ÖĞRETMENLERİN ÖZYETERLİK ALGILARININ ANALİZİ
Bu araştırmada ortaokul ve lise öğretmenlerinin özyeterlik algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini, 2017- 2018 eğitim- öğretim yılında, Malatya ili Doğanşehir ilçe merkezinde görev yapan 93 ortaokul, 163 lise olmak üzere toplam 256 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi, gönüllü olarak araştırmaya katılmayı kabul eden 164 öğretmenden oluşmaktadır. Bu araştırmanın verileri, TschannenMoran ve Hoy (2001) tarafından geliştirilen, Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005) tarafından Türkçeye uyarlanan “Öğretmen Özyeterlik Ölçeği” ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız gruplar t testi, tek yönlü varyans analizi (Anova) kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları, katılımcı öğretmenlerin özyeterlik algılarının “oldukça yeterli” düzeyinde olduğunu ortaya koymuştur. Öğretmenlerin özyeterlik algılarının cinsiyet ve branş değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık göstermediği; mesleki kıdem, çalışılan okul türü ve en son mezun olunan okul türü değişkenleri açısından ise anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir
ANALYSIS OF SELF-EFFICACY PERCEPTIONS OF TEACHERS
In this research ,it was aimed to determine the self-efficacy perceptions of secondary school and high school teachers. The research is a descriptive analysis in scanning model. The universe of the research constitutes a total of 256 teachers 93 of whom are working at secondary schools and 163 of whom are at high schools in Doğanşehir district of Malatya province in 2017-2018 academic year. The sample of the research constitutes 164 teachers who voluntarily agreed to participate in the survey. The data of this study were obtained by “Teacher Self-Efficacy Scale” developed by Tschannen-Moran and Hoy (2001) and adapted to Turkish by Çapa, Çakıroğlu and Sarıkaya (2005). Frequency, percentage, arithmetic mean, standard deviation, independent groups t test, one way analysis of variance (ANOVA) were used in the analysis of data. The findings of the study revealed that the participant teachers’ self-efficacy perceptions were at a “fairly adequate” level. The selfefficacy perceptions of the teachers did not show significant difference in terms of gender and branch variables; but there were significant difference in terms of occupational seniority, type of school studied, and type of school last graduated.
___
- ALCI, B. (2007). Yıldız Teknik Üniversitesi Öğrencilerinin Matematik Başarıları ile Algıladıkları Problem Çözme Becerileri, Özyeterlik Algıları Bilişüstü Özdüzenleme Stratejileri ve ÖSS Sayısal Puanları Arasındaki Açıklayıcı ve Yordayıcı İlişkiler Örüntüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- ATICI, M. (2000). İlkokul öğretmenlerinin sınıf yönetiminde yetkinlik beklentisi rolünün İngiltere ve Türkiye’de seçilen bir araştırma grubu üzerinde incelenmesi. II. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 27- 29 Eylül, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- AYPAY, A. (2010). Genel Öz Yeterlik Ölçeği’nin (GÖYÖ) Türkçe’ye Uyarlama Çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt. 11. Sayı. 2. 113-13.
BANDURA, A. (1977). Self-Efficacy: Toward A Unifying Theory Of Behavioral Change Psycho-gical Review, 84(2), 191–215.
- BANDURA, A. (2000). Cultivate Self Efficacy For Personal And Organizational Effectiveness. In E. A. Locke (Ed.) Handbook of Principles of Organizational Behavior. 120-136. Oxford: Blackwell Publishing.
- BALCI, A. (2005). Açıklamalı eğitim yönetim terimleri sözlüğü, Ankara: Tek Ağaç Basım Yayım, Dağıtım.
- BAYKARA, K. (2011). Öğretmen adaylarının bilişötesi öğrenme stratejileri ile öğretmen yeterlik algıları üzerine bir çalışma, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (40), 80-92.
- CAPRARA, G. V., BARBARANELLI, C., STECA, P. Ve MALONE, P. S. (2006). Teachers’ self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students’ academic achievement: a study at the school level. Journal of School Psychology, 44, 473-490.
- ÇAKIR, Ö., Kan, A., SÜNBÜL, Ö. (2006). Öğretmenlik Meslek Bilgisi ve Tezsiz Yüksek Li-sans Programlarının Tutum ve Özyeterlik Açısından Değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 36-47. 17 kasım 2017 tarihinde, http://efd.mersin.edu.tr/dergi/meuefd_2006_002_001/pdf/meuefd_2006_ 002_001_00 36_0047_cakir&kan&sunbul.pdf sayfasından erişilmiştir.
- ÇAPA, Y., ÇAKIROĞLU, J. & SARIKAYA, H. (2005). The development and validation of a Turkish version of the teachers’ sence of efficacy scale. Education and Science, 30(137), 74-81.
