AGRESİF VERGİ PLANLAMASI YÖNTEMİ OLARAK TRANSFER FİYATLANDIRMASI: SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE VE TÜRKİYE’DE UYGULANAN KURALLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Çağımızın en önemli ekonomik olgularından birisi sermayenin belirli şirketlerin elinde toplanması ve çok uluslu şirket olarak adlandırılan bu şirketlerin yatırım ve üretim faaliyetlerinin büyük değerlere ulaşmasıdır. Çok uluslu şirketler küreselleşmenin kendilerine sağladıkları imkânları etkin bir şekilde kullanmak suretiyle ülkelerin vergi gelirlerini erozyona uğratmakta buna karşın kȃrlarını maksimize etmeye çalışmaktadırlar. Bu kapsamda çok uluslu şirketler; örtülü sermaye, yeniden yapılandırma, anlaşma alışverişi, vergi cennetlerinde yatırım yapma veya kazancı vergi cennetlerine aktarma, transfer fiyatlandırması manipülasyonları gibi yöntemlerle agresif bir vergi planlaması yaparak vergi yüklerini minimum düzeyde tutmaya çalışmaktadırlar. Çalışmada Türkiye ve seçilmiş ülkelerde; çok uluslu şirketlerin en sık kullandığı agresif vergi planlaması yöntemlerinden biri olan transfer fiyatlandırmasına ilişkin düzenlemeler değerlendirilmiştir. Bu kapsamda ülkelerin transfer fiyatlandırması denetim süreçlerini ayrıntılı olarak planlayıp her aşamanın içeriğini mükellefe önceden açıkladığı ve mükellefin itiraz hakkını daha etkin olarak kullandığı tespit edilmiştir. Türkiye incelenen diğer ülkelerle aynı yöntem ve teknikleri kullanmakla birlikte denetim sürecini ayrıntılı olarak açıklamamıştır.

Transfer Pricing as a Aggressive Tax Planning Method: Evaluation of the Principles Applied in Selected Countries and Turkey

One of the most important economic phenomena of our age is the accumulation of the capital in the hands of certain companies and the investment and production activities of these companies which are called multinational companies reach great values. Multinational companies are trying to maximize their profits while eradicating the tax incomes of countries by effectively using the opportunities that globalization provides them. Within this framework multinational companies making aggressive tax planning by using thin capitalization, treaty shopping, contract manufacturing, investing in or transferring profits to tax havens and transfer pricing try to keep tax burden minimum to maximize their profit. ın this study; transfer pricing regulations which is the one of the aggressive tax planning methods most commonly used by multinational companies were evaluated for Turkey and selected countries. In this context, it has been determined that countries have planned transfer pricing audit processes in detail and have already disclosed the contents of each phase to the taxpayer in advance and have used the right of taxpayer appeal more effectively. Turkey has not explained the audit process in detail, using the same methods and techniques as other countries examined.

Keywords:

