“Mısr-ı hünerde kendüyi satmak gerek kişi”: Tezkire önsözleri, divan dibaceleri ve sebeb-i teliflerde sanatçı kendisini nasıl “Satar”?

Her toplumda sanatçının değeri, eserinin gördüğü ilgiyle ölçülür. Oysa sanatçı, egosu yüksek bir kişiliktir ve eserinin, dolayısıyla kendisinin görmezlikten gelinmesine rıza göstermez. Her şeyin belirli kurallar çerçevesinde sunulduğu ve kişiselliğin arka plana itildiği Osmanlı divan edebiyatında da geleneğin belirlediği ölçütler içerisinde üreten sanatçı, egosunu baskılamak durumundadır. Böyle bir konumda sanatçı, geleneğin baskısını nasıl aşar ya da kendisini/sanatını öne çıkaracak farklı yöntemler mi dener? Bu yazıda, sanatçının böyle bir ortamda kendisini rakipleri arasında fark ettirmek adına nasıl bir tutum içerisinde olduğu; tezkire önsözleri, divan dibaceleri ve mesnevilerin sebeb-i telif bölümlerinde yer alan eserin yazılış sebebi meselesinden yola çıkarak, incelenmeye çalışılacaktır.

PDF

___

Altun, Kudret (1997). Tezkire-i Mucib. Ankara: AKM Yay.

Büyükkavas Kuran, Şeyma (2006). “Mesneviden Romana Uzanan Sebeb-i Telif Yolu Üst Kurmacaya mı Çıkar?”. Turkish Studies / Türkoloji Dergisi 1 (2): 157-182.

Çapan, Pervin (1990). “Safâyî Tezkiresi Önsözü”. Yönelişler 48: 49, 57-59.

Doğan, Muhammet Nur (Haz.) (1996). Fuzûlî- Leylâ ve Mecnûn. İstanbul: Çağatay Kitabevi.

Doğan, Muhammet Nur (2006). Şeyh Galib- Hüsn ü Aşk. İstanbul: Yelkenli Kitabevi.

Genç, İlhan (Haz.) (2000). Esrar Dede, Tezkire-i Şuarâ-yı Mevleviyye. Ankara: AKM Yay.

İsen, Mustafa (Haz.) (1998). Sehî Bey Tezkiresi, Heşt-Behişt. Ankara: Akçağ Yay.

İsen, Mustafa (1999). Latîfi Tezkiresi. Ankara: Akçağ Yay.

Kerman, Zeynep (Haz.) (1992). Tanpınar’ın Mektupları. İstanbul: Dergah Yay.

Nasr, Seyyid Hüseyin (1992). İslam Sanatı ve Maneviyatı. Çev. A. Demirhan. İstanbul: İnsan Hakları Yay.

Taylor, Shelley E., Letitia Anne Peplau ve David O. Sears (2007). Sosyal Psikoloji. Çev. Ali Dönmez. Ankara: İmge Yay.

Timurtaş, Faruk K (1980). Şeyhî ve Hüsrev ü Şirin’i (İnceleme-Metin). İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.

Üzgör, Tahir (1990). Türkçe Divan Dibaceleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.