- ÇAPA, Y., ÇAKIROĞLU, J., ve SARIKAYA, H. (2005). Öğretmenlik Öz-Yeterlik Ölçeğinin Türkçe Uyarlamasının Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim. 30 (137), 74-81.
- ÇAPRİ, B., & ÇELİKKALELİ, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33–53.
- ÇAPRİ, B., ve KAN, A. (2006). Öğretmen kişilerarası özyeterlik ölçeğinin Türkçe formunun ge-çerlik ve güvenilirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(1), 48-61.
- DEMBO, M. H. (2004). Motivation and learning strategies for college success: A self management approach. New Jersey: Lawrence Erlbaum.
- EACUTE, J., & ESTEVE, M. (2000). “The transformation of the teachers’ role at the end of the Twentieth century: New challenges fort he future” Educational Review. 52(2), 197-209.
- GENÇTÜRK, A. ve MEMİŞ, A. (2010). An investigation of primary school teachers’ teacher efficacy and job satisfaction in terms of demographic factors. Elementary Education Online, 9(3), 1037-1054.
- GÜRCAN, A. (2005). Bilgisayar özyeterliği algısı ile bilişsel öğrenme stratejileri arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları. 19, 179-193.
- GÜRKAN, T. (2001). Bireyin çok yönlü gelişimi. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, Sayı 22.
- KAHYAOĞLU, M. Ve YANGIN, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki özyeter-liklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 73-84.
- KARABACAK, M. (2014), Ankara İli Genel Liselerinde Görev Yapan Öğretmenlerin Özerklik Algıları ile Özyeterlik Algıları Arasındaki İlişki, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- KARACAOĞLU, Ö. C. (2008), Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Yüzüncü yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 70-97.
- KARADENİZ, C. B. (2011). Öğretmenlerin coğrafya özyeterlik inançları, Eğitim Bilim ve Toplum Dergisi, 9(35), 28-47.
- KARASAR, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. (30. Baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- KONAN, N. ve OĞUZ, V. (2016). Pedagojik formasyon öğrencilerinin öğretmenlik özyeterlik inancı ile yaşam yönelimi algısı arasındaki ilişki, Eğitime Dönüş. (Ed.: E. Babaoğlan, E. Kıral ve A. Çilek), Ankara: EYUDER Yayınları, s. 276-284.
- MASKAN, A. (2010). Fizik ve matematik öğretmen adaylarının fiziğe karşı öz-yeterlik inanç-larının değerlendirilmesi, Uludağ Ünv. Eğitim Fak. Dergisi, XXIII(1), 31-42.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2006), Öğretmenlik Mesleği Genel Alan Yeterlikleri. 09 Kasım 2017 tarihinde http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri/icerik/39 sayfasından erişilmiştir.
- Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2017), Öğretmenlik Mesleği Genel Alan Yeterlikleri. 14 Aralık 2017 tarihinde http://oygm.meb.gov.tr/www/ogretmenlik-meslegi-genel-yeterlikleri/icerik/39 sayfasından erişilmiştir.
- ÖZDEMİR, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inanç-larının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (54), 277-306.
- ŞAHİN, A. E. (2006). Meslek ve Öğretmenlik. (Ed. V. Sönmez). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
- ŞEKER, H, DENİZ, S. ve GÖRGEN, İ., (2004). Öğretmen yeterlikleri ölçeği. Ankara: Milli Eğitim. Yıl 32, Sayı 164. s. 105-118.
- ŞEKER, H, DENİZ, S. ve GÖRGEN, İ., (2005). Öğretmen adaylarının öğretmen yeterliklerinin değerlendirilmesi, Muğla; Faculty of Education, 15(42), .237-253.
- ŞİŞMAN, M. (2006). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
- TSCHANNEN-MORAN, M., WOOLFOLK HOY, A., ve HOY, W. K. (1998). Teacher efficacy: Its meaning and measure. Review of Educational Research. 68. 202-248. TSCHANNEN-
- MORAN, M., ve HOY, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct, Teaching and Teacher Education. 17. 783-805.
- Türk Dil Kurumu. Büyük Türkçe Sözlük.21 Kasım 2017 tarihinde http://www.tdk.gov.tr sayfa-sından erişilmiştir.
- ÜSTÜNER, M, DEMİRTAŞ, H. ve CÖMERT, M. & ÖZER, N. (2009). Ortaöğretim Öğretmenle-rinin Öz-Yeterlik Algıları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 17, 1-16.
- YENİCE, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 36-58.
- YEŞİLYURT, E. (2013), Öğretmen Adaylarının Öğretmen Öz-Yeterlik Algıları, Elektronic Journal of Social Sciences, 12(45), 88-104.
- YILMAZ, M., KÖSEOĞLU, A., GERÇEK, C., SORAN, H. (2004). Öğretmen özyeterlik inancı. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 5(58).
- YILMAZ, K., ve ÇOKLUK-BÖKEOĞLU, Ö. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 143-167.