirelik, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, s. 59-67.
ÖKDEM Şeyma - ABBASOĞLU Aysel – DOĞAN Nevin (2000) Hemşirelik Tarihi, Eğitimi ve Gelişimi, Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Yıllığı, Cilt 1, Sayı 1, s. 5-11.
ÖZOĞUL Nazmi 1(954) Korede Niçin Savaştım?, Karınca Matbaası, Ankara.
WINKELSTEİN Warren Jr (2009) Florence Nightingale Founder of Modern Nursing and Hospital Epidemiology, Epidemiology, Cilt 20, Sayı 2, Mart, s.311.
YAZICI Tahsin (1963) Kore Hatıralarım, Ülkü Yayınevi, İstanbul.
Cumhuriyet
İstiklal
Milliyet
The La Crosse Tribune
The New York Times
Ulus
Vatan
Warrick L. Barrett tarafından Mountain View Mezarlığı’nda Şükriye Tandoğan’ın mezarından çekilen fotoğraf, https://www.findagrave.com/memorial/5396647/sukriye-tandogan (Erişim Tarihi: 20.06.2022)
USLUBAŞ Uğur, “60 Yıl Sonra Ortaya Çıkan Aşk!”, Habertürk, 2 Temmuz 2012, https://www.haberturk.com/yasam/haber/755612-60-yil-sonra ortaya-cikan-ask (Erişim Tarihi: 20.06.2022)
Sinop Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri; Sinop Kore Gazileri Belgeseli: Proje No: EĞTF-1901-17-11, 15 dakikası.