ARġĠVLERDE VE KÜTÜPHANELERDE YEREL KÜLTÜREL DEĞERLERĠN KORUNMASI BAĞLAMINDA EFEMERA KOLEKSĠYONUNA KARġI SORUMLULUKLAR

ArĢivler ve kütüphaneler, büyük oranda doğru ve denetimli bilginin farklı zaman dilimleri boyunca, nesilden nesle aktarılmasına olanak sağlayan toplumsal örgütlerdir. Bilgi taĢıma amacıyla üretilen her türlü material, bu iki tür bilgi merkezinin hedefeleri ve potansiyel koleksiyonu arasında yer alır. Bu hedefe rağmen, daha çok gündelik yaĢam içinde yönlendirme ve bilgilendirme amacıyla üretilen efemera, -taĢıdığı enformasyon değerine karĢın- toplum içinde ve aynı zamanda toplumları var eden arĢivler ve kütüphanelerde yakın zamana kadar yeterince ilgilenilen materyal grubu içerisinde yerini alamamıĢtır. Efemeranın belgelendirme ve entelektüel değer paylaĢımı amacının dıĢında farklı amaçlarla üretilmiĢ olması, bilgi merkezlerinin bu türe karĢı mesafeli duruĢuna etki etmiĢtir. Bu çalıĢmada, öncelikle yerel kültürün tescili ve korunması konularında efemeranın tanımı üzerinde durulmuĢ; efemera koleksiyonundan yararlanmanın yararlılıkları üzerinde değerlendirmeler yapılmıĢtır. Daha sonra dünyada ve Türkiye‘de kütüphane ve arĢivlerde efemera koleksiyonunun derlenmesi, nitelendirilmesi, sayısallaĢtırılması ve hizmete sunulması konularında karĢılaĢtırmalara gidilmiĢtir. Söz konusu alanlarda standartlaĢmanın yararlılıklarına iliĢkin örneklere yer verildikten sonra; Türkiye‘de kütüphanelerde ve arĢivlerde efemera hizmetlerinin geliĢtirilmesi hususunda atılması gereken adımlara yönelik önerilerde bulunulmuĢtur.

RESPONSIBILITIES TOWARDS THE EPHEMERA COLLECTIONON THE PRESERVATION OF LOCAL CULTURAL VALUES INARCHIVES AND LIBRARIES

Archives and libraries are social organizations that allow the transmission of highly accurate and controlled information across different time periods from generation to generation. All kinds of material produced for the purpose of carrying text are among the targets of these two types of information centers. Despite this goal, ephemera, which is produced mostly for orientation and information in daily life, could not take its place in the material group of interest in the society, but also in the archives and libraries that create societies. The fact that ephemera was produced for different purposes other than certification and intellectual value sharing has affected the distance of information centers towards this type of material. In this study, first of all the definition of ephemera is focused on the registration and protection of local culture; and then evaluations are made on the usefulness of using the ephemera collection. Later comparisons are made on the work of ephemera that collecting, describing, digitization and putting into service in the library and archives in the world and Turkey. After giving examples of the usefulness of standardization in the said fields; the development of ephemera services in libraries and archives in Turkey is made proposals on the issue.

