Mercimek (Lens culinaris Medik.)'te Topraktan ve Yapraktan Fe ve Zn Mikro Element Uygulamasının Verim ve Tanede Mikro Besin Elementi İçeriğine Etkisi

Araştırmanın amacı; mercimekte topraktan ve yapraktan farklı dozlarda demir sülfat ve çinko sülfat uygulamalarının verim ve tane mikro element içeriklerine etkilerini araştırmak ve sonuçta en etkili demir ve çinko sülfat uygulama şekli ve dozunu belirlemektir. Denemeler Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri deneme alanında 2012-2013 ve 2013-2014 yıllarında kurulmuştur. Araştırma denemeleri, rastgele bloklarda, bölünmüş parseller deneme desenine göre üç yinelemeli kurulmuştur. Ana parsellere mikro element dozları ve alt parsellere çeşitler yerleştirilmiştir. Hasat sonrasında, alt parsellerden alınan mercimek tane örneklerinde demir ve çinko analizleri, Ege Üni. Ziraat Fak., Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümünde yapılmıştır. Birinci yıl, üç kırmızı mercimek çeşidi (Şakar, Fırat 87 ve Çağıl)'ne topraktan ve yapraktan farklı dozlarda demir sülfat ve çinko sülfat uygulanmış ve bazı bitkisel karakterler (çiçeklenme süresi, boy, biyolojik verim ve tane verimi) ve tanelerde Fe ve Zn içeriklerine etkileri incelenmiştir. Birinci yıl denemeleri sonucuna göre en etkili mikro element dozu ve uygulama şekli belirlenmiştir. Bu uygulama, ikinci yıl altı çeşitte (Yerli Kırmızı, Tigris, Kafkas, Seyran 96, Özbek ve Çiftçi) uygulanarak verim ve tanedeki mikro element içeriği üzerinde etkileri incelenmiştir. Birinci yılsonunda, topraktan Fe ve Zn sülfat uygulamasının, tane verimine ve tane mikro element içeriğine olumlu bir etkisi saptanmamıştır. Kontrol uygulaması, mikro element uygulanan parsellere göre daha yüksek değerler vermiştir. Demir sülfatın %0.37 dozunda yapraktan uygulaması ise biyolojik verim, tane verimi ve tanelerde demir içeriğini kontrole göre önemli şekilde arttırmıştır. Yapraktan farklı dozlarda çinko sülfat uygulaması biyolojik verimi etkilememiş, %0.66 lık doz uygulaması tane verimini kontrole göre arttırmıştır. Genelde düşük olan tohum Zn içeriği, fazla farklı olmamakla birlikte, %0.66 doz seviyesinde diğerlerinden biraz fazla çıkmıştır. Bu nedenle, demir ve çinko sülfat için yapraktan %0.30 dozunda uygulaması, çok sayıda mercimek genotipinin gözden geçirilmesi için uygun görülmüştür. 2013-2014 yılında, yapraktan %0.30’luk demir sülfat ve çinko sülfat uygulaması ile altı mercimek çeşidi verim ve tanede mikro element içerikleri yönünden büyük farklılık göstermiştir.
Anahtar Kelimeler:

Mercimek, demir, çinko, çeşit, doz

The Effects of Soil and Foliage Applications of Fe and Zn on Yield and Seed Microelement Contents in Lentil (Lens culinaris Medik.)

The objectives of this research were  to investigate the  effects of soil and foliage applications of iron and zinc sulfades on yield and seed microelement contents in lentils, and to determine an efficient evaluation technique for screening large number of lentil genotypes. The experiments were carried out in an experimental area in the Faculty of Agriculture at Dicle University, in Diyarbakır, Turkey, during the years of 2012-2013 and 2013-2014. The experimental designs were randomized complete block with split-plot organization and had three replications. The microelement doses were located in main plots and lentil varieties in sub plots within main plots. Iron and zinc analysis of the seed samples were conducted in the related laboratories of the Soil Science and Plant Nutrition Department in the Faculty of Agriculture at Agean University, in İzmir. Various doses of iron and zinc sulphades were applied to soil and foliages of three red lentil varieties (Şakar, Fırat 87 and Çağıl). Based on the results of the first year experiments, there was no any positive effects of soil applications of iron and zinc sulphade on yield and seed microelement contents. Soil microelement applications significantly reduced these characters when compared to controls. However, in foliage applications, yield and seed microelement contents became significantly higher than the controls. Foliage application of 0.37% iron sulphade resulted in significant increases in biological yield, seed yield and Fe content in the seeds. But, foliage application of zinc sulphade did not cause any significant effect yield although seed yield was higher than control in 0.66% dose level. Mean zinc contents of seeds did not differ much from each other although it was slightly higher in 0.66% than the others doses. As a results of these findings, using foliar applicacation of 0.30% iron and zinc sulfade was selected as an efficient screening technique for various lentil genotypes. In 2013-2014, this technique was used to evaluate other six varieties (Yerli Kırmızı, Tigris, Kafkas, Seyran-96, Özbek and Çiftçi). There was great variation among six lentil cultivars for yield and seed microelement content.

