Kosova Türkleri: ‘Sıradışı’ Bir Türk diasporası

Kosova hakkındaki çalışmaların birçoğu bu bölgedeki nüfusun çoğunluğunu teşkil eden Arnavutlar ile bölgenin eski hakimleri olan Sırpların üzerinde odaklanmaktadır. Halbuki Kosova’da başka etnik/milli topluluklar da yaşamaktadır. Bu çalışma Kosova’daki bu topluluklardan biri olan Türkleri ve Türkiye ile kurdukları diasporik ilişkiyi incelemektedir. Kosova Türkleri, Türkiye’nin sıradışı bir diasporasıdır. Bu toplululuğu sıradışı bir diaspora yapan sebeplerden birincisi meydana geliş şeklidir. İkincisi ise zaman zaman içerisine Arnavutları alarak genişlemesi ve bazen de bir kısım Türklerin hem Türk kimliğini bırakarak Arnavut kimliğini kabul etmesi hem de aynı anda Türk ve Arnavut kimliklerini kullanmaları sonucu daralmasıdır. Bu çerçevede, bu Türk diasporasının sıradışılığı, Türkiye’nin dünyadaki diasporaları hakkında yeniden bir değerlendirilme yapılmasını gerektirmektedir.

PDF

___

“Allah kavuşturdu, Allah ayırmasın.” Hürriyet. 19 Temmuz 1999. Babuna, Aydın (2003). “Albanian National Identity and Islam in the Post- Communist Era”. Perceptions 8 (3): 43-69.

Barlas, Dilek (1998/99). “Turkey and the Balkans: Cooperation in the Interwar and Post-Cold War Eras”. Turkish Review of Balkan Studies 4: 65-81.

Bartlett, Charles N. O. (1980). “The Turkish Minority in the Socialist Autonomous Province of Kosovo”. Co-existence 17: 193-197.

“Belgrad’da Türk elçiliğine saldırı”. Milliyet. 31 Mart 1999.

Brown, Justin (29 Mayıs 1998). Uncertain in Kosovo, Turks Find Themselves in the Crossfire. The Christian Science Monitor.

“Cem: Allah bizi ayırmasın...”. Milliyet. 19 Temmuz 2000.

“Cem: Kosova’da barışın bekçisiyiz”. Hürriyet. 18 Temmuz 1999.

“Cem’den kardeşlik mesajı”. Milliyet. 18 Temmuz 1999.

Chailand, Gerard ve Rageau, Jean-Pierre (1995). The Penguin Atlas of Diasporas. New York: Penguin.

Cocozzelli, Fred (2008). “Small Minorities in a Divided Polity: Turks, Bosniaks, Muslim Slavs and Roms, Ashkalis and Egyptians in Post- Conflict Kosovo”. Ethnopolitics 7 (2-3): 287-306.

Cohen, Robin (1997). Global Diasporas: An Introduction. Seattle: University of Washington Press.

Çalış, Şaban (2001). Hayaletbilimi ve Hayali Kimlikler, Neo-Osmanlılık, Özal ve Balkanlar. Konya: Çizgi Kitabevi.

Çavuşoğlu, Halim (2007). “Yugoslavya-Makedonya” Topraklarından Türkiye’ye Göçler ve Nedenleri”. Bilig 41: 123-154.

Çelik, Bilgin (2008). Dağılan Yugoslavya Sonrası Kosova ve Makedonya Türkleri. Antalya: Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yay.

Çelik, Recep (2009, 10-16 Mayıs). Soğuk Savaş Sonrası Kosova Türkleri ve Türk Dış Politikası. 1. Uluslararası Balkanlarda Tarih ve Kültür Kongresi. Priştine, Kosova.

Davutoğlu, Ahmet (2001). Stratejik Derinlik, Türkiye’nin Uluslararası Konumu. İstanbul: Küre.

Demirtaş-Coşkun, Birgül (2010). Kosova'nın Bağımsızlığı ve Türk Dış Politikası (1990-2008). Uluslararası İlişkiler 7 (27): 51-86.

Ekinci, Didem (2008). “Turkey and Kosovo: A Chronicle of Post-Cold War Bilateral Relations”. Avrasya Dosyası 14 (1): 281-303.

Elsie, Robert (2011). Historical Dictionary of Kosovo. Lanham, MD: Scarecrow Press.

Emiroğlu, Hüseyin (2006). Soğuk Savaş Sonrası Kosova Sorunu. Ankara: Orient.

Eroğlu, Zehra (2005). Turkish Foreign Policy Towards the Balkans in the Post-Cold War Era. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: ODTÜ.

Esman, Milton J. (1986). “Diasporas and International Relations”. Modern Diasporas in International Politics. Ed. Gabriel Sheffer. London & Sydney: Croom Helm.

Gangloff, Sylvie (2004). “Turkish Policy Towards the Conflict in Kosovo: The Pre-Eminence of National Political Interests”. Balkanologie VIII (1): 105-122.

Gökdağ, Bilgehan A. (2007). “Kosova Türkleri”. Balkanlar El Kitabı, Cilt II: Çağdaş Balkanlar. Haz. O. Karatay ve B. A. Gökdağ. Çorum ve Ankara: Karam ve Vadi Yay. 115-132.

Judah, Tim (2008). Kosovo: What Everyone Needs to Know. Oxford: Oxford University Press.

