Ayşe Gülgün ÖKTEM, Müslüm COŞKUN, Nesibe Devrim ALMACA, Abdullah ÖKTEM, Sibel SÖYLEMEZ, Yasemin Tuba TEKGÜL, Sadık YETİM, Abdulkadir SÜRÜCÜ

Şanlıurfa-Ceylanpınar Koşullarında Yetiştirilen Yerli Kırmızı (Lens culinaris Medic.) Mercimek Çeşidine Farklı Miktarlarda Uygulanan Çinkonun Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi

Bu araştırma ile Şanlıurfa-Ceylanpınar koşullarında farklı miktarlarda uygulanan çinkonun Yerli Kırmızı mercimek çeşidinin verim ve verim unsurlarına etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma 2009 ve 2010 yıllarında, Ceylanpınar-TİGEM arazilerinde çinko eksikliği görülen alanlarda yürütülmüştür. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Çinko uygulamaları, kontrol, 1 kg Zn/da, 2 kg Zn/da, 3 kg Zn/da ve 4 kg Zn/da seviyelerinden oluşmuş ve çinko kaynağı olarak çinko sülfat kullanılmıştır. Yerli kırmızı mercimek çeşidi bitki boyu, bitkide bakla sayısı, hasat indeksi, bin tane ağırlığı ve tane verimi bakımından çinko uygulamalarından olumlu etkilenmiştir. Yapılan regresyon ve ekonomik analize göre 0.9 kg/da çinko seviyesi Yerli Kırmızı çeşidi için en ekonomik çinko dozu olarak belirlenmiştir. Çinko uygulamalarının mutlaka eksiklik görülen alanlarda, toprak analizine göre ve önerilen doza göre yapılması ve her uygulama öncesi toprak analizinin yenilenmesi yerinde olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Şanlıurfa, Ceylanpınar, kırmızı mercimek

Effect of Different Zinc Levels to Grain Yield and Some Yield Components of Yerli Kırmızı Red Lentil Cultivar (Lens culinaris Medic) in Şanlıurfa-Ceylanpınar Conditions

This research aimed to determination of zinc of different zinc levels to yield and yield characteristics of Yerli Kırmızı lentil cultivar in Şanlıurfa-Ceylanpınar conditions.The study was conducted at zinc deficit areas of Ceylanpınar-TİGEM fields in the 2009-2010 years. Experimental design was randomized complete block design with four replicates. Zinc levels were control, 1 kg Zn/da, 2 kg Zn/da, 3 kg Zn/da and 4 kg Zn/da. Zinc sulphate was used as a zinc source. Plant height, number of pod per plant, harvest index, thousand kernel number and grain yield values of Yerli Kırmızı variety was affected positively from Zinc applications. According to regression and economic analyses, the most economical zinc dosage for Yerli kırmızı variety was found 0.9 kg/da.Soil analysis for Zinc should be performed before every application and advised dosage should be used for zinc.

Keywords:

Şanlıurfa, Ceylanpınar, red lentil,

PDF

___

Akay A., 2005. Bazı nohut çeşitlerine uygulanan çinkonun yaprakların klorofil içeriği, tane verimi ve bazı verim unsurlarına etkisi. GAP IV: Tarım Kongresi Şanlıurfa, 947-954
Aktaş M., 2004. Bitkilerde beslenme bozuklukları ve tanınmaları Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım-Sanayi-Çevre, 11-13 Ekim 2004, Tokat, 1118-1187
Anonim 2010. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü. www.dmi.gov.tr (Ulaşım Tarihi: 25.10.2010)
Arslan D., 2003. Farklı azot dozlarının mercimekte (Lens culinaris Medic.) verim ve bazı tarımsal karakterlere etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa
Azad A.S., Manchada J.S., Gıll A.S. and Baıns S.S., 1993. Effect of zinc application on grainyield, yield components and nutrient content of lentil. Lens Newletter, 20(2): 30-33
Çiftçi V., Ülker M. ve Sönmez F., 1998. Çinko uygulamasının mercimek (Lens culinaris Medic)’te verim ve verim ögelerine etkisi. Lens Newsletter, 25(1-2): 35-38
Dernek Z., 1987. Karışık ekim sisteminde fasulye ile birarada yetişen mısırın azot ve fosfor gereksiniminin belirlenmesi. Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü Yayınları, Genel Yayın No: 137
Eryüce N., Taysun A., Uysal H. and Dağdeviren İ., 1993. The contens of Fe, zn, Mn and Cu in some cultivated top soil or sloppy and level areas around Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Malatya, Mardin, Siirt, Şanlıurfa and Şırnak. Ege Üniv. Zir. Fak. Dergisi, 30(3): 81-88
Islam M.S., Bhuriya M.S. and Mich M.G., 1989. Effect of zinc on lentil yield and yield components. Lens Newsletter, 16(1): 30-32.
Kara İ. ve Gezgin S., 2011. İki farklı çinko uygulamasının bazı yerel ekmeklik buğday genotiplerinin verim ve verim unsurları üzerine etkisi. IX. Tarla Bitkileri Kongresi.12-15 Eylül 2011, Bursa, 94-99
Meyveci K., Avcı M., Sürek D., Karaçam M. ve Polat H., 2004. Farklı nohut genetik materyalinde mikroelement (zn, fe) uygulamalarının verim üzerine etkisinin belirlenmesi ve en uygun çinko dozunun tespit edilmesi. Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım-Sanayi-Çevre, 11-13 Ekim 2004, Tokat, 581-588
Monis T., Çıkman A., İpekçioğlu Ş., Çetiner İ.H. ve Atay Ü., 2011. GAP Bölgesinde yetiştirilen bazı tarımsal ürünlerin 2010 yılı üretim girdi ve maliyetleri. GAP Toprak-Su Kaynakları ve Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Şanlıurfa
Singh N.M. and Saxena M.C., 1986. Response of lentil to phosphorus and zinc application. Lens Newsletter, 13(2): 27-28
Taban S., Alpaslan M., Güneş A., Aktaş M., Erdal İ., Eyüboğlu H. ve Baran İ., 1997. Değişik şekillerde uygulanan çinkonun buğday bitkisinde verim ve çinkonun biyolojik yarayışlılığı üzerine etkisi. I. Ulusal Çinko Kongresi, 12-16 Mayıs 1997, Eskişehir, 147-155
Tigem 2003. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü Tohumluk Kataloğu, Ankara 2003.
Toğay N., Togay Y. ve Gülser F., 2001. Van koşullarında farklı çinko dozlarının mercimek (Lens culinaris Medik) çeşitlerinde verim ve verim ögelerine etkisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 7(2): 126-130
Toğay Y. ve Anlarsal A.E., 2008. Farklı çinko ve fosfor dozlarının mercimek (Lens culinaris Medic.)’de verim ve verim öğelerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üni., Ziraat Fak., Tarım Bilimleri Dergisi, 8(1): 49-59
Yağmur M. ve Kaydan D., 2005. Mercimek (Lens culinaris Medik)’te yapraktan gübrelemenin tane verimi ile bazı verim özelliklerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üni., Ziraat Fak., Tarım Bilimleri Dergisi, 15(1): 31-37
TUİK 2014. http://www.tuik.gov.tr. (Ulaşım Tarihi: 05.06.2015)