PDF

___

1906-1966: Knights of Columbus diamond anniversary dinner. (2018). 26 Mart 2018 tarihinde http://searcharchives.vancouver.ca/1906-1966- knights-of-columbus-diamond-anniversary-dinner-friday-february-18- 1966-seven-oclock-p-m-st-marys-catholic-centre-vancouver-b-c adresinden eriĢildi.
About the collection. (2021). Bodleian Libraries. 18 Ocak 2021 tarihinde https://www.bodleian.ox.ac.uk/johnson/about adresinden eriĢildi.
Advanced search:National Library of Australia. (2018). 26 Mart 2018 tarihinde https://catalogue.nla.gov.au/Search/Advanced adresinden eriĢildi.
Altermatt, R. ve Hilton, A. (2012). Hidden collections within hidden collections: Providing access to printed ephemera. The American Archivist, 75(1), 171-194.
Ankara fotoğraf, kartpostal ve gravür koleksiyonu. (2021). Koç University Dijital Koleksiyonlar. 19 Ocak 2021 tarihinde https://librarydigitalcollections.ku.edu.tr/collection/ankara-fotografkartpostal-ve-gravur-koleksiyonu/ adresinden eriĢildi.
Archives Association of British Columbia. (1999). A Manual for small archives. 23 Mart 2018 tarihinde http://aabc.ca/media/6069/manualforsmallarchives.pdf adresinden eriĢildi.
Archives. (2018). The Discovery Service. 26 Mart 2018 tarihinde http://discovery.nationalarchives.gov.uk/advancedsearch?_aq=ephemera&_dss=range&_ro=any&_st=adv adresinden eriĢildi.
Aufderheide, P., Hansen, D. R., Jacob, M., Jaszi, P. ve Urban, J. M. (2015). Statement of best practices in fair use of orphan works for libraries & archives. 18 Mart 2019 tarihinde http://cmsimpact.org/wpcontent/uploads/2016/01/orphanworks-dec14.pdf adresinden eriĢildi.
biblioPera: Beyoğlu AraĢtırma Merkezleri Ağı. (2021). 19 Ocak 2021 tarihinde https://www.bibliopera.org/ adresinden eriĢildi.
Burant, J. (1995). Ephemera, archives, and another view of history. Archivaria, 40.
City of Vancouver. (2017, 3 Mart). What‘s in our holdings. 26 Mart 2018 tarihinde http://vancouver.ca/your-government/holdingsdescriptions.aspx adresinden eriĢildi.
Çetinkaya, Y. (2017). 2 bin kibrit kutusuyla nostaljik koleksiyon. https://www.yenisafak.com/gundem/2-bin-kibrit-kutusuylanostaljikkoleksiyon-2831285 adresinden eriĢildi.
Davis, K. (2005). Slipping thru the cracks: Issues with performing arts ephemera. World Library and Information Congress: 71st IFLA General Conference and Council, August 14th-18th, Oslo, Norway.
Digital Public Library of America. (2021). Digital Public Library of America. 19 Ocak 2021 tarihinde https://dp.la/ adresinden eriĢildi.
Dijital ArĢiv Politikası: Türkiye Yardım Sevenler Derneği Dijital ArĢivi. (2018). 26 Mart 2018 tarihinde http://tysdarsivi.hacettepe.edu.tr/policy adresinden eriĢildi.
Dijital kütüphane sistemi. (2021). Milli Kütüphane. 19 Ocak 2021 tarihinde https://dijital-kutuphane.mkutup.gov.tr/ adresinden eriĢildi.
Fotoğraf ArĢivi: Çorum Belediyesi. (2018). 1 Mart 2019 tarihinde http://kentarsivi.corum.bel.tr/dijital-arsiv/fotograf-arsivi/ adresinden eriĢildi.
Fotoğraflar. (2018). 26 Mart 2018 tarihinde http://kentarsivi.balikesir.bel.tr/Fotograflar.aspx adresinden eriĢildi.
Harris, L. J. (2011). Wrecking to save world‘s fairs. The Ephemera Journal, 14(1), 1-9.
Karasar, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: AraĢtırma Eğitim DanıĢmanlık.
Kaya, A. (2017). Efemera koleksiyonlarının derlenmesi, tanımlanması, erişimi ve korunması: İstanbul üzerine bir inceleme. (YayımlanmamıĢ yüksek lisans tezi). Ġstanbul: Ġstanbul Üniversitesi.
Makepeace, C. E. (1985). Ephemera: A book on its collection, conservation, and use. Aldershot: Brookfield.
Nesnelere gözat: Mudurnu Dijital Kent ArĢivi. (2018). 26 Mart 2018 tarihinde http://mudurnukentarsivi.org/items/tags adresinden eriĢildi.
Organ, M. K. (1987). Ephemera in archives: What to do? A Possible solution from the University of New South Wales Archives. Archives and Manuscripts—Journal of the Australian Society of Archivist, 15(2), 105-118.
Past in print project—City of Sydney. (2018). 24 Mart 2018 tarihinde http://www.cityofsydney.nsw.gov.au/learn/sydneys-history/urbanhistory/past-in-print-project adresinden eriĢildi.
SALT AraĢtırma. (2021). 19 Ocak 2021 tarihinde https://saltresearch.org/primo_library/libweb/action/dlDisplay.do?vid= salt&afterPDS=true&docId= adresinden eriĢildi.
Saving digital ephemera. (2016, 4 Ocak). American Libraries Magazine. 26 Mart 2018 tarihinde https://americanlibrariesmagazine.org/2016/01/04/saving-digitalephemera/ adresinden eriĢildi.
Sayers, J. G. (2011). SS United States: Sixtieth anniversary of an American icon. The Ephemeral Journal, 14(1), 18-23.
Somer, ġ. N. ve Keskin, Ġ. (2012). Bir bilgi kaynağı olarak efemera ve türleri. Bilgi Dünyası, 13(2), 437-456.
Spiller, H. J. (2011). The Ephemeral newsstand paperweight. The Ephemera Journal, 14(1), 10-17.
Tarihi afiĢler: Kızılay tarihi. (2018). 26 Mart 2018 tarihinde http://kizilaytarih.org/galeri-afisler.html# adresinden eriĢildi.
T.C. CumhurbaĢkanlığı Devlet ArĢivleri BaĢkanlığı. (2020). 19 Haziran 2020 tarihinde https://www.devletarsivleri.gov.tr/Sayfalar/AnaSayfa.aspx?dab adresinden eriĢildi.
The Library of Virginia. (2007). Collection development and collection management guidelines. The Library of Virginia. 20 Ocak 2021 tarihinde https://www.lva.virginia.gov/about/policies/colldev061107.pdf adresinden eriĢildi.
The National Archives catalog search. (2021). 19 Ocak 2021 tarihinde https://catalog.archives.gov/search?q=*:*&f.ancestorNaIds=5956692 &sort=naIdSort%20asc adresinden eriĢildi.
VEKAM. (2021). 15 Ocak 2021 tarihinde https://vekam.ku.edu.tr/vekam/hakkimizda/vekam/ adresinden eriĢildi.
Washington State Archives: Digital archives. (2018). 26 Mart 2018 tarihinde https://www.digitalarchives.wa.gov/ adresinden eriĢildi.
Wellcome Library encore. (2018). 23 Mart 2018 tarihinde http://search.wellcomelibrary.org/iii/encore/home?lang=eng&suite=co balt&advancedSearch=true&searchString=t%3A(a)%20w%3Al adresinden eriĢildi.
What we do. (2018). 23 Mart 2018 tarihinde http://wellcomelibrary.org/what-we-do/ adresinden eriĢildi.
World Digital Library home. (2021). webpage. 19 Ocak 2021 tarihinde https://www.wdl.org/en/ adresinden eriĢildi.
Zietz, S. J. (1992). Ephemera: MARC-Formatted Cataloging Records. Rare Books and Manuscripts Librarianship, 7(2), 152-159