TÜRKİYE’DE EKONOMİK BÜYÜME, İHRACAT VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ

Öz Ekonomik büyüme, ihracat ve hisse senedi fiyatları arasındaki ilişki bugüne kadar yapılan çalışmalarda sıklıkla vurgulanmış ve bu makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişkiyi doğrulayan güçlü kanıtlar elde edilmiştir. Finansal piyasaların gelişmesi sonucu hisse senedi piyasaları, ülkelerin ekonomik büyüme ve kalkınmasındaki önemini gün geçtikçe daha da arttırmıştır. Ülkelerin ekonomik kalkınmasında ve dış ticaret işlemlerinde pozitif etki yaratan bir diğer önemli makro ekonomik değişken de ihracattır. Bu çalışmanın amacı, hisse senedi fiyatları ile ekonomik büyüme, ihracat, enflasyon ve kur arasındaki ilişkiyi 2005:01 ve 2017:12 dönemleri itibariyle analiz etmektir. Değişkenlerin durağanlığı yapısal kırılmasız birim kök testi (ADF, PP) ve bir yapısal kırılmaya izin veren (ZivotAndrews) birim kök testi ile analiz edilmiştir. Değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin olup olmadığı Gregory-Hansen yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi ile araştırılmıştır. Gregory-Hansen eşbütünleşme testi sonuçlarına göre; değişkenler arasında uzun dönemli ilişki bulunmamaktadır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisine, Toda-Yamamoto, Hatemi-J (2012) Asimetrik Nedensellik Testi ile bakılmıştır. Toda-Yamamoto nedensellik testine göre, ekonomik büyüme ile hisse senedi fiyatları arasında iki yönlü nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Hatemi-J (2012) asimetrik nedensellik testine göre; ekonomik büyümedeki negatif şokların hisse senedi piyasasında negatif şoklara doğru nedenselliğin olduğunu görülmektedir. Ayrıca hisse senedi piyasalarındaki pozitif şoklardan ekonomik büyümedeki pozitif şoklara doğru nedensellik söz konusudur. Kurdaki pozitif şoktan hisse senedi piyasasındaki negatif şoklara doğru nedenselliğin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Hisse Senedi Fiyatı, Ekonomik Büyüme, İhracat

PDF

___

ALTINBAŞ, Hazar., Kutay, Nilgün., Akkaya, Cenk (2015). “Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Piyasaları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama”. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(2): 30-49.
AKTAŞ, Metin., Akdağ, Saffet (2013). “Türkiye’de Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları İle İlişkilerinin Araştırılması”. International Journal Social Science Research, 2(2): 50-67.
COŞKUN, Metin., Kiracı, Kasım., Muhammed, Usman (2016). “Seçilmiş Makroekonomik Değişkenlerle Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Ampirik Bir İnceleme”. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53(616): 61-74.
DİCKEY, David., Fuller, Wayne (1981). “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”. Econometrica, 49(4):1057-1072.
DİCKEY, David., Fuller, Wayne. (1979). “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”. Journal of the American Statistical Association, 74(366): 427-431.
GREGORY, Allan.W., Hansen, Bruce.E. (1996).”Residual-Based Tests for Cointegration in Models with Regime Shifts. Journal of Econometrics, 70: 99-126.
HATEMİ-J, Abdulnasser. (2012). Asymetric Causality Tests with an Application. Empirical Economics, 43: 447-456.
HO, Sin-Yu (2017). “The Macroeconomic Determinants of Stock Market Development: Evidence from South Africa”. MPRA, 1-26. Erişim Adresi: https://mpra.ub.unimuenchen.de/76493/1/MPRA_paper_76493.pdf.
HO, Sin-Yu., Odhiambo, N.M. (2018). “Analysing the Macroeconomic Drivers of Stock Market Development in thePhilippines”. Cogent Economics and Finance, 6(1451265), 1-18.
HUNJRA, Ahmed., Chani, Muhammad., Shahzad, Muhammad., Farooq, Muhammad., Khan, Kamran (2014). “The Impact of Macroeconomic Variables on Stock Prices in Pakistan”. International Journal of Economics and Empirical Research. 2(1): 13-21.
KAYA, Emine., Uğurlu, Süleyman (2016). “Seçili Bazı Makroekonomik Değişkenler ve Hisse Senedi Piyasası Arasındaki Dinamik Etkileşim: BIST 100 İçin Ekonometrik Bir Yaklaşım”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23: 1-13.
KAYA, Vahdet., Çömlekçi, İstemi., Kara, Oğuz (2013). “Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler 2002-2012 Türkiye Örneği”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35: 167-176.
MATADEEN, Shashi. (2017). “The Macroeconomic Determinants of Stock Market Development from an African Perspective”. Theoretical Economics Letters, 7: 1950- 1964.
OWİREDU, Alexander., Oppong, Moses.,Asomaning, Sandra. (2016). Macroeconomic Determinants of Stock Market Development in Ghana. International Finance and Banking, 3(2): 33-48.
ÖZER, Ali., Kaya, Abdulkadir., Özer, Nevin (2011). “Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik Değişkenlerin Etkileşimi”. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1):163-182.
TCMB http://www.tcmb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 08.09.2018)
TIRAŞOĞLU, Muhamme.,;Tıraşoğlu, Burcu (2015). “Hisse Senetleri, Banka Kredileri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği”. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(3): 21-30.
TODA, Hiro. Y., Yamamoto Taku. (1995). “Statistical Inferences in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes”. Journal of Econometrics, 66: 225‐250.
TOPÇU, Ebru (2014). “Bileşik Öncü Göstergeler İle Hisse Senedi Piyasaları Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”. AKÜ İİBF Dergisi, 16(1): 167-176.
UZUN, Uğur., Güngör, Bener (2017). “Borsa Endeksleri İle Ülkelerin Seçilmiş Makroekonomik Göstergeleri Arasındaki İlişkinin Uluslararası Boyutta İncelenmesi”. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4): 1-30.
ZİVOT, Eric., Andrews, Donald.W.K. (1992). “Further Evidence of the Great Crash, the Oil Price Shock and the Unit Root Hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10: 251-270.