Benito Mussolini'nin İtalya'da İktidara Gelişinin Türk Kamuoyuna Yansıması

Benito Mussolini İtalyada 30 Ekim 1922 tarihinde iktidara gelmişti. Bu tarih Türkiyede Milli Mücadelenin zaferle sonuçlandığı ve Mudanya Mütarekesinin imzalandığı günlerin hemen ertesine denk geliyordu. Milli Mücadeleyi başarıyla tamamlayan Türkiye, dış politikasında Mudanya Mütarekesinin imzalanmasının ardından Lozanda toplanacak olan konferansa odaklanmış durumdaydı. İç politikada da yine Lozan konferansıyla bağlantılı gelişmeler neticesinde saltanatın kaldırılması ve halifenin bundan böyle ülke içindeki konumunun nasıl olacağı gibi konulara odaklanılmıştı. İtalya ile Türkiye arasında Milli Mücadele ve sonrasında imzalanan Mudanya Mütarekesi dönemlerinde çeşitli sebeplerden kaynaklanan kısmî bir yakınlık söz konusuydu. Ancak Mussolininin iktidara gelmesinden kısa süre sonra Türkiye hakkındaki bazı olumsuz beyanları ve ilerleyen dönemlerde giderek sertleşen tavırları bu dönemlerde oluşan kısmî yakınlığı sonlandıracaktı. Bununla birlikte Türkiye kamuoyunda, hem iç ve dış politikada karşı karşıya bulunulan önemli mevzulara odaklanılmış olması hem de Lozan konferansı öncesi İtalya ile doğrudan karşı karşıya gelinmek istenmemesi gibi gerekçelerle Mussolini iktidarı ve sonrasında Mussolininin Türkiye karşıtı tavırları hakkında yoğun tepki ve eleştirilerde bulunulmayacaktı. Bu çalışmada, dönemin Türk basınında yer alan haber ve yorumlar çerçevesinde, İtalyadaki Mussolini iktidarı ve sonrasında gelişen olaylara Türk kamuoyunun bakış ve yaklaşımı incelenerek, kamuoyunda görülen genel tavrın nedenleri ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Reflections of Benito Mussolini s coming to Power in Italy on the Turkish Public Opinion,

Benito Mussolini came to power in Italy on October 30, 1922. This date corresponds to the aftermath of the Mudanya Armistace of October 11, 1922 which concluded the Turkish national struggles in Anatolia. Henceforth, Turkey focused her foreign policy on the peace conference which would be held in Lausanne. In the meantime issues such as the abolition of Ottoman Sultanate and change in the position of caliphate became dominant in her domestic policy. Due to various reasons, there was partial proximity between Italy and Turkey in the aftermath of the Turkish National Struggle. In the following years, however, the negative attitudes displayed by Mussolini towards Turkey following his rise in power and his increasing harsh tone gradually damage the referred initial positive aura between the two countries. Yet, there was no severe reaction to, or criticism of, Mussolini, particularly because the Turkish leaders were preoccupied at the time with a number of pressing domestic and foreign issues, and they did not want to risk alienating Italy on the eve of the Lausanne talks. By utilizing the press coverage of the period, this study aims to analyze the impression of the public opinion in Turkey on Italy and Mussolini, and highlight the reasons for some of the general attitudes seen in public.

PDF

___

Gazete ve Dergiler Açık Söz Akşam Fikir Hareketleri Hâkimiyet-i Milliye İkdam İleri Sabah (Peyâm-ı Sabah) Tanin (Renin) Tercüman-ı Hakikat Tevhid-i Efkâr Vakit Yeni Gün Resmî Yayınlar T.B.M.M. Zabıt Ceridesi (1960) Devre: 1, İctima Senesi: 3, Cilt: 24, 137. İctima, T.B.M.M. Matbaası, Ankara.
İnceleme Eserler ÇELEBİ Mevlüt (1999) Milli Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri, Dışişleri Bakanlığı Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayını, Ankara.
GRASSİ Fabio L. (2003) İtalya ve Türk Sorunu 1919-1923: Kamuoyu ve Dış Politika, (Çevirenler: Nevin Özkan Durdu Kundakçı), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
GRASSİ Fabio L. (2014) Türk-İtalyan İlişkilerinde Az Bilinenler, (Çeviren: Sadriye Güneş), Tarihçi Kitabevi, İstanbul.
GUİCHONNET Paul (1998) Mussolini ve Faşizm, (Çeviren: Tanju Gökçöl), İletişim Yayınları, İstanbul.
İNÖNÜ İsmet (1987) Hatıralar, II. Kitap, (Yayıma Hazırlayan: Sabahattin Selek), Bilgi Yayınları, Ankara.
KOLOĞLU Orhan (2010) Osmanlı Dönemi Basınının İçeriği, Cilt: I, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, İstanbul.
KURTCEPHE İsrafil (1995) Türk-İtalyan İlişkileri (1911-1916), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
SAVELLİ A. (1940) İtalya Tarihi, Cilt: II, (Kısmen Genişletenler: Fernand Hayward Albert Falcionelli), (Türkçeye Çeviren: Galip Kemali Söylemezoğlu), Kanaat Kitabevi, İstanbul.
YALÇIN E. Semih (2004) Türkiye Cumhuriyeti Tarihi I Kaynaklar, Siyasal Kitabevi, Ankara.
Makaleler ÇELEBİ Mevlüt (1998) Millî Mücadele Döneminde Türk-İtalyan İlişkileri, Belleten, Cilt: LXII, Sayı: 233, TürkTarih Kurumu Yayını, Ankara.
KÖSTÜKLÜ Nuri (Ağustos 1989) Türk Arşiv Belgelerine Göre Anadoluda İtalyan İşgal Metodu, Askeri Tarih Bülteni, Yıl: 14, Sayı: 27, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara.
KÖSTÜKLÜ Nuri (2000) Türk Arşiv Belgeleri Işığında Atatürk Dönemi Türk-İtalyan İlişkilerine Dair Bazı Düşünceler, Atatürk 4. Uluslararası Kongresi Bildiriler (25-29 Ekim 1999, Türkistan-Kazakistan), Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, Ankara.
KURTCEPHE İsrafil (1994) Osmanlı Parlamentosu ve Türk-İtalyan Savaşı (1911- 1912), OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, Sayı: 5, Ankara.
ÖZGİRAY Ahmet (1990) Türk-İtalyan Siyasi İlişkileri (1921-1930), Tarih İncelemeleri Dergisi, Sayı: V, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, İzmir.
TONGUL Neriman (Şubat 2000) Türk-İtalyan İlişkileri (1870-1923), Askerî Tarih Bülteni, Yıl: 25, Sayı: 48, Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara.