II. Meşrutiyet Döneminde Yayımlanan Nur Baba Romanı ve Yarattığı Akisler

Özet: Yakup Kadri’nin (Karaosmanoğlu) Nur Baba romanının 1921’de Akşam gazetesinde tefrikasına başlanmış, fakat toplumun bazı kesimlerinden gelen tepkiler üzerine tefrika yarıda kalmıştır. 1922’de kitap hâlinde yayımlanan roman, yine tepkilerle karşılaşmıştır. Hakkında olumlu ve olumsuz görüşler ileri sürülen Nur Baba romanı sinema filmine çekilmek istenmiş, bu defa da film seti basılarak filmin çekilmesine engel olunmak istenmiştir. Toplumun değişik kesimlerinde ve edebiyat adamlarında akis uyandıran roman, sonunda Mustafa Kemal Atatürk’ün de dikkatini çeken bir eser olmuştur. Nur Baba, aynı zamanda yurt dışında da akis yaratmıştır. Bu makalede Nur Baba romanının yayımlanışıyla ortaya çıkan akisler araştırma ve inceleme konusu yapılacaktır.

The Reactions Caused by the Publication of the Novel Nur Baba During the Second Constitutional Era

Abstract: In 1921 the Akşam newspaper began to publish Yakup Kadri (Karaosmanoğlu)’s novel Nur Baba (Father Nimbus) in the form of installments, but publication was discontinued shortly after because of a variety of reactions that the installments received from certain fractions in society. The work received similar reactions when it was published in book form in 1922. Later on when a film adaptation of Nur Baba was being made, the film set was attacked to prevent the shooting of the film. This novel, which caused a variety of reactions in different sections of society, eventually drew the attention of Mustafa Kemal Atatürk as well. The novel also engaged some attention abroad. This article looks into the variety of reactions caused by the publication of Nur Baba.

PDF

___

[ADIVAR], Halide Edip (1922), Nur Baba, İkdam, nr. 9096, 13 Temmuz 1922, 3.

AĞUİÇENOĞLU, Hüseyin (2004), Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Nur Baba Romanında Bektaşiler Karalamalar-İftiralar, Alevi Akademisi-Bülten, nr. 5, Wiesloch Deutschland, Ocak, 33-36.

AHMET, Hâşim (1338/1922), Yakup Kadri Nur Baba Münasebetiyle, Akşam, nr. 1305, 9 Mayıs 1338/1922, 3.

AKI, Niyazi (2001), Yakup Kadri Karaosmanoğlu İnsan-Fikir-Eser-Üslûp, İstanbul: İletişim Yay.

AKTAŞ, Şerif (1983), Nur Baba Romanı Üzerine, Doğuş Edebiyat, nr. 19, Ekim, 10-13.

AKTAŞ, Şerif (1984), Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Ankara: Birlik Yay.

AKTAŞ, Şerif (1987), Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.

ARTUNER, Burak (2004), Papazyan’ın ‘çile’si, Akşam, 4 Nisan.

[ATAY], F[alih] R[ıfkı](1338/1922), Vatan Siyaseti, Fırka Politikası, Akşam, nr. 1381, 26 Temmuz.

AYTAŞ, Gıyasettin (1999), Nur Baba Romanında Yozlaşan Bektaşî Tekkesi, Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, nr. 9, Bahar 1999, 65-74.

BAYDAR, Mustafa (1974), Karaosmanoğlu, Nur Baba, Rıza Nur ve Atatürk Üzerine Açıklamalar Yapıyor, Milliyet Sanat, nr. 111, 20 Aralık, 30.

KUDRET, Cevdet (1977), Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman II, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.

ÇALAPALA, Rakım (1944), Stüdyoya Baskın, Yıldız (dergisi), C.11, nr. 132, 1 Ağustos, 22-23.

ÇELİK, Yakup (2006), Roman, 1920-1960, Türk Edebiyatı Tarihi, C. 4, İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. 215-274.

ÇETİŞLİ, İsmail (2007), İkinci Meşrutiyet Döneminde Ortaya Çıkan Fikrî, Siyasî Hareketler ve Türk Edebiyatına Yansımalar, II. Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı, Ankara: Akçağ Yay. 125-370.

ENGİNÜN, İnci (1990), Nur Baba, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, C.7, İstanbul: Dergâh Yay. 82.

ENGİNÜN, İnci (2001), Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergâh Yay.

ENGİNÜN, İnci (2006), Yeni Türk Edebiyatı Tanzimat’tan Cumhuriyet’e (1839- 1923), İstanbul: Dergâh Yay.

EVREN, Kerim (2002), Bektaşiler Seti Bastı, Akşam, 21 Aralık.

FEVZİ, Lütfî (1922), Nur Baba, Dergâh, nr. 26, 26-27.

GARİPER, Cafer (2005), Işık ve Arayış Metaforu Çerçevesinde Yahya Kemal'in İthaf Şiiri ile Yakup Kadri'nin Nur Baba Romanında İnsanın Yitimi ve Süreksizlik, Isparta: Uluslararası Bektaşilik ve Alevilik Sempozyumu –I Bildiriler-Müzakereler, 28-30 Ekim, 257-273.

GÜNDÜZ, Osman (2004), Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı, Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı (1839-2000), Ankara: Grafiker Yayınları. 367-454.

İLERİ, Selim (1990), Nur Baba’da Elem ve İhtiras, Argos, nr. 20, Nisan, 64-68.

KABAKLI, Ahmet (2002), Türk Edebiyatı, C. III, 11. Baskı, İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yay.

KARAALIOĞLU, Seyit Kemal (1985), Resimli Motifli Türk Edebiyatı Tarihi 3 Cumhuriyet Edebiyatı, 2. baskı, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.

KAPLAN, Mehmet (1987), Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 2, İstanbul: Dergâh Yay.

[KARAOSMANOĞLU], Yakup Kadri (1338/1922), Nur Baba, İstanbul: Akşam Matbaası.

[KARAOSMANOĞLU], Yakup Kadri (1939), Nur Baba, İstanbul: Remzi Kitabevi.

[KARAOSMANOĞLU], Yakup Kadri(1961), Bir Bektaşi Babasının Sergüzeşti, Ulus, 27 Nisan,3.

[KARAOSMANOĞLU], Yakup Kadri (1996), Nur Baba, (Haz. Atilla Özkırımlı), 3. baskı, İstanbul: İletişim Yay.

KURDAKUL, Şükran (1992), Çağdaş Türk Edebiyatı 2 Meşrutiyet Dönemi/2, 2. Baskı, İstanbul: Bilgi Yay.

NECİP (1922), Nur Baba Romanı Münasebetiyle, İleri, nr. 1536, 11 Mayıs 1338-12 Ramazan 1340 (23 Mayıs), 3.

NECİP (1922), Nur Baba Romanı Münasebetiyle, İleri, nr. 1539, 16 Mayıs 1338-21 Ramazan 1340 (28 Mayıs), 2.

NECİP (1922), Nur Baba Romanı Münasebetiyle, İleri, nr. 1542, 19 Mayıs 1338-26 Ramazan 1340 (1 Haziran), 3.

NECİP (1922), Nur Baba Romanı Münasebetiyle, İleri, nr. 1547, 24 Mayıs 1338-26 Ramazan 1340 (4 Haziran), 3.

ODABAŞ, Battal (2004), Alevi Sineması, Alevilik, (der. İsmail Engin-Havva Engin), İstanbul: Kitap Yayınevi.

ONARAN, Alim Şerif (1994), Türk Sineması, C. I, İstanbul: Kitle Yay.

ÖNERTOY, Olcay (1984), Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı ve Öyküsü, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.

ÖZCAN, Tarık (2002), Nur Baba Romanında Nigâr Hanımın Niyet ve Eylemleri Üzerine Bir Çözümleme, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 12, nr. 1, Elazığ, 87-96.

ÖZGÜÇ, Agâh (1998), Kronolojik Türk Sinema Tarihi 1914-1988, Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü Sinema Dairesi Başkanlığı.

ÖZKIRIMLI, Atilla (1977), Nur Baba Üzerine, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Nur Baba, (Haz. Atilla Özkırımlı) İstanbul: Birikim Yay.

ÖZKIRIMLI, Atilla (2004), Türk Edebiyatı Tarihi Cilt II (Ansiklopedik), İstanbul: İnkılâp Kitabevi.

[ÖZÖN], Mustafa Nihat (1934), Metinlerle Muasır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Devlet Matbaası.

[SEVÜK], İsmail Habib (1340/1924), Türk Teceddüt Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Matbaa-i Âmire.

[SEVÜK], İsmail Habib (1942), Tanzimattan Beri I Edebiyat Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi.

SPİES, Otto (1996), Almanya’da Nur Baba, Karaosmanoğlu, Yakup Kadri, Nur Baba, 3. Baskı, İstanbul: İletişim Yay. 243-248.

ŞENER, E. (1972), 50 Yıl Önceki Nur Baba Olayı, Hayat Tarih Mecmuası 2(11), 74-79.

TURAL, Sadık K. (1992), II. Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı, Türk Dünyası El Kitabı Üçüncü Cilt Edebiyat, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay. 471-502.

[YALÇIN], Hüseyin Cahit (1934), Nur Baba, Fikir Hareketleri, nr. 42, 9 Ağustos, 251-253.

[YALÇIN], Hüseyin Cahit (1934), Nur Baba, Fikir Hareketleri, nr. 43, 16 Ağustos, 266-268.

YÜCEL, Hasan Âli (1957), Edebiyat Tarihimizden, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay.