50 YILLIK SERÜVEN: TÜRKİYE-İZLANDA İLİŞKİLERİ

Bu çalışma 1930-1980 yılları arası Türkiye-İzlanda ilişkilerini konu almaktadır. Birbirinden tamamen farklı kültür ve coğrafyaya sahip bu iki ülke arasındaki ilişkiler, aradaki mesafenin fazlalığı ve İzlanda’nın küçük bir pazar olması nedenlerinden ötürü hep sınırlı kalmıştır. 1930’larda dolaylı başlayan temaslar 1955’te karşılıklı üç ay süreyle vizelerin kaldırılmasıyla sonuçlanan bir anlaşmaya dönüşmüştür. Bu anlaşmadan birkaç yıl sonra orta elçilik düzeyinde diplomatik ilişkiler kurulmuştur. Türkiye’nin Oslo Büyükelçiliği ile İzlanda’nın Kopenhag Büyükelçiliği akredite olarak bu görevi yerini getirmeye başlamışlardır. Her iki ülke 1960 yılında karşılıklı birer de konsolosluk açmıştır. Atılan bu adımlar ne ticarette ne de turizmde her iki ülkenin yüzünü güldürmüştür. Geçen süre zarfında yapılan ticari faaliyetler bu ülkelerin ticaret hacminde yok denecek düzeyde kalmıştır. Siyasi faaliyetler noktasında İzlanda, genelde Türkiye karşıtı bir politika izlemiştir. Bunda İzlanda’nın üçüncü ülkelerle olan ilişkileri ile evrensel değerlere verdiği önemin yanı sıra Türkiye özelinde de bir karşıtlığı söz konusudur. Bu karşıtlık da 1627 Olayı’nın etkisi olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca Türklerin diktatör ve baskıcı olduğu şeklindeki klasik Avrupa bakışının İzlanda’da da hâkim olduğu görülmektedir. İzlanda basınında Osmanlı-Ermeni ilişkilerinde özellikle de 1960’lı ve 1970’li yıllarda Irak Hükûmeti ile Kürtler arasındaki olayları konu olan haberlerde zaman zaman Türkiye Cumhuriyeti’ne yapılan diktatör yakıştırmaları bu düşünceyi desteklemektedir. Türk muhalifliğinin bir başka nedeni de İzlanda’nın ulusların özgürlüğüne atfettiği önemdir. Tüm bu olaylar ve değerlendirmeler, her iki ülkenin özellikle de Türkiye’nin ilişkilere daha fazla önem vermesi ve kendini tanıtması gerekliliğini göstermektedir. Bu bağlamda Türkiye’nin ilk etapta NATO üyeleri arasında tek büyükelçiliği olmayan İzlanda’ya bir elçilik açmasının önemli bir adım olacağı ortadadır. Bu çalışma belirtilen dönemde Türkiye-İzlanda ilişkilerini inceleyen ilk çalışmadır.

FIFTY YEARS OF ADVENTURE: RELATIONS BETWEEN TURKEY AND ICELAND

This study deals with Turkey-Iceland relations between 1930 and 1980. Relations between these two countries, which have completely different cultures and geographies, have always been limited because they have a long-distance between them, and Iceland is a small market. The contacts which began indirectly in the 1930s evolved into an agreement that resulted in abolishing visa requirements between these countries for three months in 1955. A few years after this agreement, diplomatic relations were established at the plenipotentiary level. Turkey's Embassy in Oslo and Iceland's Embassy in Copenhagen were accredited and started to fulfill this duty. Consulates opened in both countries in 1960. These did not make any contributions to the trade or tourism of either country. Almost no commercial activities have been carried out between these countries so far. As for political activities, Iceland has generally pursued an anti-Turkey policy. Iceland’s relations with third countries, the importance it attaches to universal values, and being an opposition to Turkey cause this situation. This opposition is understood to be the effect of the 1627 Event. In addition, it is seen that the classical European view that Turks are dictators and oppressors also prevails in Iceland. The news in the Icelandic press about Ottoman-Armenian relations, especially in the news about the events between the Iraqi Government and the Kurds in the 1960s and 1970s have ascribed the Republic of Turkey as a dictator, which supports this idea. Another reason for Turkish opposition is the importance Iceland attributes to the freedom of nations. All these events and considerations show that both countries, especially Turkey, should care about the relations and introduce itself more. In this context, it is obvious that it would be an important step for Turkey to open an embassy in Iceland in the first place, which it does not have a single embassy among NATO members. This is the first study conducted on Turkey-Iceland relations in the said period.

