SAĞLIK GÖSTERGELERİNİN EKONOMİK BÜYÜMEDE ROLÜ:TÜRKİ CUMHURİYETLER ÜZERİNE BİR PANEL REGRESYON ANALİZİ

Öz Ekonomik büyümenin sağlanması ve istikrarlı hale getirilmesi, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin önem verdiği konuların başında yer almaktadır. Bu açıdan bakıldığında, literatürde ekonomik büyüme sürecinde beşeri sermayenin önemine vurgu yapan çalışmaların eğitim ve sağlık alanına yoğunlaştığı görülmektedir. Bu araştırmada sağlığın ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma kapsamında “sağlık göstergelerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi nedir?” sorusuna cevap aranmaktadır. Araştırmada, sağlık göstergelerinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi bir panel veri analizi ile test edilmektedir. Bu çerçevede Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan’ın 1995-2014 dönemi yıllık verileri kullanılmaktadır. Araştırmada sağlık göstergelerinin ekonomik büyüme üzerindeki açıklayıcı etkisi kurulan dört ayrı modelde test edilmektedir. Ekonomik gösterge değişkenleri olarak gayri safi yurtiçi hâsıla, hane halkı nihai tüketim harcaması, ihracat, ithalat, işsizlik, dış borç stoku ve tüketici fiyat endeksi kullanılmaktadır. Sağlık gösterge değiĢkenleri olarak ise kiĢi baĢına düĢen sağlık harcaması, bebek ölüm oranı, yenidoğan ölüm oranı, beş yaş altı çocuk ölüm oranı ve anne ölüm oranı kurulan modellerin her birine dâhil edilmektedir. Modellerin tahmini için havuzlanmış en küçük kareler metodu (Pooled OLS) kullanılmaktadır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; çoklu doğrusal bağlantı varsayımı vif (variance inflation factor) testi ile test edilmekte olup, panelin geneli için ortalama vif değerleri modellerde çoklu doğrusal bağlantı sorunu olmadığını göstermektedir. Değişen varyans varsayımı White testi ile test edilmekte olup, test sonucu olasılık değerleri modellerde değişen varyans sorunu olmadığını göstermektedir. Birimler arası otokorelasyon varsayımı Wooldridge testi ile test edilmekte olup, test sonucu elde edilen olasılık değerleri modellerde otokorelasyon sorunu olmadığını göstermektedir. Sonuç olarak araştırmada kurulan modellere göre sağlık göstergelerinin ekonomik büyüme üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir etkisi tespit edilememiştir

___

  • .