___

  • Bayraklı F, 1983. Toprak Verimliliği ve Bitki Besleme. O.M.Ü. Ziraat Fak. Yay. Ders Notları No: 2, Samsun
  • Dawood, RA, Elfar IA, 1994. Response of organic and quality characteristics of lentil to foliar microelements. Assiut-Journal-Sciences, 25(3): 143-154
  • Gangwar KS, Singh NP, 1994. Studies on zinc nutrient on lentil in relation to dry matter accumulation, yield and N, P uptake. Indian Journal of Pulse Research, 7: 133-353
  • Khalil NA, Khalita R, 1991. Response of lentil (Lens culinaris Medic.) growth and yield to macro and micro nutrient application. Bulletin of Faculty of Agriculture, Unv. of Cairo, 42: 3, 701 Giza, Egypt
  • Sadeghi SM, Noorhosseini SA, 2014. Evaluation of foliar application effects of Zn and Fe on yield and its components of lentil (Lens culinaris, Medik), Iran. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 4(2): 220-225
  • Singh AK, Bhatt BP, 2013. Effect of Foliar application of zinc on growth and seed yeild of late – sown lentil (Lens culinaris). The Indilan Journal of Agricultural Sciences, 83(6): 622-626
Biotech Studies-Cover
  • ISSN: 2687-3761
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1992
  • Yayıncı: TAGEM Journals
Sayıdaki Diğer Makaleler

Ekmeklik Buğday Genotiplerinde Geç Kuraklığın Vejetatif Dönem ve Tane Dolum Süresine Etkisi

Murat AYDIN, Ali ÖZTÜRK

Çeltik (Orzya sativa L.) Genotiplerinin Trakya Koşullarının Farklı Lokasyonlarında Adaptasyonu ve Bazı Karakterler Yönünden Stabilite Analizleri

Halil SÜREK, Turhan KAHRAMAN, Rasim ÜNAN

Melez Mısır Islahında In-Vivo Katlanmış Haploid Tekniğinde Kullanılan Farklı Inducer Genotiplerin Haploid İndirgeme Oranların Belirlenmesi

İbrahim CERIT, Gönül CÖMERTPAY, Rüstem OYUCU, Bülent ÇAKIR, Rüştü HATIPOĞLU, Hakan ÖZKAN

Göller Bölgesi İllerinde Yetiştirilen Nohut Genotiplerinin Bazı Kalite ve Teknolojik Özellikleri Yönünden Değerlendirilmesi

Muharrem KAYA, Ruziye KARAMAN, Murat ÇAPAR

Kara Nadas-Buğday/Arpa Üretim Sistemi Yerine Sürdürülebilir Sistemler İkame Edilmelidir

Aydın AKKAYA

Türkiye Tarımsal Yüksek Öğretiminin ve Tarla Bitkileri Bölümünün Durumu

Cemalettin Yaşar ÇİFTÇİ

Yabancı Ot İlaçlarına Dayanıklı Bazı Çeltik (Oryza sativa L.) Genotiplerinin Geliştirilmesi

Halil SÜREK, Rasim ÜNAN, Necmi BEŞER, Recep KAYA, Adnan KARA

Ticari Hibrit Çeltik Islahında Erkek Kısırlık Araştırmaları

Rasim ÜNAN, Halil SÜREK, Recep KAYA

Tokat Kazova ve Zile Ana Ürün Koşullarında Yetiştirilen Melez Atdişi Mısır (Zea mays indentata L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Özelliklerinin Belirlenmesi

Mehmet Ali SAKİN, Mustafa BOZDAĞ, Şeyhmus ÇAKAR

Türkiye Tohumculuk Sektöründeki Gelişmeler ile Bu Gelişmelerin Sertifikalı Tohumluk Kullanımına ve Verim Üzerine Muhtemel Etkileri

Seydi Ahmet BAĞCI, Kamil YILMAZ