PDF

___

BCA30.18.1.2/ 147.44.9, 6 September 1957.
BCA 30.18.1.2/ 149.28.14, 24 May 1958.
BCA 30.18.1.2/ 153.38.3, 17 July 1959.
BCA 30.18.1.2/ 154.85.3, 1 March 1960.
BCA 30.18.1.2/ 154.85.3, 16 October 1961.
BCA 30.18.1.2/ 154.85.3, 2 April 1960.
BCA 30.18.1.2/ 154.90.2, 21 April 1960.
BCA 30.18.1.2/154.85.3, 1 March 1960.
DİAD 542/ 221401/ 215263.13, 27 January 1931.
DİAD 542/ 221401.215263.11, 28 January 1931.
DİAD 542/ 221401.215263.7, 1 October 1932.
DİAD 542/ 221401.215263.8, 1 May 1932.
DİAD 542/ 221406.215266.1, 22 January 1935.
DİAD542/ 221406.215266.2, 22 January 1935.
DİAD 542/ 221406.215266.5, 9 May 1934.
DİAD 542/ 221406/ 215266.3, 9 May 1934.
DİAD 542/ 221407.215267.21, 14 June 1955.
Cumhuriyet, 25 June 1944.
Cumhuriyet¸ 31 August 1951.
Cumhuriyet, 24 September 1954.
Cumhuriyet, 2 October 1955.
Cumhuriyet, 28 July 1958.
Cumhuriyet¸ 22 Auguest 1958.
Cumhuriyet, 3 December 1958.
Heimskringla, 11 October 1917.
İsafold, 9 January 1897.
Fimmtudagur, 4 December 1958.
Milliyet, 22 November 1951.
Milliyet, 2 January 1952.
Milliyet¸ 16 January 1952.
Milliyet, 14 December 1957.
Milliyet, 16 December 1957.
Milliyet, 3 December 1958.
Morgunblaðið, 27 June 1962.
Morgunblaðıð, 8 September 1971.
T.R. Official Gazette, Issue: 9053, 13 July 1955.
T.R. Official Gazette, Issue: 9727, 9 October 1957.
T.R. Official Gazette, Issue: 9933, 16 June 1958.
T.R. Official Gazette, Issue: 10278, 13 August 1959.
Vísır, 24 August 1960.
“Barbary Pirates” (1911), Encyclopædia Britannica (1910), USA: Horace Everett Hooper C. 3, s. 383-384.
Prime Ministry State Institute of Statistics (1994), Tourism Statistics 1990, Ankara.
Prime Ministry State Institute of Statistics (1999), Tourism Statistics 1995, Ankara.
Björgvinsdóttur, Bryndísi (2007 ), “Hvers er verið að minnast?” Morgunblaðıð, 21 July, s. 8-9.
Coşar, Ömer Sami (1959), “Bizi Destekliyenler Kimler?”. Cumhuriyet¸ 19 October, s. 3.
Daver, Abidin (1952), “Atlas Okyanusunda Türk Denizcileri”. Cumhuriyet, 4 June, s. 2,4.
Erner, Erdem (1993), Davulun Sesi, Ankara: Bilgi Yayınevi.
Fridriksson Gunnar –Velasman (1978), Íslenzkt Sjómanna-Almanak, Reykjavik.
Haraldsson, Erlendur (1964), “Með Kurdum í Irak”, Morcunblaðıð, 17 September, s. 17.
“Kurdar Í Irak Fagna Unnum Sigri Og Nýfengnu Sjálfræði” (1970), Timinn, 18 August, s. 9,14.
Lewis, Bernard (1954), “İzlandada Türkler”, Trans. H. D. Andresyan, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, İstanbul, December, s. 13-17.
Ó, M. T. (1955), “Kommúnistar og Kirkjan Þjarma að Bretum á Kýpur”. Þjóðvtljınn, 8 October, s. 6,10. “Soldier Of The Week” (1944), The White Falcon, 16 June, s. 3.
Sögufélag (1906-1909), Tyrkjaránið á Íslandi 1627, Reykjavik: Prentsmıðjan Gutenberg.
The Statistical Bureau of Iceland (1952), Statistics of Iceland -External Trade 1951-. II-4, Reykjavík: Ríkísprentsmíðjunní Gutenberg.
The Statistical Bureau of Iceland (1957), Statistics of Iceland -External Trade 1956-. II-16, Reykjavík: Ríkísprentsmíðjunní Gutenberg.
The Statistical Bureau of Iceland (1963), Statistics of Iceland -External Trade 1961-. II-28, Reykjavík: Ríkísprentsmíðjunní Gutenberg.
The Statistical Bureau of Iceland (1965), Statistics of Iceland -External Trade 1964-. II-35, Reykjavík: Ríkísprentsmíðjunní Gutenberg.
