TOPRAKTA ARANILAN ŞİFA: MUŞ TÜRBELERİ

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’nin de her yöresinde türbelere bağlı pratikler oluşmuştur. Ölülerin gömüldüğü mekâna veya kutsal kabul edilen mekâna bağlı olarak oluşan ritüeller folklorda önemli inceleme konuları arasında yer almaktadır. Farklı beklenti ve gerekçelerle pek çok türbe kutsal kabul edilip ziyaret edildiği bilinmektedir. Muş ili sınırları içerisinde yüzlerce kutsal mekân bulunmaktadır. Muş’un manevi hayatına yön vermiş olan âlimlerin türbelerine bağlı çeşitli ritüeller gerçekleştirilmektedir. Çalışmamızda sadece toprağının sağaltıcı özelliği olduğuna inanılan türbeler incelenmiştir. Şeyitlik, Zerzemi, Şeyh Yusuf, Şeyh Reşit türbeleri bu şekilde toprağının şifa kaynağı olduğu inancı bulunmaktadır Çoğunlukla bu kutsal mekânların ziyaretinde insanlara belli hastalık veya rahatsızlıklara karşı şifa vereceği ve buna bağlı olarak da fayda sağlayacağı beklentisidir. Çalışmaya konu olan türbelerin önemli bir kısmıyla ilgili olarak yazılı kaynaklarda ya hiç bilgi bulunmamakta ya da sadece türbelerin isimleri geçmektedir. Dolayısıyla çalışmamız tamamen alan araştırmasına dayanmaktadır. Kaynak kişiler ise daha çok türbe çevresinde yaşayan veya türbeleri farklı zamanlarda ziyaret eden kimselerdir

SOIL, AS A SOURCE OF HEALING: MUŞ SHRINES

Rituals formed related to the place, where the dead are buried have been among important subjects in folklore. It is known that for different expectations, many shrines are accepted as sacred, and visited. There are hundreds of shrines in Muş province. Thereupon, some practices have been formed related to the shrines of the scholars who directed spiritual life of the people in Mus. In this study, only the shrines whose sand is believed to be curative have been examined such as Şeyitlik, Zerzemi, Şeyh Reşit Shrines. These sacred places are believed to cure some illnesses if visited. There is no information in written sources about an important amount of the shrines mentioned in this study, or only their names are mentioned. Hence, our study is based on a field study. Sources of information are the people who live around shrines or those who have visited these places in various times.

PDF

___

ASNA, İbrahim Burçin (2017). Alevi İnancında Araştırılmamış Kutsal Bir Mekân Örneği: Baba Mansur/Kurhüseyin Dergahı, Unidap Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı Bildiri Kitabı C.II, Erzurum, Muş Alparslan Üniversitesi Yayınları.
EKMEKÇİ, Mansur (2014), Muş Halk Kültürü, Adana, Muş Kültür Müdürlüğü Yayınları.
GÜNAY, Ünver (2001), Ziyaret Fenomeni Üzerine Bir Din Bilim Araştırması Kayseri Örneği, Kayseri, Erciyes Üniversitesi Matbaası.
KARAKAŞ, Rezan (2014), Siirt Menkıbeleri ve Türbe Ritüelleri, Ankara, Maya Akademi Ya-yınları.
KESKİN, Yahya Mustafa (1999), Turhal, Yeşilyurt ve Sulusaray İlçelerindeki Halk Dindarlığının Bir Boyutunu Oluşturan Ziyaret, İnanç ve Uygulamaları, Elazığ, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. S. 4, 185-201.
MALINOWSKI, Bronislaw (2000), Büyü, Bilim ve Din, Çev. Saadet Özkal, İstanbul, Kabalcı Yayınları.
ÖZKAN, Aysun (2009), Türbe Ziyaretlerinin Psiko-Sosyolojik Boyutu Eyüp Sultan Türbesi Örneği. İstanbul, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
USLU, Ayşe (2018), Muş Merkez Efsaneleri, Muş Alparslan Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Lisans Tezi.
YALÇINKAYA, Fatoş (2008), Muş’ta Yatırlar ve Yatırlarla ilgili anlatılan Menkıbeler, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
YEĞİN, Hüseyin İbrahim (2015), Türbe Ziyaretlerinin Psiko-Sosyal Sebepleri: Hayrettin Tokadi Türbesi, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1). ss. 277-302.