PROF. DR. FUAT SEZGİN VE GEÇMİŞTEN GELECEĞE TÜRK-İSLAM BİLİMİNE KATKILARI

Fuat Sezgin, Türkiye’de başladığı bilim hayatına, zorunlu nedenlerle Almanya’dadevam etmiş olan bir Türk bilim adamıdır. Dünyanın çeşitli yerlerinden teminettiği Arapça yazma eserlere dayanarak Müslümanların bilime yaptıklarıkatkıları ve bilimsel alandaki başarılarını ortaya koymuştur. Böylece “bilimdekitüm gelişmeler, Batılılar tarafından gerçekleştirilmiştir” algısının yanlışolduğunu kanıtlarıyla ortaya koymuştur. Buna karşılık “bilimdeki birçok gelişme,9.-16. Asırlar arasında Müslümanlar tarafından gerçekleştirilmiş ve Batılılar daonlardan öğrenmişlerdir” anlayışını belgeleriyle ispat etmiştir.Fuat Sezgin’in yaptığı araştırmalara göre, birçok bilimin temelinde bulunankimya bilimi, Cabir b. Hayyan isimli bir Müslüman bilim adamı tarafından icatedilmiştir. Matematikteki sıfır rakamı, bilim dünyasına İbni Heysem tarafındankazandırılmıştır. Logaritmanın kurucusu, el-Harezmî’dir. İlk haritalar,Müslümanlar tarafından çizilmiştir. İslam dünyasında birçok bilim dalındabirden öne çıkan yönlü bilim adamları yetişmiştir. Örneğin Bîrûnî, matematikçiolmasının yanı sıra aynı zamanda coğrafyacıdır; matematiksel coğrafyayıbağımsız bir disiplin haline getirmiştir. Küresel trigonometriyi hocalarınınbuluşlarına dayanarak bir bilim dalı olarak kuran kişi, Bîrûnî’dir. Diğer taraftanBîrûnî, ilaçlar konusundaki donanımıyla “Eczacılığın Babası” olarak tanınmıştır.Çok yönlü bilim adamlarımızdan biri de İbni Sînâ’dır. El-Kânûn fi’t-Tıb isimlieseri Ortaçağ’da defalarca Latince’ye çevrilen İbn-i Sînâ, tıbba getirdiğiyeniliklerle eş-Şeyh er-Reis unvanıyla tanınmıştır. O, aynı zamanda felsefekonusunda da Batılıların takip ettikleri bir şahsiyettir.Fuat Sezgin, dünyanın çeşitli ülkelerinde bulunan Arapça yazma eserleritoplayarak bunlar hakkında bilimsel çalışmalar yaptığı gibi, bu eserlerdekiteknik aletleri kitaplarda anlatıldığı tarzda birebir yaparak Frankfurt’a açtığıArap-İslam Bilimler Tarihi Enstitüsü Müzesi’nde sergilemiştir. Başlangıçta 30kadar eser yapmayı planlamasına rağmen zamanla toplam 500 eser yapıpsergilemeyi başarmıştır. Türkiye’de de böyle bir müze açması yolunda kendisine iletilen tekliflere olumlu bakan Sezgin, Gülhane Parkı’nda 800 eserden oluşanyeni bir müze daha kurmuş ve adını da İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesiolarak koymuştur.Sezgin, bu çalışmalarıyla Türk-İslam dünyasının yeniden kendine güvensağlamasında öncü olmuştur.

PROF. DR. FUAT SEZGIN AND HIS CONTRIBUTIONS TO TURKISH-ISLAMIC FROM PAST TO FUTURE

Fuat Sezgin is a Turkish scientist who started his scientific life in Turkey and continued in Germany for compulsory reasons. Based on Arabic writing works obtained from various parts of the world, it has revealed the contributions of Muslims to science and their achievements in the scientific field. Thus he revealed with his evidence that the perception that” all advances in science have been made by Westerners " was wrong. It has been carried out by Muslims between 9th and 6th centuries and Westerners have learned from them”. According to the research done by Fuat Sezgin, the science of Chemistry, based on many Sciences, was invented by a Muslim scholar named Cabir b. Hayyan. The number zero in mathematics was given to the world of science by Ibn Haysem. The founder of the logarithm is Al-Harezmi. The first maps were drawn by Muslims. In the Islamic world, there have been many prominent scholars. Biruni, for example, is not only a mathematician but also a geographer; he has made mathematical geography an independent discipline. Biruni is the one who founded spherical trigonometry as a branch of science based on the discoveries of his teachers. Biruni, on the other hand, was known as the “father of Pharmacy” with his hardware in the field of medicines.

___

  • KÂTİP ÇELEBİ. Mîzânü’l-Hak fî İhtiyâri’l-Ahak, Hazırlayan: Orhan Şaik Gökyay. MEB Yayınları, İstanbul, 1993.
  • SEZGİN, Fuat. Amerika Kıtasının Müslüman Denizciler Tarafından Kolomb Öncesi Keşfi ve Pîrî Reis. Boyut Yayınları, İstanbul, 2013.
  • SEZGİN, Fuat. Bilim Tarihi Sohbetleri, Söyleşi: Sefer Turan. Timaş Yayınları, 14. Baskı, İstanbul, 2018.
  • SEZGİN, Fuat. İslam’da Bilim ve Teknik. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 2. Baskı, İstanbul, 2008.