The Statistical Bureau of Iceland (1968), Statistics of Iceland -External Trade 1967-. II-42, Reykjavík: Ríkísprentsmíðjunní Gutenberg.
The Statistical Bureau of Iceland (1972), Statistics of Iceland -External Trade 1970-. II-51, Reykjavík: Ríkísprentsmíðjunní Gutenberg.
The Statistical Bureau of Iceland (1975), Statistics of Iceland -External Trade 1973-. II-58, Reykjavík: Ríkísprentsmíðjunní Gutenberg.
The Statistical Bureau of Iceland (1977), Statistics of Iceland -External Trade 1976-. II-65, Reykjavík: Ríkísprentsmíðjunní Gutenberg.
The Statistical Bureau of Iceland (1980), Statistics of Iceland -External Trade 1979-. II-72, Reykjavík: Ríkísprentsmíðjunní Gutenberg.
The Statistical Bureau of Iceland (1983), Statistics of Iceland -External Trade 1982-. II-78, Reykjavík: Ríkísprentsmíðjunní Gutenberg.
The Statistical Bureau of Iceland (1963), Statistics of Iceland -External Trade 1961-. II-28, Reykjavík: Ríkísprentsmíðjunní Gutenberg.
The Turkey of Republic Ministry of Foreign Affairs (1965), “Aralık 1965’de Türkiye’nin Dış İlişkileri ve Başlıca Milletlerarası Olaylar Kronolojisi”, Dışişleri Belleteni s. 15, December, s. 13-64.
The Turkey of Republic Ministry of Foreign Affairs (1966), “Belge 12: Avrupa Konseyi Siyasi Komisyon Raporunda Kıbrıs Konusu”, Dışişleri Belleteni, S. 16, 31 January, s. 117-120.
“Uppreisn gegn Tyrkjum” (1925), Morgunblaðıð, 3 March, s. 3. Þriðjudagur, 28 September 1954.
Arnarsdóttir, Eygló Svala. “The Long Way Home”, https://www.iceland.is/the-big-picture/news/the-long-way-home/13449/ (Accessed 20 March 2020).
“Barbary Pirates”, Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Barbary_pirates (Accessed 20 April 2020).
Davies, J D. (2017), “The Barbary Corsair Raid on Iceland, 1627”, 12 February. https://jddavies.com/2017/02/20/the-barbary-corsair-raid-on-iceland-1627/ (Accessed 12 April 2020).
Duin, Julia (2020). “Iceland’s Bestselling Book On The Woman Who Escaped Pirates” Religion Unplugged, 9 January.https://religionunplugged.com/news/2020/1/9/icelandic-author-searching-for-english-publisher-for-best-selling-book-on-muslim-pirate-abductions (Accessed 20 April 2020).
“Iceland”, Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Iceland (Accessed 28 March 2020).
“People&Society”, https://www.iceland.is/the-big-picture/people-society (Accessed March 20, 2020).
Jürgensen, Agnete Lundetræ (2020), “Number of inhabitants in Iceland from 2010 to 2020”, Statista, 4 May. https://www.statista.com/statistics/594539/total-population-of-iceland/ (Accessed 28 March 2020).
The Turkey of Republic Ministry of Foreign Affairs, “Türkiye-İzlanda İlişkileri”, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-izlanda-siyasi-iliskileri.tr.mfa (Accessed 19 March 2020).
Turkish Statistical Institute, “Main Statistics”. http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist (Accessed 28 March 2020).
Underwood, York (2015), “History Repeating: The Pirates Came And The Vikings Conquered”, 20 November. https://grapevine.is/mag/articles/2015/11/29/history-repeating-the-pirates-came-and-the-vikings-conquered/ (Accessed 20 April 2020).

ISSN: 2146-4456
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2011
Yayıncı: Pamukkale Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi