ABD, Rusya ve Çin’in Nüfuz mücadelesinde Orta Asya: Araçlar ve süreçler

Bu çalışmada, Soğuk Savaşta büyük güçlerin mücadele sahası hâline gelen Orta Asya’da ABD, Rusya ve Çin’in kullandıkları araçlar ve süreçler ele alınmaktadır. Bu bağlamda bölge; nüfus, dil gibi araçların yanı sıra büyük güçlerin ulusal çıkar çerçevesinde devlet kurumları ile STK’ların, gönüllülerin de yoğun faaliyet gösterdiği alan olmuştur. Çalışmada, bölgede Rusya’nın bir düşman olarak algılanmadığı, emperyalist politikalar ile tarihi geçmişinin bilinmesine rağmen, başta dil ve nüfus olmak üzere kültür, eğitim gibi unsurların hâlâ Rusya’nın lehine işlemekte olduğu belirtilmektedir. Çin’in geleneksel düşman algılanmasından kurtulamadığı, bunun için çeşitli mekanizma ve araçlar kullandığına işaret edilen incelemede, ABD’nin ise ilk iki güce nazaran bölgenin “yabancısı” olduğundan, genel kabul görmüş araçlarla “dost, yardımsever” imajını yerleştirme peşinde olduğu savunulmaktadır.

PDF

___

Abdurasulov, Abduzhalil (2007). “Russkie v Kazahstane. Yazık-Drug i Pomeha”. _____http://www.bbc.co.uk/russian/>, 2 Ağustos 2007.

Auezov, Murat (2004). "My Ne Dolzhny Verit' Tomu, Chto Govorjat Kitajskie Politiki”. http://ymyt.com/ru/1/233_1.shtml.

Ayushieva E. B. (2003). Geopoliticheskie interesy Rossii i Kitaja v Central’noaziatskom regione, Moskova: Rusya Devlet Kütüphanesi Arşivi.

Batalov, E.Ya. (2000). “Rus Fikri ve Amerikan Rüyası”. SSha, Kanada Dergisi 11: 3-20, 12: 21-41.

Blank, Stephen (2000). U.S. Military Engagement with Transcaucasia and Central Asia. Carlisle Barracks, Pa.

Erhan, Çağrı (2005). “ABD'nin Orta Asya Politikası ve 11 Eylül Sonrası Yeni Açılımları”. Der. Mustafa Aydın. Küresel Politikada Orta Asya. Ankara: Nobel Yay. 13-42.

Fuller, Graham E. (1996). Demokrasi Tuzağı. Çev. Meral Gaspiralı. İstanbul: Altın Kitaplar Yay.

Graphic (2006). The 50 Most Generous Philanthropists”. Business Week. Hill, Fiona (2004). Energy Empire: Oil, Gas, and Russia’s Revival. Washington: DC, Brookings.

_____, (2005). “Pereosmyslenie Kompleksnogo Podhoda k Bezopasnosti v Centralnoy Azii”. Kazakhstan v Globalnıh Protsessah 2 (4): 21-27.

Hramchihin, Aleksandr (2008). “Kitajskij "velosiped". KNR. Paradoksy Razvitija”. Novyj Mir 3. _____http://magazines.russ.ru/novyi_mi/2008 /3/hr11.html>, (12.03.2009).

Huntington, Samuel P. (1995). “Demokrasinin Üçüncü Dalgası”. Demokrasinin Küresel Yükselişi. Der. Larry Diamond ve Marc F. Plattner. Ankara: Yetkin Yay. 31-52.

Kazakpaev, Marat (2006). “SŞA- Kırgızistan: Model Vzaimodeystviya Neravnovestnıh Uçastnikov”. Central Asia & Central Caucasus 3 (45): 57-71.

Kıdırbekulı, D. B. (2003). Geostrategija SShA v Kazahstane: Ot Global'nogo K Malomu İzmereniyu. Almaty: MerSal.

Laruelle, Marlène and Sébastien Peyrouse (2009). China as a Neighbor: Central Asian Perspectives and Strategies. Washington DC: Central Asia and Caucasus Institute, Silk Road Monograph.

Matveeva, Anna (2007). “Return to Heartland: Russia’s Policy in Central Asia”. International Spectator 42 (1): 43 – 62.

NED Grants, Progra. Eurasia Program Highlights_____http://www.ned.org/ grants/08programs/highlights-eurasia08.html> Nogayeva, Ainur (2011). Orta Asya’da ABD, Rusya ve Çin: Stratejik Denge Arayışları. Ankara: USAK.

Olim, Alisher (6 Kasım 2007). “SShA i Rossija. Media vojna v Kirgizii. _____http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1194298500>. Partnership for Peace: Framework Document (05.03.2008). _____http://www.nato.int/docu/basictxt/b940110b.htm>

Peace Corps in Kazakhstan (07.08.2008). http://kazakhstan.usembassy. gov/peace_corps.html.

Saunders, Robert (2004). “Natsional’nost’: Kiberrusskii”. Rossiya v Global’noi Politike. http://www.globalaffairs.ru /number/n_3549.

Shustov, Aleksandr (2009). "Russkojazychnye SMI v Central'noj Azii: Vostrebovany”. _____http://www.fondsk.ru/article.php ?id=1955>

Tiulegenov, Medet (2008). “Social Capital Or Whether Ngos Are The PlaceFor Collective Action?”. Kyrgyzstan Today. Policy Briefs On Cıvıl Socıety, Mıgratıon, Islam, Corruptıon. Bişkek: American University Of Central Asia, Social Research Center. 12-17.

Tsygankov, Andrei (2006). “If Not by Tanks, then by Banks? The Role of Soft Power in Putin’s Foreign Policy”. Europe- Asia Studies 58 (7): 1079-1099.