Karatay, Osman (1998). Kosova Kanlı Ova. İstanbul: İz Yay.

Kostovicova, Denisa (2005). Kosovo: The Politics of Identity and Space. Oxon: Routledge.

Krasniqi, Gezim (2011). “The ‘forbidden fruit’: Islam and Politics of Identity in Kosovo and Macedonia”. Southeastern European and Black Sea Studies 11 (2): 191-207.

Kut, Şule (15-17 Ekim 1997). Türkiye’nin Balkan Ülkeleriyle İlişkileri. Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç, Ankara.

_____, (2000a). “Turkish Foreign Policy toward the Balkans”. Turkey’s New Changing Dynamics in Turkish Foreign Policy. Haz. Alan Makovsky ve Sabri Sayarı. Washington D.C.: The Washington Institute for Near East Policy. 74-91.

_____, (2000b). “Turks of Kosovo: What to Expect”. Perceptions 5 (3): 49-60.

_____, (2005). Balkanlar’da Kimlik ve Egemenlik. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yay.

Landau, Jacob (1981). Pan-Turkism in Turkey, A Study of Irredentism. London: C. Hurst & Company.

Lederer, Gyorgy (2001). “Islam in East Europe”. Central Asian Survey 20 (1): 5-32.

Levinson, David (1998). Ethnic Groups Worldwide: A Ready Reference Handbook. Arizona: Oryx Press.

Malcolm, Noel (1998). Kosovo: A Short History. New York: New York University Press.

Oran, Baskın (1993). “Balkan Müslümanlarında Dinsel ve Ulusal Kimlik (Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya ve Kosova Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme)”. SBF Dergisi 48 (1): 109-120.

Pal, Adesh ve Chakraborty, Tapas (Haz.). (2004). Theorizing and Critiquing Indian Diaspora: Creative Books.

Poulton, Hugh (1993). The Balkans: Minorities and States in Conflict. London: Minority Rights Publications.

_____, (1997). “Turkey as Kin-state: Turkish Foreign Policy Towards Turkish and Muslim Communities in the Balkans”. Muslim Identity and the Balkan State. Haz. H Hugh Poulton ve Suha Taji- Farouki. New York: New York University Press. 194-213.

Stojkovic, Ljubiša ve Martić, Miloš (1952). National Minorities in Yugoslavia. Beograd: Publishing and Editing Enterprise “Jugoslavija”.

Şanlı, Cevdet ve Jable, Ergin (10-16 Mayıs 2009). “Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı”. 1. Uluslararası Balkanlarda Tarih ve Kültür Kongresi. Priştine, Kosova.

Tacoğlu, Tuğça Poyraz (2008). “Bağımsızlık Öncesi Süreçte Kosova’daki Türk Topluluğunun İncelenmesi”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 25 (1): 219-252.

Tikici, Mehmet vd. (2009, 10-16 Mayıs 2009). “Balkanlarda Türk Kültürü: Osmanlı Sonrası Kosova’da Yaşayan Türklerin Kültürel Özellikleri ve Türkiye İle İlişkileri Üzerine Bir Değerlendirme”. 1. Uluslararası Balkanlarda Tarih ve Kültür Kongresi. Priştine, Kosova.

Türbedar, Erhan (2003). “Tarihte Değişen Siyasi ve Sosyal Dengeler İçinde Kosova Türkleri”. Balkan Türkleri, Balkanlar’da Türk Varlığı. Haz. Erhan Türbedar. Ankara: ASAM. 61-97.

Türkeş, Mustafa (2008). “Türkiye’nin Balkan Politikasında Devamlılık ve Değişim”. Avrasya Dosyası 14 (1): 253-280.

Türkoğlu, Emir (2001). “Kosova Arnavutlarının Milliyetçiliği”. Balkan Diplomasisi. Haz. Ömer E. Lütem ve Birgül Demirtaş-Coşkun. Ankara: ASAM. 103-130.

Uzgel, İlhan (1998/99). “Kosovo: Politics of Nationalism and the Question of International Intervention”. Turkish Review of Balkan Studies (4): 203-233.

_____, (2001). “The Balkans: Turkey’s Stabilizing Role”. Turkey in World Politics: An Emerging Multi-Regional Power. Haz. Barry Rubin ve Kemal Kirişçi. Boulder: Lynn Rienner Publishers. 49-70.

Ünal, Hasan (20 Temmuz 2000). “Kosova Seçimleri”. Zaman.

_____, (21 Temmuz 2000). “Kosova Seçimleri ve Türkler”. Zaman.

_____, (3 Ağustos 2000). “Kosova Yanlışlarımız (I)”. Zaman.

_____, (4 Ağustos 2000). “Kosova Yanlışlarımız (II)”. Zaman. Vickers, Miranda (1998). Between Serb and Albanian: A History of Kosovo. New York: Columbia University Press.

Vladisavljevic, Nebojša (2004). “Grassroots groups, Milosevic or dissident intellectuals? A controversy over the origins and dynamics of the mobilisation of Kosovo Serbs in the 1980s. Nationalities Papers 32 (4): 781-796.

World Directory of Minorities. (1997). Minority Rights Group International. Yılmaz, Murat (2005). Kosova, Bağımsızlık Yolunda. İstanbul: İlke Yay.