Bazı Oriental Tütünlerin (Nicotiana tabacum L.) Genel ve Özel Kombinasyon Yeteneklerinin Belirlenmesi

Bu araştırma 2012 ve 2013 yılları Tokat-Erbaa şartlarında, üstün özelliklere sahip tütün kombinasyonlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada yedi ebeveyn (Xanthi-2A, Nail, Gümüşhacıköy, Taşova, Katerini, Canik, Erbaa) ve bunlardan yarım diallel melezleme ile elde edilen 21 melez kombinasyon olmak üzere toplam 28 genotip kullanılmıştır. Çalışma tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada, bitki boyu, yaprak sayısı, yaprak eni, yaprak boyu, yaprak verimi, indirgen şeker oranı, nikotin oranı ve organoleptik özellikler incelenmiştir. Çalışmada, genel kobinasyon yeteneği (GKY) bakımından Nail hattı verim açısından, Xanthi-2A, Katerini ve Taşova çeşitleri ise kalite açısından pozitif etkiye sahip olmuşlardır. Özel kombinasyon yeteneği bakımından (ÖKY) ise sekiz (Xanthi-2A x Katerini, Nail x Katerini, Nail x Canik, Nail x Erbaa, Gümüşhacıköy x Canik, Katerini x Canik, Katerini x Erbaa ve Canik x Erbaa) kombinasyonunun verim, sekiz kombinasyonun (Xanthi-2A x Taşova, Xanthi-2A x Katerini, Xanthi-2A x Erbaa, Nail x Taşova, Nail x Katerini, Taşova x Katerini, Taşova x Erbaa ve Katerini x Erbaa) ise kalite bakımından üstün özelliklere sahip olduğu belirlenmiştir. Bu araştırmada, hem verim hem de kalite bakımından Xanthi-2A x Katerini (verim: 170 kg/da, randıman: %75), Nail x Katerini (verim: 164 kg/da, randıman: %75), Katerini x Erbaa (verim: 167 kg/da, randıman: %73) ve Canik x Erbaa (verim: 184 kg/da, randıman: %68) kombinasyonları bölgede yaygın üretilmekte olan Xanthi-2A (verim: 133 kg/da, randıman: %78) çeşidinden daha üstün özelliklere sahip kombinasyonlar olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Oriental tütün, Nicotiana tabacum L., verim

Determination of General and Specific Combining Abilities in Some Oriental Tobacco Varieties

The purpose of this study was determine new tobacco cultivars with higher yields and better quality properties for Tokat/Erbaa location in 2012-2013 years. Hybrids were produced from half-diallel crosses between Xanthi-2A, Nail, Gümüşhacıköy, Taşova, Katerini, Canik and Erbaa tobacco varieties. The experiment was designed according to the “Split Plots on Randomized Complete Block” with three replications. Plant height, leaf width, leaf length, number of leaves, leaf yield, organoleptic observations, nicotine and sugar rates were evaluated. General combining abilities of Nail cultivar for yield and Xanthi-2A, Katerini and Taşova cultivars for quality were found to have positive effects. Specific combining abilities of Xanthi-2A x Katerini, Nail x Katerini, Nail x Canik, Nail x Erbaa, Gümüşhacıköy x Canik, Katerini x Canik, Katerini x Erbaa ve Canik x Erbaa hybrids for yield and Xanthi-2A x Taşova, Xanthi-2A x Katerini, Xanthi-2A x Erbaa, Nail x Taşova, Nail x Katerini, Taşova x Katerini, Taşova x Erbaa ve Katerini x Erbaa hybrids for quality were determined to have superior. Based on the results, Xanthi-2A x Katerini (170 kg/da yield, 75% quality), Nail x Katerini (164 kg/da yield, 75% quality), Katerini x Erbaa (167 kg/da yield, 73% quality) and Canik x Erbaa (184 kg/da yield, 68% quality) hybrids were found to have superior yield and quality traits than Xanthi/2A cultivar that has produce in Erbaa location.

Keywords:

Oriental tobacco Nicotiana tabacum L., yield, general combining abilities,

PDF

___

Anonim 1993. Mstat-C. A Microcomputer Program for the Desing, Management and Analysis of Agronomic Research Experiments. MSTAT Development Team. Michigen State University
Anonim 2013a. The Global Tobacco Industry. http://topforeignstocks.com
Anonim 2013b. Campaign for Tobacco. global.tobaccofreekids.org
Anonim 2013c. A Review of the Global Tobacco Industry. http://topforeignstocks.com
Anonim 2013d. Tütünle ilgili istatistik veriler. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu. Tütün Piyasası. Ankara
Anonim 2013e. Production Yearbook. Food and Agriculture Statistic. www.fao.org
Aydın N., Gökmen S. ve Yıldırım A., 2006. Kendilenmiş Mısır Hatlarının Tane Verimi ve Diğer Bazı Özellikler Bakımından Kombinasyon Yeteneklerinin Yoklama Melezlemesi Yöntemiyle Belirlenmesi. A. Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 2007, 13 (2): 120-127
Çamaş N., Karaali H., Kurt D. ve Kınay A., 2011. Orta Karadeniz Bölgesi Basma Tipi Tütün Yetiştiriciliğinde Kalite Unsurlarının Değerlendirilmesi. 9. Tarla Bitkileri Kongresi. 12-15 Eylül, Bursa
Falconer D.S., 1989. Inroduction to Quantitative Genetics. 3rd ed. John Willey and Sons, Inc. New York, America
Griffing B., 1956. Consept of General and Specific Combining Ability in Relation to Diallel Crossing Systems. Aust. J. Biol. Sci. 9:463-493
Kınay 2010. Tütünde (Nicotiana tabacum L.) Farklı Azot Dozlarının Verim ve Kalite Özelliklerine Etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. (Danışman: Prof. Dr. Güngör Yılmaz) Tokat
Sprague G.F. and Tatum L.A., 1942. General vs. Specific Combining Ability in Single Crosses of Corn. J. Amer. Soc. Agron. 34:923-932
Wernsman E.A. and Matzinger D.F., 1980. Hybridization of Crop Plants. Tobacco. Edit: Crop Sci. Soc. of America, page: 657-668, Wisconsin. USA