SOSYAL TABAKALAŞMAYI ÖNLEMESİ AÇISINDAN ZEKÂT MÜESSESESİ

Öz İnsanlar, ihtiyaçlarını karşılayabilmek için toplum halinde yaşamaktadırlar. insanların birlikte ve huzurlu bir biçimde yaşayabilmeleri için bir takım olguların o toplumda hüküm sürüyor olması gerekmektedir. Adalet, birlikte yaşayan insanların toplumdan beklediği en önemli olgulardan biridir. Ancak insanlık tarihine bakıldığında huzursuzluğa sebep olan birçok olay yaşanmış ve halen yaşanmaktadır. Özellikle gelirin ve o toplumun kaynaklarının adil dağılmaması, insanların yalnızca kendi çıkarlarını düşünmesi ve sosyal tabakalamanın oluşması bu olayların en önemli sebeplerindendir. Sosyal tabakalaşma hemen her toplumda yaşanmış, insanlık için önemli sorunlardan olmuş ve insanların aynı ortamda huzurlu bir şekilde yaşamalarına engel olmuştur. Bu çalışma İslam’ın 5 şartından birisi olan zekât müessesesinin sosyal etkilerini konu edinmektedir. Çalışmanın amacı, zekâtın sosyal tabakalaşmaya yaklaşım biçimini irdelemek ve toplumsal tabakalaşmayı önleme konusunda sahip olduğu argümanları tartışmaktır. Çalışmada belge tarama yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda sınıf teorileri mercek altına alınmış, sosyal tabakalaşma konusu incelenmiştir. Ayrıca insanlık tarihi boyunca yaşanan büyük devrimlerin nedenleri araştırılmıştır. Sonuç olarak dünyada yaşanan büyük devrimlerin sebeplerinden birisinin toplumda oluşan tabakalaşma olduğu görülmüştür. Toplumun alt tabakasının üst tabakaya sürekli kin ve nefretle baktığı görülmüştür. Zekâtın uygulandığı Müslüman toplumlarda ise buna benzer bir tabakalaşmanın olduğu ancak devrimleri netice vermediği tespit edilmiştir. Bunun yanında köle azad etmek için zekât verme konusunun önemli bir konu olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

sosyal tabakalaĢma, sınıf teorisi, zekatın sosyal yönü

PDF

___

AÇIKGÖZ, Ö. (2000). Sosyolojinin Problemli Bir Konusu Olarak," Sosyal Sınıf" Kavramı Üzerine Önemli Sosyologların Düşünceleri ve Yorumlar. Sosyoloji Konferansları, (26), 281-308.
AKŞİN, S. (1977). "Osmanlı-Türk Toplumundaki Sınıf Yapısı Üzerine Bir Deneme." Toplum ve Bilim 2, s. 31-46.
AKTAN, H. (2001). "Hz. Peygamber döneminde kölelik olgusu ve insan özgürlüğüne Kur'anî yaklaşım". Atatürk Üniversitesi İlâhiyât Tetkikleri Dergisi, (16), s. 59-79.
ARMAĞAN, S. (1978). "İslâm Hukukunda Eşitlik" İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası Cilt 44, Sayı 1. 325-341)
ARSLAN, D. A. (2003). Eşitsizligin Teorik Temelleri: Elit Teorisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 115-135.
ARSLAN, D. A. (2004). Temel sorunları ve açılımları ile sınıf teorisi, sınıf bilinci ve orta sınıflar. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8), 126-143.
BARAN, İ. (2006). "Felsefenin gözüyle Kur'an'da kölelik ve cariyelik" (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Ve Din Bilimleri Anabilim Dalı İslâm Felsefesi Bilim Dalı Yayınlanmış Doktora Tezi
BİLGİSEVEN, A. K. (1976). Genel Sosyoloji. İstanbul Üniversitesi.
BOZKURT, G. (1981). Eski Hukuk Sistemlerinde Kölelik. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 38(1), 65-103.
CANBAY, T., ve Demir, M. (2013). "Türkiye’de Sosyal Güvenlik Açıkları ve Sosyal Güvenlik Ahlakı". Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 303-315.
CERTEL, H. (1998) "İslamî İbadetlerin Psiko-Sosyal İşlevleri." Ekev Akademik Dergisi 3: 147-156.
ÇAKAN, İ.L. (1994) "İslam Köprüsü", Altınoluk Dergisi, Sayı:96 s. 5
ÇAKIR, Ö. (2002). "Sosyal Dışlanma". Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:4 Sayı:83-104
ÇETİN, H. (2002). Liberalizmin tarihsel kökenleri. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(1), 79-96.
DHAR, P. (2013). "Zakat As A Measure Of Social Justice İn Islamic Finance: An Accountants Overview." Pranam Dhar / Journal of Emerging Economies and Islamic Research / Vol.1 No.1(2013), s. 1-11.
DUMAN, M. Z. (2011). "İslam’ın Köle ve Cariye Sorununa Yaklaşımı". Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 29(1), 1-54.
EKİNCİ, E. B., & Menşei, K. (1995). Tarihimizde Kölelik. Köleleri Evlat Sayan Medeniyet, Tarih ve Medeniyet, S, 11, 20-25.
ERDENDOĞDU, F. (2014). "Sosyal Tabakalaşma ve Eşitsizlik". Pamukkale Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü, Web: https://pamukkale. academia. edu/FezaErdendogdu, son (Erişim: 15.08.2017)
EREN, İsmail, (2013) "İslam'ın Ekonomik Yapısında İnsan Modeli: Homo Economicus İle Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme." Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18.1.s. 367-384.
ETZİONİ-H. (1997). "Classes And Elites İn Democracy And Democratization: A Collection Of Readings" (Vol. 1083). Taylor & Francis.
EVANS, G. (1993). "Testing the validity of Golthorpe’s Class Schema". European Sociological Review, 8(3): 211-232.
GÖKBUNAR, ALİ, SELİM S. ve YANIKKAYA H. (2007). "Türkiye'de Vergi Ahlakını Belirleyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma." Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 18.63 , s. 69- 94.
GÜNER, T., KORKUT, G.(2013). "Teorik Temelleri Bakımından Türkiye’de Sosyal Güvenlik Uygulamalarına Ahlaki Ve Sosyo-Ekonomik Yaklaşım", Iı.Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi 6-8 Mayıs, Bursa Sosyoekonomik Yaklaşım. Bildiriler Kitabı-I, 289.
HASSAn, M. K. (2010). "An İntegrated Poverty Alleviation Model Combining Zakat, Awqaf And Micro-Finance". In Seventh International Conference. The Tawhidi Epistemology (pp. 261-281).
HİNDESS, B. (1987). "Politics And Class Analysis". Blackwell Pub
KALAYCIOĞLU, S., Çelik, K., Çelen, Ü., & TÜRKYILMAZ, S. (2010). Temsili bir örneklemde sosyo-ekonomik statü (SES) ölçüm aracı geliştirilmesi: Ankara kent merkezi örneği. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 13(1).
KARAMAN, B., & ÖZÇALIK, M. (2007). Türkiye’de gelir dağılımı eşitsizliğinin bir sonucu: çocuk işgücü. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(1), 25-42.
KUNDURACI, N. F. (2012). "İslam Medeniyetinin Oluşumunda Sosyal Sermaye". Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 33(33), 191-226.
LORGANİ, M. S., Nemati, M., Jahannavard, F., ve Jirhandeh, A. H. (2014). "Islamic Ethics in Accounting". Academic Journal of Research in Economics and Management, 2(2), 10-17.
NİRUN, N. (1968). "Suç Hadisesinin Sosyal Sebepleri Üzerine Bir Araştırma". Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi Cilt: 6 Sayı: 0 Sayfa: 121-188
NURSİ, S. (1996) "Risale-i Nur Külliyatı: İşarat-ül İ'caz", s:49
ÖKSÜZ, E. (1980). Feodal Düzen ve Sosyal Değişmeler. Sosyoloji Konferansları, (18), 81-92.
ÖZDEMİR, M. (2007). "Elmalılı M. Hamdi Yazır'ın Eserlerinde Din-Toplum İlişkisi" (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi
POULANTZAS. N. (1973), Classes in Contemporary Capitalism, London: NLB
SAVAŞAN F. (2013). " Piyasa Başarısızlığından Devletin Başarısızlığına: Kamu Ekonomisi". Kitap Matbaacılık, İstanbul
SHAW S. (1982). "Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye", c. 1, İstanbul, s. 166; Torgler, B. (2005) "Tax Morale And Direct Democracy." European Journal Of Political Economy 21.2 525-531.
ÜLGEN, P. (2010). ORTAÇAĞ AVRUPASINDA FEODAL SİSTEME GENEL BİR BAKIŞ. MUKADDİME, 1(1).
ÜNAL, A. Z. (2011). Toplumda Tabakalaşma ve Hareketlilik-Olgular, Kavramlar, Kuramlar. Birleşik Yayınevi.