Seval AKYÜREK, İsmet BAŞER

Farklı Fenolojik Özelliklere Sahip Ekmeklik Buğday Genotiplerinin Süne Zararına Dayanım Yönünden İncelenmesi

Araştırma, 2010 ve 2011 yıllarında, Süne-buğday çeşidi ilişkisini belirlemek amacıyla, 23 farklı ekmeklik buğday çeşidi, Tekirdağ Ziraat Fakültesi’nin deneme alanında üstü açık ve kapalı olarak yetiştirilmişlerdir. Ekmeklik buğday çeşitlerinde nifm sayısı, süne emgi oranı, embriyo kararması, protein oranı, danede nem oranı, sedimantasyon değeri, beklemeli sedimantasyon değeri, gluten değeri, gluten indeksi ve dane verimi özellikleri incelenmiştir. Açık alanda yetiştirilen çeşitlerde en yüksek süne emgisi %3.08 ile Tekirdağ çeşidinde olmuş, bu çeşidi Alka, Renan, Sadova, Geya 1 ve Krasnodarskaya-99 çeşitleri izlemiştir. En düşük süne emgisi ise %1.60 ile Enola ve Dropia çeşitlerinde, %1.63 ile Krasunia odes’ka çeşidinde elde edilmiştir. Üstü kapatılarak yetiştirilen ekmeklik buğday çeşitlerinde süne emgi oranı önemli bir artış göstererek %4.93-12.75 arasında değişmiştir. İki yıl ortalamasına göre en yüksek süne emgisi sırasıyla Tekirdağ, Geya 1, Renan ve Sadova çeşitlerinde elde edilmiş, en düşük değerler ise Gelibolu, Kate A-1, Krasunia odes’ka ve Dropia çeşitlerinde olmuştur. Kalite özellikleri incelendiğinde gluten, gluten indeksi, sedimantasyon ve beklemeli sedimantasyon değerleri açık alandaki değerlere göre büyük oranda azalma göstermiştir. Beklemeli sedimantasyon değerleri ise tüm çeşitlerde ürünün kullanılamayacak düzeyde olmasına sağlayacak oranda düşük düzeyde olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Süne, kalite, süne emgi oranı, sedimantasyon

Evaluation in terms of Resistance to Sunny Pest damage of Bread Wheat Genotypes with Different Phenological Characters

The research was conducted with 23 different varieties in field condition and closed area in 2010 and 2011. 23 different varieties of bread wheat were grown in open fields and closed areas in Tekirdağ Faculty of Agriculture testing regions. In the bread wheat, nifm number, sunn pest damage ratio, black point, protein ratio, moisture ratio, sedimentation rate, gluten rate and index and particle productivity features were analyzed. With the samples grown outdoors, the highest parasitism rate of sunn pest was in Tekirdağ sample with 3.08 % and followed by Alka, Renan, Sadova, Geya 1 and Krasnodarskaya-99 samples. The lowest parasitism rate was obtained from Enola and Dropia with 1.60%; Krasunia odes’ka with 1.63%. In bread wheat samples grown in closed areas, the parasitism of sunn pest rate increased considerably and measured between 4.93-12.75%. According to the average of two seasons, the highest parasitism rate was obtained respectively from Geya 1, Tekirdağ, Renan and Sadova samples. The lowest parasitism rates was obtained from Gelibolu, Kate A-1, Krasunia odes’ka and Dropia samples. When the quality features were analysed, gluten, gluten index, Zeleny sedimentation and retarted sedimentation values reduced substantially in comparison with values obtained outdoors. Retarted sedimentation values in all samples were at a quite low level that making the crop useless.

Keywords:

Sunn pest, quality, sunn pest rate, sedimentation,

PDF

___

Scutelleridae) böceklerinin buğdaylara verdikleri tek. zararlar ve zararların azaltılma çalışmaları. Unlu Mam. Tek., 14(69): 62-64, 66-68, 70-82
Gözüaçık C. ve Yiğit A., 2011. Süne, Eurygaster integriceps Put. Zararının Bazı Buğday Çeşitlerinde Kalite Özelliklerine Etkileri. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, 28‐30 Haziran 2011, Kahramanmaraş
Hariri G., Williams P.C. and El-Harameın F.J., 2000. Influence of pentatomid ınsects on the physical dough properties and two-layered
flat bread baking quality of syrian wheat. Journal of Cereal Science, 31: 111-118
Kınacı E. and Kınacı G., 2004. Quality and yield losses due to sunn pest (Hemiptera: Scutelleridae) in different wheat types in Turkey. Fields Crops Research, 89: 187-195
Koçak E. ve Babaroğlu N., 2005. Orta Anadolu Bölgesi kışlaklarındaki Eurygaster (Heteroptera: Scutelleridae) türleri. Turkish J. Entomology, 29(4): 301-307
Köksel H. ve Sivri D., 2002. Süne-Kımıl Enzimlerinin Çeşitli Özellikleri ve Gluten Proteinleri Üzerine Etkileri. Hububat 2002 Hububat Ürünleri Tekn. Kong. ve Sergisi Bildiri Kitabı, s.49-56
Köse E., Ünal S.S., Olçay M. ve Kınacı G., 1997. Değişik Buğday Çeşitlerinde Süne Zararının Unun Reolojik Özelliklerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Türkiye 2. Değirmencilik Sanayii ve Teknolojisi Sempozyumu Bildiri Kitabı, Konya, s.185-196
Olanca B., Köroğlu D., Sivri Özay D., Köksel H., Dönmez E. and Sanal T., 2008. The Extent of Gluten Degradation in Bread Wheat Cultivars due to Bug (Eurygaster spp.) Proteases by SE-HPLC (Eds., Köksel H, Uygun U, Başman A). Bosphorus 2008 ICC International Conference, ISBN 978-9944-0519-0-3, İstanbul, p.140
Özkaya H. ve Özkaya B, 1993. Buğday kalitesi süne ve kımıl’ın önemi. Un Mam. Dün., 2(3): 20-25
Talay M., 1997. Ekmek Bilimi ve Teknolojisi. Ray Filmcilik Matbaacılık, İstanbul, 120s.TUİK, 2013. Türkiye İstatistik Kurumu. http://tuikapp.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul Erişim Tarihi: 24.07.2013