Halil SÜREK, Turhan KAHRAMAN, Rasim ÜNAN

Çeltik (Orzya sativa L.) Genotiplerinin Trakya Koşullarının Farklı Lokasyonlarında Adaptasyonu ve Bazı Karakterler Yönünden Stabilite Analizleri

Bu araştırmanın amacı, Trakya koşullarının farklı lokasyonlarında, çeltik genotiplerinin performansını belirlemek ve bazı karakterler yönünden stabilitelerini tespit etmektir. Çalışmada, 14 çeltik genotipi kullanılmıştır. Bu genotipler, 2013 ve 2014 yıllarında, Trakya bölgesinde bulunan, Edirne Merkez ve İpsala ilçeleri ile Tekirdağ’ın Hayrabolu ilçesinde tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada, genotiplerin çeltik tane verimi, çeltik ve pirinç 1000 tane ağırlıkları ile kırıklı ve kırıksız pirinç randımanı değerleri incelenmiştir. Bu özellikler bakımından çeşitler arasında önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Aynı zamanda, bu karakterler yönünden çevre ve genotipxçevre interaksiyonları önemli bulunmuştur. Çeltik tane verimi yönünden TR-2296, TR-2241, TR-237 ve TR-2340, kırıksız pirinç randımanı yönünden TR-2305 ve çeltik 1000 tane ağırlığı bakımından ise TR-2271, TR-2340 ve TR-2302 genotipler en stabil olarak belirlenmiştir. Diğer taraftan bu karakterler için genotiplerin bazıları iyi, bazıları da kötü çevre koşullarında daha iyi performans göstermişlerdir. İncelenen bu üç karakter bakımından TR-2340'ın en stabil genotip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Çeltik (Oryza sativa L.), çeltik genotipi, çeşit çevre intraksiyonu

The Adaptation of Some Rice Genotypes to Thrace Conditions and Their Stability Parameters for Some Traits in Turkey

The objectives of this study were to determine the performance of some rice genotypes and their stability parameters for some traits in the different locations under Thrace part of Turkey. Fourteen rice genotypes were used in this research. These genotypes were tested in the randomized complete block design with three replications in the three locations, such as the centre and İpsala towns of Edirne and Hayrabolu town of Tekirdağ provinces in Thrace region of Turkey. The genotypes were examined in terms of rough rice yield, 1000 grain weight of paddy and milled grains, total milled rice percentage and head rice percentage. The statically important differences were determined among the genotypes for these traits. At the same time, the results of combined analysis of variance (ANOVA) revealed Genotypex Environment interactions for the examined characters of different genotypes. According to the stability parameter analysis, the genotypes, TR-2296, TR-2241, TR-2337, and TR-2340 for rough rice yield, TR-2305 for head rice yield percentage, TR-2271, TR-2340, and TR-2302 for 1000 grain weight were suitable for all environments, respectively. Whereas, some genotypes had better performance in better environments and some of them in poor environments. TR-2340 was the most suitable genotype for all environments in terms of the examined traits.

Keywords:

Rice(Oryza sativa L.), rice genotype, genotype x environment interaction,

PDF

___

Allard R.W. and Bradshaw A.D., 1964. Implication of genotype environment interactions in applied plant breeding. Crop Science, 4: 503-508
Blanche S.B., Utomo H.S., Wenefrida I. and Gerald O.G., 2009. Genotype x environment interactions of hybrid and varietal rice cultivars for grain yield and milling quality. Crop Sci., 49: 2011-2018.
Bose L.K., Nagaraju M. and Sing O.N., 2012 Genotype x Environment Interaction and Stability Analysis Of Lowland Rice Genotypes. Jour. Agric. Sci., 57(1): 1-8
Dingkuhn M, Luquet D, Kim H, Tambour L and Clement-Vidal A, 2006. Ecomeristem, A model of morphogenesis and competition among sinks in rice. 2. simulating genotype responses to phosphorus deficiency. Functional Plant Biology, 33: 325-337
Eberhart S.A. and Russell W.A., 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop Science, 6: 36-40
Finlay W. and Wilkinson G.W., 1963. The analysis of adaptation in apalat breeding programme. J. Agri. Res., 14: 742-754.
Hu Q. and Buyanovsky G., 2003. Climate effects on corn yiled in Missouri. J. Applied Meteorology, 42: 1626-1635
Jusuf M., Rhayuningsih S.A., Wahyuni T.S. and Restuono J., 2008. Adaptasi dan stabilitas hasil klon harapan ubi jalar. Journal Penelitian Pertanian Tanaman Pangan, 27: 37-41
Luthra O.P., Singh R.K. and Kakar S.N., 1974. The stability of the twelve genotypes were evaluated. Theory and Applied Genetics, 45: 143-149
Messina C., Hammer G., Dong Z., Podlich D. and Cooper M., 2009. Modelling Crop Improvement in A GxExM Framwork via Gene-Trait-Phenptype Relationships. In: Crop physiology: Applications for Genetic Improvement and Agronomy, Eds., Sdras VO, Caldrini D, Elsevier, Netherlands, 235-265
Padmavathi P.V., Satyanarayana D.V., Ahmet L. and Chamundeswari N., 2013. Stability analysis of quality traits in rice hybrids. Oryza, 50(3): 199-204
Palanog A.D., Endino C.A., Ciocon I.W.G., Sta L.T. and Libetario E.W., 2014. Adaptability analysis of wewly-released rice varieties using GGE biplot analysis. Asia Life Sci., 23(2): 515-526
Shantakumar G., Kulkarni R.S. and Jagadeesha R.C., 1997. Stability Analysis in Rice (Oryza sativa L.) over Different Seasons for Yield and Its Components. Kamataka J. Agric. Sci., 10(1): 67-70
Şahin M., Sürek H., Öner F. ve Üre T., 2011. Çeltikte Çeşit ya da Çeşit Adaylarının Performanslarının Belirlenmesi ve Stabilite Analizleri. IX. Tarla Bitkileri Kongresi, 12-15 Eylül 2011, Bursa, Cilt 1, 370-375
Tariku S., Lakew T., Bitew W. and Asfam M., 2013. Genotype by environment interaction and grain yield stability analysis of rice (Oryza sativa L.) genotype evaluated in north western Ethiopia. Net. J. Agric. Sci., 1(1): 10-16
Upreti H.K., Bista Sudarshan B., Sah S.N. and Ohakal R., 2007. Genotype x environment interaction and stability analysis for grain yield of micledhill rice genotypes. Nepal Agric. Res., 8: 14-17
Ünay A., Turgut İ., Sürek H. ve Korkut Z.K., 1990. Çeltikte bazı özelliklerle ilgili stabilite analizi. Akdeniz Üni. Ziraat Fak. Derg., 3(1-2): 117-124