Süleyman TEMEL, Uğur ŞİMŞEK, Erhan ERDEL, Faruk TOHUMCU, Fatih GÖKMEN

Farklı Toprak Özelliklerinin Taban Çayırların Floristik Kompozisyonu Üzerine Etkisi

Bir bölgede çayır ve mera alanları ile ilgili uygun ıslah ve yönetim çalışmalarının uygulanabilmesi için, öncelikle mevcut formasyonların (vejetasyonların) tür bileşiminin tespit edilmesi gerekmektedir. Iğdır ovasının tuz etkisine maruz kalan taban arazilerinin büyük bir kısmında tarla tarımı yapılamamakta ve otlatılarak (mera) ya da biçilerek (çayır) değerlendirilmektedir. Bu çalışma daha önce bitki örtüsü hakkında hiç çalışma yapılmamış, toprak tuzluluğundan farklı düzeyde etkilenmiş doğal kurak taban çayır kesimlerinin tür bileşimini ve aralarındaki farklılıkları tespit etmek ve sonrasında yapılacak çalışmalara altlık oluşturmak amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada 2012 ve 2013 yıllarında dört çayır kesiminde (tuzluluk problemi olmayan (EC=0.4 dS/m, DSY=%4.3), tuzlu (EC=4.82 dS/m, DSY=%11.6), alkali (EC=1.48 dS/m, DSY=%39.1) ve tuzlu-alkali (EC=4.31 dS/m, DSY=%39.7) hâkim türlerin çiçeklenme dönemi sonunda Quadrat yöntemi (0.5 x 0.5=0.25 m2) kullanılarak vejetasyon ölçümleri yapılmıştır. Buna göre tuzluluk problemi olmayan çayır kesiminde 39, tuzluluk sorunu olan çayır kesiminde 41, alkalilik sorunu olan çayır kesiminde 38 ve tuzluluk ve alkalilik sorunu olan çayır kesiminde 26 tür tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda çayır kesimlerinin tür bileşimlerinin özellikle familya bazında farklılık gösterdiği, normal koşullara göre tuz etkisinde kalmış çayır kesimlerinde baklagil tür sayısının daha az olduğu ve hayvanlar tarafından daha az tercih edilen tür sayının artığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Çayır vejetasyonu, tuzlu-alkali, tuz stresi

Effects of Different Soil Features on Floristic Composition of Ground Meadows

To conduct appropriate reclamation and management practices on grasslands in a region, it is necessary to first determine species composition of available vegetation. Field agriculture cannot be conducted in a large part of ground lands exposed to salinity in Igdir Plain, and the lands are benefited by grazing or reaping. Study was conducted with the aim of determining species composition of never before studied natural ground meadows affected by salinity at different levels and the differences between them, and providing a base for subsequent studies. Vegetation measurements in meadow zones with no salinity problems (EC=0.4 dS/m, DSY=4.3%), saline (EC=4.82 dS/m, DSY=11.6%), alkaline (EC=1.48 dS/m, DSY=39.1%), and saline-alkaline (EC=4.31 dS/m, DSY=39.7%) in the years of 2012-2013 were carried out with Quadrat method (0.5x0.5=0.25 m2) at the end of blossoming period of dominant species. Accordingly, 39 species from the meadow zone with no salinity problem, 41 species from that with salinity problem, 38 species from that with alkaline problem, and 26 from that with saline-alkaline problem were determined. As a result, it was found that species composition of meadow zones differed according to family in particular, that decreased the number of legume species in saline conditions, and that the number of species less preferred by animals increased.

Keywords:

Meadow vegetation, saline-alkaline, salinity stress,

PDF

___

Kaynaklar
Açıkgöz E., 2001. Yembitkileri (3. baskı). Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı, Yayın No: 182, VİPAŞ A.Ş. Yayın No: 58, 584s. Bursa.
Anonim, 2014. Başbakanlık DMİ Genel Müdürlüğü Meteoroloji Bültenleri, Ankara.
Anonim, 1980. Soil testing and plant analysis, Bull. 38/1 Food and Agriculture Organization, Rome-Italy.
Anonim, 2002a. Explanation of Physical Analysis and Interpretaion. http:\\www.dlwc.nsw. gov.au\care\soil\ssu\tests\tests4.htm
Anonim, 2002b Explanation of Chemical Analysis and Interpretaion. http:\\www. dlwc.nsw.gov.au\care\soil\ssu\tests\tests5.htm#Chemical-Test-Result-Rankings
Aydın İ. ve Uzun F., 2002. Çayır-Mera Amenajmanı ve Islahı. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı No: 9, Samsun, 313 s.
Çetik A.R., 1985. Türkiye Vejetasyonu: I İç Anadolu’nun Vejetasyonu ve Ekolojisi, Selçuk Üniv. Yay. No:7, Konya.
Gomez Mercado F., Del Moral Torres F., Gimenez Luque E. and De Haro Lozano S., 2012. Salinity tolerance of the hygrophilous plant species in the wetlands of the south of the Iberian Peninsula. Not Bot Horti Agrobo, 40(1): 18-28.
Hakim M.A., Juraimi A.S., Begum M., Hanafi M.M., Ismail M.R. and Selamat A., 2010. Effect of salt stress on germination and early seedling growth of rice. Afr. J. Biotech., 9(13): 1911-1918.
Holechek Jery L., Pieper R.D. and Herbel C.H., 1995. Range Management: Principles and Practices. Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey 07632, p 526.
Joachim H., Makoi J.R. and Ndakidemi P.A., 2007. Reclamation of sodic soils in northern tanzania, using locally available organic and inorganic resources. African J. Biotechnology, 6(16): 1926-31.
Koç A. ve Gökkuş A., 1996. Palandöken dağları mera vejetasyonunda yer alan bitkilerin bazı özellikleri. Türkiye 3. Çayır mera ve Yem Bitkileri Kongresi 17-19 Haziran 1996, Erzurum, s. 107-114.
Kushiev H., Noble A.D., Abdullaev I. and Toshbekov U., 2005. Remediation of abandoned saline soils using Glycyrrhiza glabra: A study from the Hungry steppes of Central Asia. International Journal of Agricultural Sustainability, 3(2): 102-13.
Li Y., Shen Y.Y. and Yan S.G., 1997. Comparative studies of effect of NaCl stress on the seed germination of 5 forage species. Horticultural Science, 14(2): 50-53.
Lund H.G., 2007. Accounting for the World’s Rangelands. Rangelands, 29: 3-10.
Temel S. ve Şahin K., 2011. Iğdır ilinde yem bitkilerinin mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerileri. YYÜ Tar. Bil. Derg., 21(1): 64-72.
Temel S., Keskin B., Şimşek U. ve Yılmaz İ.H., 2015. Bazı çok yıllık yem bitkisi türlerinin m2’deki bitki çıkışına halomorfik toprak koşullarının etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(1): 46-54.
TÜİK 2013. Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr
Tükel T. ve Hatipoğlu R., 2001. Çayır meralarda zehirli bitkiler ve hayvanlar üzerindeki etkileri. Tarım ve Köy İşleri Dergisi, Mayıs-Haziran, Sayı: 139, 40-43.
Ungar I.A., 1991. Ecophysiology of Vascular Plants. Boca Raton, Florida: CRC Press, ss. 108.
Yılmaz E., Tuna A.L. ve Bürün B., 2011. Bitkilerin tuz stresi etkilerine karşı geliştirdikleri tolerans stratejileri. C.B.Ü. Fen Bilimleri Dergisi, 7(1): 47-66.