Aggressive Tax Planning Transfer Pricing, Multinational Company,

PDF

___

Ataç, K. (2016). Vergi Literatüründe Yeni Bir Kavram “Aşırı Sermayelendirme” (Thick Capitalization), Vergi Dünyası Dergisi, 413, 159-163.
BDO (2011). The Recent Tax Reform in Japan, Transfer Pricing News, 05.03.2015 tarihinde, http://www.bdointernational.com/Publications/ TaxPublications/Documents/Transfer%20Pricing%20News_60511.pdf, adresinden erişildi.
Biçer, R. ve Erginay, M. (2015). OECD Matrahın Aşındırılması ve Karın Aktarılması Eylem Planı ve Türkiye’ye Etkileri, Vergi Dünyası Dergisi, 326, 54-68.
Biçer, R. (2009). Transfer Fiyatlandırması Uygulama Rehberi, Ankara: TÜRMOB Yayınları-365.
Borkowski, S. C. (2010). Transfer Pricing Practices of Transnational Corporations in PATA Countries, Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 19, 35-54.
Carey, S. ve Fone D. (2015). Transfer Pricing in Korea, 06.03.2015 tarihinde http://www.quanteraglobal.com/wp-content/uploads/2014/09/ QuanteraSpecReport-Korea-TP-Sept-2014-PATS.pdf adresinden erişildi.
Ceran, Y. (2007). Çok Uluslu Şirketlerde Transfer Fiyatlama ve Pazara Dayalı Hedef Maliyete Göre Fiyatlama İlişkisi, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 14,101-124.
Choi S. S. (1998). Comparative Analysis of Transfer Pricing Systems in United States and South Korea, Digital Commons at Loyola MaryMount University and Loyola Law School; 20(803), 1998, 803-836.
Crowe Horwarth (2013). Asia Pacific Transfer Pricing Update, 05 Mart 2013 tarihinde http://www.crowehorwath.com/folio.pdf/tax14200a_transfer pricinginsights.pdf, adresinden erişildi.
Çakar P. E. ve Saraçoğlu F. (2014) Vergide Özgürlük İlkesi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XVIII(3-4), 409-433.
Demirci, A. (2015). Uluslararası Vergi Dünyasından Haberler, Vergi Dünyası, 412, 244-252.
Doğan, Z., Deran A., Köksal A.G. (2013). Factors Influencing the Selection of Methods and Determination of Transfer Pricing in Multinational Companies: A Case Study of United Kingdom, International Journal of Economics and Financial Issues, 3(3),734-742,
Eden, L. ve Smith L.M (2011). The Ethics of Transfer Pricing, AOS Workshop on Fraud in Accounting Organizations and Society, London,1-40.
Ekonomi Bakanlığı (2016). Hindistan: Doğrudan Yabancı Yatırımlar, 11.01.2016 tarihinde http://www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/home/disIliskiler/ ulkeler/ulke-detay/Hindistan/, adresinden erişildi.
Ernest Y. (2015). IRS Releases Transfer Pricing Audit Roadmap”, 05.02.2015 tarihinde http://www.ey.com/GL/en/Services/Tax/International-Tax/Alert--USIRS- releases-transfer-pricing-audit-roadmap, adresinden erişildi.
Ernick, D. (t.y). U.S Implementation of BEPS Changes Begins, 15.01.2016 tarihinde http://www.bna.com/us-implementation-beps-n57982063528/ adresinden erişildi.
Ertürk, A. ve Esen, M. (2013). Transfer Fiyatlandırmasında Denetim Yöntemleri, Özellikle Bir Bilgi Bankası Sistemini Gerçekleştirme Olasılığı, F.B Yavaşlar (Ed.) Uluslararası Tartışma Ortamında Transfer Fiyatlandırması Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (ss:259-290), İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınevi.
EY. (2013). Japan, 2013 Transfer Pricing Global Reference Guide, 14 01 2016 tarihinde http://www.ey.com/GL/en/Services/Tax/International-Tax/ Transfer-Pricing-and-Tax-Effective-Supply-Chain-Management/2013- Transfer-pricing-global-reference-guide---Japan, adresinden erişildi.
Fıtzgerald, J. ve McCordan A. (2014). Canadian Taxpayers are Facing Aggressive Audits by CRA, 03 04 2015 tarihinde http://www.pwc.com/en_CA/ca/ in-print/publications/pwc-canadian-taxpayers-are-facing-aggressiveaudits- by-cra-2014-02-en.pdf, adresinden erişildi.
Gülgün, S. (2015). Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları, Vergi Sorunları, 327, 132-153.
HMRC (2015). Draft Practical Guidance for HMRC Staff on the Use of Alternative Dispute Resolution in Large or Complex Cases, 24 02 2015 tarihinde http:// www.hmrc.gov.uk/practitioners/adr-guidance-final.pdf>>, adresinden erişildi.
Horst, T. (1971). The Theory of The Multinational Firm: Optimal Behavior Under Different Tariff and Tax Rate, Journal of Political Economy, 79/5,1059-1072.
Huizinga, H. ve Laeven L. (2008). International Profit Shifting Within Multinationals: A Multi-Country Perpective, Journal Public Economics, 92(5-6),1164-1182.
IRS (2015). Qality Examination Process Reference Guide, 05.02.2015 tarihinde ,http://www.irs.gov/pub/irs-utl/qeprefguide10-01-10.pdf, adresinden erişildi.
Işık, H. (2005). Çok Uluslu Şirketlerde Örtülü Kazanç ve Örtülü Sermaye, Ankara: T.C Maliye Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Yayın No:2005/370.
KPMG (2012a). France, Global Transfer Pricing Review 2012, 72-75, 11.05.2015 tarihinde. http://www.kpmg.com/Global/en/IssuesAndInsights/ArticlesPublications/ Documents/gtps2012/francev2.pdf, adresinden erişildi.
KPMG (2012b). Japan, Global Transfer Pricing Review, 14.01.2016 tarihinde, https:// www.kpmg.com/Global/en/IssuesAndInsights/ArticlesPublications/ Documents/gtps2012/japan.pdf, adresinden erişildi.
KPMG (2015a). India, Global Transfer Pricing Review, 1-8, 03.04.2015 tarihinde, https://home.kpmg.com/content/dam/kpmg/pdf/2015/10/tp-reviewindia- v3.pdf, adresinden erişildi
KPMG (2015b). Canada, Global Transfer Pricing Review, 03.04.2015 tarihinde https://www.kpmg.com/Global/en/IssuesAndInsights/Articles Publications/globaltransfer-pricing-review/Documents/canada.pdf, adresinden erişildi.
Kroft Q.C (2015). CRA Transfer Pricing Audit–Red Flags for Taxpayers, 03.04.2015 tarihinde, http://mccarthy.ca/pubs/FEB2010_CRA_TransferPricing_ Audits_Red_Flags_for_Taxpayers.pdf, adresinden erişildi.
Kurdoğlu, S. (2013). Transfer Fiyatlandırılmasında Yaptırımlar: Hafif mi Yoksa Ağır mı? (ABD Uygulamasının Türkiye İle Karşılaştırılması, Vergi Sorunları Dergisi, 295,148-161.
Li, J. (2015) China and BEPS: From Norm-Taker to Norm-Shaker”, Bulletin for International Taxation, 69(6/7), 2015, 1-22.
Markham, M. ve Liao Y. (2014). The Development of Transfer Pricing in China, Australian Tax Forum,29,715-744.
Mıntz, J. ve Smart M. (2004). Income Shifting, Investment and Tax Competition: Theory and Evidence from Provincial Taxation in Canada, Journal of Public Economics, 88, 1149-1168.
Mooij, R.D. ve Saito I.(2014). Japan’s Corporate Income Tax: Facts, Issues and Reform Options, IMF Working Paper, 1-43.
OECD (2013). Public Consultation: Draft Handbook on Transfer Pricing Risk Assessment”,1-40, 07 06 2015 tarihinde http://www.international taxreview.com/Article/3218198/Germany-Transfer-pricing-riskassessment. html, adresinden erişildi.
OECD (2014). Dıscussion Draft on Transfer Pricing Documentation an CbC Reporting, 1-20, 07 06 2015 tarihinde,https://www.oecd.org/tax/ transfer-pricing/discussion-draft-transfer-pricing documentation.pdf, adresinden erişildi.
Öcal, M. E. (2015). Teoride, Mevzuatta ve Uygulamada Transfer Fiyatlandırması, İstanbul: PWC Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti.,
PWC (2013). Brazil, International Transfer Pricing 2013, 284-297, 20.10.2015 tarihinde http://www.pwc.com/gx/en/international-transfer-pricing/ assets/brazil.pdf, adresinden erişildi.
PWC (2014 a). The French Tax Authorities Have Released the Final Version of the “Light” Transfer Pricing Documentation, 11 02 2015 tarihinde http:// download.pwc.com/ie/pubs/2014-pwc-french-tax-authorities-releasefinalversion- 06-10-2014.pdf, adresinden erişildi.
PWC (2014 b). Chapter 45: Korea Republic of, International Transfer Pricing 2013/14, 553- 561, 05 03 2015 tarihinde http://www.pwc.com/gx/en/ internationaltransferpricing/assets/korea.pdf, adresinden erişildi.
PWC (2015). China Announced Her Stance On BEPS and Her Localisation Plans, 15.01.2016 tarihinde http://www.pwccn.com/webmedia/ doc/635804313412398749_chinatax_news_oct2015_41.pdf, adresinden erişildi.
PWC (2016). Outline of 2016 Tax Reform Pertaining to Japanese Transfer Pricing Documentation, 1-3, http://www.pwc.com/jp/en/taxnews-transferpricing/ assets/tpnews-2016-01-en.pdf, (14.01.2016).
Rasch, S. (2013). Almanya’da Transfer Fiyatlandırmasına İlişkin Düzenlemeler ve Bunların Uygulanması, F.B Yavaşlar (Ed.) Uluslararası Tartışma Ortamında Transfer Fiyatlandırması Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (ss:61-94), İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınevi.
Sönmez, N. (2016). Agresif Vergi Planlaması Aracı Olarak Kurum Zararları, 159- 166, 24.01.2016 tarihinde https://home.kpmg.com/content/dam/kpmg/ pdf/2016/06/tr-sorumlu-vergicilik-nihat-sonmez.pdf, adresinden erişildi.
Srivatsan, A. ve Jain A. (2015). Transfer Pricing, Institute of Cost & Works Accountants of India; 1-80, 23.03.2015 tarihinde http://www.slideshare. net/KetanNakrani/transfer-pricing-bsrco, adresinden erişildi.
Taşdöken, S. (2015). Matrah Aşındırması ve Kar Aktarımı Eylem Palnı Karşısında Türkiye’nin Tutumu Nasıl Olmalıdır?, 1-3, 19.11.2015 tarihinde http:// www.dunya.com/yorum-inceleme/matrah-asindirmasi-ve-kar-aktarimieylem- plani-karsisinda-turkiyenin--270278h.htm, adresinden erişildi.
Taşkoparan, G. (2013). İnceleme Elemanlarının Transfer Fiyatlandırması Denetimlerindeki Yaklaşımı ve Karşılaştırılabilir Fiyat Yönteminin Uygulanmasındaki Güçlükler, Vergide Gündem, Transfer Fiyatlandırması Özel Sayısı,24-27.
Tokay Acar, U. O. (2013). Transfer Fiyatlandırması, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Tondkar, R.H., Achilles, W.W. ve Smith J.L. (2005). Transfer Pricing Practices and Regulatory Actions in The U.S and U.K: A Cross-Country Comparison and Analysis, Advences in International Accounting, 18,199-217.
TP Week (2015). How to Survive a Transfer Pricing Audit in India, 19.03.2015 tarihinde http://www.tpweek.com/Article/1935635/How-to-survive-atransfer- pricing-audit-in-India-.html, adresinden erişildi.
TP Week (2016). Germany Moves Towards Country-by-Country Legislation, 18.01.2016 tarihinde http://www.tpweek.com/Article/3467102/Germany-movestowards- country-by-countrylegislation.html, adresinden erişildi.
TPA (2015). Transfer Pricing Country Summary Japan, 20.09.2015 tarihinde https://www.tpa-global.com/files/streamfile24066, adresinden erişildi.
TÜSİAD (2015). Transfer Fiyatlandırması Semineri Değerlendirme Raporu, Yayın No:2015-12 / 571.
VDK (2014). Faaliyet Raporu 2014, 1-113, 08.09.2015 tarihinde http://www.vdk. gov.tr/File/?path=ROOT%2FDocuments%2FDosya%2FVDK+2014+Y%- C4%B1l%C4%B1+Faaliyet+Raporu_1102.pdf, adrsinden erişildi.
Wenqin, W. (2015). China’s Transfer Pricing Tax System, 1-29, 03.03.2015 tarihinde http://ciat.afip.gob.ar/documentos/ponencias/1%20Wang%20 Wenqin%20%20China.pdf, adresinden erişildi.
Ying, Z. (t.y). China’s Transfer Pricing System, 1-39, 27.02.2015 tarihinde http:// www.taxjustice.net/cms/upload/pdf/Zhang_Ying_1206_Helsinki_ppt. pdf, adresinden erişildi.
Yoshimura, N. (2013). “Japonya’da Transfer Fiyatlandırmalarına İlişkin Düzenlemeler ve Bunların Uygulanması”, F.B Yavaşlar (Ed.) Uluslararası Tartışma Ortamında Transfer Fiyatlandırması Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (ss:41-50), İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınevi.
3 Seri No’lu Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğ Taslağı (2007). RG. 18.11.2007-26704 Sayılı
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (2006). RG. 28.06.2006-26205 Sayılı.
6728 sayılı Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2016). RG. 09.08.2016-29796 Sayılı.