KÂTİP RÜSTEMZÂDE ABDÜLHAMİD EFENDİ’NİN MEKTUPLARI (1924-1966)

Tarih yazımına önemli katkılar sağlayan mektuplar, ait oldukları zamanınruhunu anlamada eşsiz bir işleve sahiptir. Mektupların içerdiği sosyoekonomikve kültürel imgeler, geçmişin çözümlenmesine birçok gösterge ve tanıklıkla katkısağlamaktadır. Metin içerisindeki göstergeleri yakalayarak açığa çıkarmak, tarihçiyegeçmişi çıplak gözle yeniden yorumlama imkânı sunmaktadır. Bu çalışmadaele alınan Göreleli Kâtip Rüstemzade Abdülhamid Efendi’nin mektupları, 1924-1966 yıllarını kapsayan ve yakın dönemin sosyal koşulları hakkında fikir verenmetinlerdir. Söz konusu dönemdeki geçim sorunları, insanlar arasındaki ilişkiler,hitabet biçimi, yazılı iletişim kültüründeki değişiklikler ve daha birçok konuyaışık tutması bakımından bu metinler incelemeye değer niteliktedir. Çalışma, aynızamanda Türkiye’de 1928’deki Harf İnkılabı’nın ardından, bir kesimin yıllarcaOsmanlı alfabesini kullanılmaya devam etmesine örnek teşkil eder. AbdülhamidEfendi’nin de içinde yer aldığı bu kesim, yeni Türk harflerini inkılabın hemen sonrasındaöğrenmiş olsa da alışkanlıkları gereği özel yazışma, hatıra ve notlarındaeski harfleri tercih etmiştir. Çalışmada da görüleceği üzere; Abdülhamid Efendi’yeait mektuplar eski harflerle yazıldığı gibi, mektuplarda Osmanlı üslubu hâkimdir.Ancak 1924’ten 1966’ya doğru gelindikçe, mektupların biçim ve muhtevasındaoluşan değişiklikler de gözle görünür bir hal almıştır

The Letters of Kâtip Rüstemzâde Abdülhamid Efendi (1924-1966)

The letters which contribute to historiography have a unique function to understand the spirit of the time which belong to. The socioeconomic and cultural images which the letters contain, contribute to analysis of the history with a lot of indicators and witnesses. It offers opportunity to the historian for reinterpreting the past by the naked eye that disclosing the indicators which are in the text by catching them. The letters of Kâtip Rüstemzâde Abdülhamid Effendi from Görele which is approached in this work are the texts which including the years of 1924-1966 and giving an idea about the social conditions of the recent period. These texts in terms of flashing to the financial difficulties in talked about the period, the relationships between people, the address form, the alterations in the written communication culture and many more, are worth examining. This work also serves as a model in terms of some community continued to use Ottoman alphabet for years after The Alphabet Reform in Turkey, in 1928. This community which includes Abdülhamid Effendi, preferred the old letters in their private correspondences, memories and notes for their habits, although they learned the new Turkish letters after the reform. As will be seen in this work; as the letters which belong to Abdülhamid Effendi, have written by the old letters, also have Ottoman wording. But when drifted toward from 1924 to 1966, the changes of the forms and contents of the letters also have come to a state in sight.

PDF

___

YAZGAN, Şekip, 1932 Görele doğumlu, Emekli, İlkokul mezunu (Kişisel görüşme: 10.09.2016).
YAZGAN, Mustafa, 1958 Görele doğumlu, Emekli, Lise mezunu, (Kişisel görüşme: 01.09.2016).
YÜKSEL, Ayhan (2017), Kuğuoğulları: Eski Bir Osmanlı Ayan Ailesi, İstanbul, Serander Yayıncılık.
YILDIRIM, Nurgül (2017), “II. Sargon’un Aššur-Šarru-Uşur’a Mektubu (Nd 2759) Kapsamında M.Ö. 8. Yüzyılda Anadolu’nun Siyasi Görünümü Üzerine Bir İnceleme”, Cappadocia Journal Of History And Social Sciences, Vol. 8, ss. 243-252.
UYANIK, Ercan ve Çam, İrfan Davut (2014), “Arap Elifbası’ndan Latin Alfabesine Geçiş sürecinde Garpçı Söylemler”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C. 14, Sy. 29, ss.189-221.
UÇMAN, Abdullah (1996). “Bir Hocadan Talebesine Mektuplar”, İlmi Araştırmalar, Sy. 3, ss. 197-202.
TUNCEL, Bedrettin (1974), “Mektup Türüne Giriş”, Türk Dili, Sy. 274, ss.9-16.
TATAR, Taner (2000), “Gelenek ve Gelecek”, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, Sy. 26, ss. 199-215.
KOÇ, Murat (2002), “Mektuplarda Edebiyat Dünyamız I, Abdülhak Hamid Tarhan’ın Mektupları”, İlmi Araştırmalar, Sy. 13, ss. 85-110.
KAYA, Mevlüt (2017), “Giresun tarihinde Bir Ayrıntı: Köseoğlu Osman’ın Hatıraları (1906-1935)”, Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, C. 1, Sy. 3, ss. 58-81.
HİSAR, Abdülhak Şinasi, “Cevdet Kudret’e”, Türk Dili Mektup Özel Sayısı, Sy. 274, ss. 248- 252.
GÖKALP, Ziya (1974), “Malta Mektupları”, Türk Dili Mektup Özel Sayısı, Sy. 274, ss. 222- 225.
ÇALIK, Ramazan ve Baltaoğlu, Ali Galip (2001). “Alman Kaynaklarında Türk Harf İnkılabı ve Yankıları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sy. 27-27, ss. 263-283.
BOZKURT, İbrahim ve Bozkurt, Birgül (2009), “Yeni Alfabenin Kabulü Sonrası Mersin’de Açılan Millet Mektepleri ve Çalışmaları”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C. 8, Sy. 18-19, ss.117-135
BALTAOĞLU, Ali Galip (2009), “Bir Vali Hakkında Atatürk’e Yazılmış Şikâyet Mektubu (Dilekçesi) ve Düşündürdükleri”, Turkish Studies, C.3, Sy. 4, ss. 297-310.
BALCI, Sezai ve Kaya, Mevlüt (2015), Nişan Antreasyan Fındık Ziraati ve Ticareti, İstanbul, Serüven Yayıncılık.
ARIKAN, Mustafa (2011), “Bir Çanakkale Şehidi ve Mektubun Başına Gelenler”, Gazi Akademik Bakış, C. 5, Sy. 19, ss. 213-243.
ANTREASYAN, Nişan (1331), Fındık Ziraati ve Ticareti, İstanbul, Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı.
ALPTEKİN, Turan (2009), Prof. İrene Melikoff’un Ardından, İnceleme-Son Yazıları-Mektuplar, İstanbul, Demos Yayıncılık.